Qərbi Karpat (çex. Západní Karpaty) — Mərkəzi Avropada yerləşən Karpat dağ silsiləsinin qərb hissəsini təşkil edir. Dağlıq ərazi əsasən Slovakiya, Polşa, Çexiya və Macarıstanın şimal hissələrini əhatə edir. Karpat dağlarının ümumi uzunluğu təxminən 1500 kilometr olsa da, Qərbi Karpat onun ən qədim və geoloji cəhətdən mürəkkəb sahələrindən biridir. Burada əsasən Alp tipli qaya süxurları, vulkanik və çöküntü mənşəli təbəqələr müşahidə olunur.[1]
| Qərbi Karpat | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dağ silsiləsi | Karpat |
| Mütləq hündürlüyü | 2.655 m |
| Yerləşməsi | |
| 49°10′02″ şm. e. 20°07′52″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
  Qərbi Karpat |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qərbi Karpat müxtəlif geomorfoloji vahidlərə bölünür. Bunlara Tatra dağları, Malı Karpatlar, Slovakiya orta dağları və Beskidlər aiddir. Tatra dağları xüsusilə diqqətəlayiqdir; buradakı Qerlahovska (Qerlaxovski ştit) zirvəsi 2655 metr hündürlüyü ilə Karpat dağlarının ən yüksək nöqtəsidir. Təbii gözəlliyi, dərin dərələri, alp tipli çayları və buzyanlı gölləri ilə Qərbi Karpat həm geoloqların, həm də turistlərin maraq dairəsindədir.[2]
İqlim baxımından Qərbi Karpat dağlıq kontinental iqlim zonasına daxildir. Bu ərazidə qışlar soyuq və qarlı, yaylar isə mülayim keçir. Dağ ətəklərində və dərələrdə daha yumşaq hava şəraiti hökm sürür. Bu iqlim müxtəlif növ heyvan və bitki növlərinin yaşaması üçün əlverişli mühit yaradır. Burada Avropa ayısı, vaşaq, canavar kimi vəhşi heyvanlar, eləcə də nadir alpin florası qorunub saxlanılır.
Qərbi Karpatlar həm də mədəni və tarixi baxımdan zəngin bölgədir. Bu dağlarda əsrlərlə Slovak, Polşa və Macar kəndliləri yaşamış, burada özünəməxsus xalq mədəniyyəti, memarlıq və folklor formalaşmışdır. Tatra bölgəsində yerləşən Zakopane şəhəri Polşanın ənənəvi dağ kəndi mədəniyyətini yaşadan mərkəzlərdəndir. Bundan başqa, dağların qoynunda qədim qalalar, monastırlar və mədənlər də mövcuddur. Ekoturizm və qış idman növləri Qərbi Karpatlarda mühüm iqtisadi sahəyə çevrilmişdir. Xüsusilə Tatra dağlarında yerləşən xizək kurortları və yürüş marşrutları minlərlə turisti cəlb edir. Eyni zamanda, bölgənin təbii sərvətləri – meşələr, dağ çayları və mineral bulaqlar – həm yerli əhali üçün, həm də turistlər üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Qərbi Karpatlar həm təbiətsevərlər, həm də tarix və mədəniyyət həvəskarları üçün valehedici bir məkandır.
- ↑ Vladár, J. (Editor) 1982: Encyklopédia Slovenska. VI. zväzok T-Ž. Bratislava, Veda, p. 497
- ↑ Plašienka, D., 2002: Origin and growth of the Western Carpathian orogenetic wedge during the mesozoic. Arxivləşdirilib 2011-10-07 at the Wayback Machine Geologica Carpathica Special Issues, 53, Proceedings of XVII. Congress of Carpathian-Balkan Geological Association Bratislava, September 1st - 4th 2002
