Qəbirdaşı turisti, qəbiristanlıq turisti və ya tafofil – qəbiristanlıq, sərdabə, epitaf, qəbirdaşlarını ziyarət etməyi sevən şəxsləri bildirən ifadə.[1] Termin müəllif və bioqraf Skot Stentonun 2003-cü ildə nəşr olunmuş "Qəbirdaşı turisti: Musiqiçilər" kitabının adından istifadə olunmuşdur.[2] Qəbiristanlıqlardakı qeydləri tapmaq, qəbirdaşı məlumatlarını təsdiqləmək və əcdadlarının dəfn yerlərini müəyyən etməklə maraqlanan şəxslərə isə genealogiya turisti deyilir.

Əsrlər boyu insanlar dini fiqurların və liderlərin dəfn olunduğu yerlərə ziyarətlər etmişdirlər. Orta əsrlərdə müqəddəslərə ehtiram göstərmək üçün qəbir yerlərinə və ziyarətgahlara getmək kimi geniş yayılmış bir adət olmuşdur.[3] Çində qədim əcdadlara ehtiram göstərmək ənənəsinin uzun tarixi var və bu ənənəyə ölən qohumların qəbir yerlərini və ziyarətgahlarını ziyarət etmək də daxildir.[4]
XIX əsrdə bağ tipli qəbiristanlıqların ortaya çıxması[5] ziyarətçilərin qəbiristanlıqlarda gəzməsinə və qalmasına təşviq etməyə başlamışdır. Bunlardan ən məşhuru olan Fransadakı Per-Laşez qəbiristanlığı həm məşhur şəxslərin, həm də az tanınan insanların abidələrini görmək üçün turistləri cəlb etməyə davam edir.[6]
Qəbiristanlıq qeydləri nəsil şəcərəsinin dəqiqləşdirilməsi üçün bir vasitə olmuşdur. Qəbirdaşlarının surətini çıxarmaq əsrlər boyu həm sənədləşdirmə üsulu, həm də qəbirdaşlarındakı oyma naxışları qiymətləndirmə üsulu kimi istifadə olunmuşdur. Genealoqlar arasında qəbiristanlıqları gəzmək və ölmüş əcdadların qəbirlərini müəyyən etmək geniş yayılmış ənənə olmuşdur. Onlar adətən köhnəlmiş və məhdud məlumatlara əsaslanaraq qəbir yerlərini tapmağa çalışırlar.[7]
Qəbirdaşı turistləri qəbiristanlıqların tarixi aspekti və ya orada dəfn olunmuş şəxslərin tarixi əhəmiyyəti ilə maraqlanırlar. Buenos-Ayresdəki Rekoleta qəbiristanlığı, Praqadakı Köhnə Yəhudi qəbiristanlığı və Vyanadakı Mərkəzi qəbiristanlıq çoxsaylı məşhur şəxslərin məzarlarını özündə cəmləşdirdiyinə görə qəbirdaşı turistləri tərəfindən tez-tez ziyarət olunur. Nyu-Orleansın tarixi qəbiristanlıqları isə şəhərin mədəni tarixi baxımından əhəmiyyətli olduğu üçün görməli yerlərə çevrilmişdir. Müasir dövrdə qəbir ovçuluğu rəqəmsallaşmağa başlamışdır, çünki bir çox şəxs qəbiristanlığın və ya qəbirin yerini tapmaq üçün GPS avadanlıqlarından istifadə etməyə üstünlük verir.[8]
- ↑ Rogak, Lisa. Stones and Bones of New England: A guide to unusual, historic, and otherwise notable cemeteries. Globe Pequat. 2004. ix. ISBN 0-7627-3000-5.
- ↑ Stanton, Scott; Stanton, Robin W. The Tombstone Tourist: Musicians. 2003. ISBN 9780965996693.
- ↑ Simkin, John. "Pilgrimage". Spartacus Educational. 28 mart 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2014.
- ↑ "Ancestor Worship". Themystica.com. 21 avqust 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2014.
- ↑ "London's Victorian Garden Cemeteries". Timetravel-britain.com. 25 mart 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2014.
- ↑ "Cimetière du Père Lachaise -Visite virtuelle – Cemetery's virtual tour – Jim Morrison – Edith Piaf". Pere-lachaise.com. 30 dekabr 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2014.
- ↑ "City of the Silent – Tombstone Rubbings". Alsirat.com. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2014.
- ↑ Guerrero, Russell. "Plotting a Grave Project". Trinity University. 18 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 iyul 2016.