Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Qırmızı tut

  • Məqalə
  • Müzakirə

Qırmızı tut (lat. Morus rubra) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin tutkimilər fəsiləsinin tut cinsinə aid bitki növü.

Qırmızı tut
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Fabidlər
Dəstə:
Gülçiçəklilər
Fəsilə:
Tutkimilər
Triba:
Moreae
Cins:
Tut
Növ:
Qırmızı tut
Beynəlxalq elmi adı
  • Morus rubra L., 1753[1]
Vikianbarın loqotipi
Şəkil
axtarışı
ITIS  19070
NCBI  32202
EOL  594939

Mündəricat

  • 1 Təbii yayılması
  • 2 Botaniki təsviri
  • 3 Ekologiyası
  • 4 Azərbaycanda yayılması
  • 5 İstifadəsi
  • 6 İstinadlar
  • 7 Həmçinin bax

Təbii yayılması

Bu növ əsasən Şimali Amerika, Orta Asiya, Avropa, Zaqafqaziya, Belarusiyada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 15-20 m olan ağacdır. Qabığı qəhvəyi-boz, cavan budaqları isə sarımtıl-boz rəngdə olur. Çətiri nisbətən aşağı sallanmış yarımşarşəkillidir. Yarpaqları yumurtavarı, bəzən isə yumru, üstdən parlaq, altdan isə xırda tüklərlə örtülür. Yarpağın kənarı iti dişli, uc hissəsi iti oxşəkilli, bəzən tam, bəzən isə 3-7 dilimlidir. Yarpaq ayası 5-7 sm, saplağı isə 0,5-1,5 sm uzunluqda olur. Yarpaqlar cod və kobuddur. Yarpaq açması və çiçəkləməsi qara tutla eyni vaxtda olur. Qırmızı tutun tumurcuqları iri və 3-5 cərgə pulcuqlarla örtülmüşdür. Çiçəkləri ikicinslidir. Erkək çiçəklər sırğalar üzrə toplanmış, 2-3 sm uzunluqda olur. Meyvələri iri, 3-5 sm, silindrvari, tünd çəhrayı və qırmızı rəngli, turşməzə-şirindir, iyul-avqust aylarında yetişir. Meyvəsinin yeyilməsinə görə ən qiymətli növlərdən sayılır. Yarpaqları cod və kobud olduğu üçün ipək qurdunun yemlənməsində az əhəmiyyətlidir. Toxum və qələm vasitəsi ilə çoxaldılır. Özək hissəsi sarı rəngli olub, illik halqaları aydın görünür.

Ekologiyası

Bu növ ağ tuta nisbətən az yayılmışdır. Soyuğa və quraqlığadavamlı, torpağa tələbkar, kölgəsevəndir.

Azərbaycanda yayılması

Naxçıvan, Şəki və Şirvan zonasında yayılmışdır.

İstifadəsi

Yarpaqlarından boyaq, tərləmə dərmanı, köklərindən qurdqovucu kimi istifadə edilir. Meyvəsinin tərkibində 22% şəkər olduğu üçün spirt, sirkə, şərab hazırlanır. Mədəniyyət və istirahət parkları, xiyabanlar və qoruyucu meşə zolaqlarının salınmasında istifadə edilir.

İstinadlar

  1. ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 986.

Həmçinin bax

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qırmızı_tut&oldid=6856326"
Informasiya Melumat Axtar