Qışlayan qatırquyruğu

Qışlayan qatırquyruğu
Qışlayan qatırquyruğu
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Euphyllophytes Şöbə: Polypodiophyta Sinif: Qıjılar Yarımsinif: Equisetidae Dəstə: Qatırquyruğu Fəsilə: Equisetaceae Cins: Qatırquyruğu Növ: Qışlayan qatırquyruğu
Beynəlxalq elmi adı
	Equisetum hyemale L., 1753;
ITIS	17154
NCBI	3262
EOL	596763

Qışlayan qatırquyruğu (lat. Equisetum hyemale) — bitkilər aləminin polypodiophyta şöbəsinin qıjılar sinfinin qatırquyruğu dəstəsinin qatırquyruğu fəsiləsinin qatırquyruğu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik bitkidir. Gövdəsi 120 sm hündürlükdədir. Qını silindrik, gövdəyə sıxılmış, bütövlükdə qara, qaidədə və ya ortada eninə yaşıl zolaqlıdır. Strobiləri (spor sünbülləri) oturaq, yumurtavari, sivri və ya uzunsov-yumurtavari, 2 sm uzunluğundadır. Dişiçikləri erkən tökülən, gövdəsi budaqlanmayan.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Sporların yetişmə dövrü iyun-avqust aylarıdır. Mezofotdir. Nəmli yerlərdə, çağıl daşlarında, dəniz qumluqlarında psammofit-litoral bitkilik tipində kiçik qrup şəklində rast gəlinir. Dərman bitkisidir. Dağ qurşağına kimi, su kənarında, dəniz kənarı qumluqlarda Convolvulus persicus, Daucus carota, Pulicaria dysenterica, Trachomitum sarmatiense, Argusia sibirica bitkilərindən təşkil olunmuş senozlarda komponent kimi iştirak edir. Dərman bitkisidir, homeopatiyada və xalq təbabətində istifadə olunur.

Yayılması

Samur-Dəvəçi ovalığı (Xaçmaz rayonu, Şabran rayonu); Naxçıvan düzənliyi (Uzunoba kəndi ətrafı).

Sayı və tendensiyası

Azalmaqdadır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Xəzər dənizinin səviyyəsinin dəyişməsi və antropogen amillər (mal-qara tərəfindən tapdalanması, çimərliklərdə tikinti işlərinin aparılması).

Mühafizə tədbirləri

Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq, bərpasını təmin etmək və yeni yayılma yerlərini axtarılması təklif olunur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Hippochaete hyemalis (L.) Milde ex Bruhin
Presla hyemalis (L.) Dulac

Heterotipik sinonimləri

Equisetum alpinum Schur
Equisetum hyemale f. attenuatum Milde
Equisetum hyemale var. brevivaginatum Rosend.
Equisetum hyemale var. capillare Rouy
Equisetum hyemale f. doellii Luerss.
Equisetum hyemale var. doellii Milde
Equisetum hyemale var. fallax Milde
Equisetum hyemale var. fuscozonatum Schur
Equisetum hyemale var. javanicum Milde
Equisetum hyemale var. minus A.Braun ex Milde
Equisetum hyemale f. minus (A.Braun ex Milde) Luerss.
Equisetum hyemale f. paleaceum (Schleich. ex A.Braun & Engelm.) Asch.
Equisetum hyemale subsp. paleaceum (Schleich. ex A.Braun & Engelm.) R.C.V.Douin
Equisetum hyemale f. paleaceum Rabenh.
Equisetum hyemale var. paleaceum Schleich. ex A.Braun & Engelm.
Equisetum hyemale var. paucifolium Gray
Equisetum hyemale var. rabenhorstii Milde
Equisetum hyemale var. ramigerum A.Braun ex Milde
Equisetum hyemale f. ramigerum (A.Braun ex Milde) Luerss.
Equisetum hyemale var. ramosum Gray
Equisetum hyemale var. simplex Wallr.
Equisetum hyemale var. subramosum A.Braun
Equisetum hyemale var. uliginosum Borkh.
Equisetum hyemale var. viride Milde
Equisetum hyemale f. viride (Milde) Luerss.

İstinadlar

↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1062.

Həmçinin bax

[_9920afaf3a374286-1] Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1062.

[1]