Pyotr Dyaçenko

Pyotr Dyaçenko
Pyotr Dyaçenko
	ukr. Петро Гаврилович Дяченко
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	30 yanvar 1895
Vəfat tarixi	23 aprel 1965 (70 yaşında) və ya 22 aprel 1965 (70 yaşında)
Vəfat yeri	Filadelfiya, Pensilvaniya, ABŞ;
Hərbi fəaliyyəti
Mənsubiyyəti	Rusiya imperiyası
Qoşun növü	piyada, süvari
Rütbəsi	general-leytenant; ştabs-kapitan; polkovnik; mayor;
Komandanlıq edib	Rusiya İmperator Ordusu,; Taqım,; sotniya[d],; Divizion,; alay,; Təhlükəsizlik xidməti (SD),; Briqada,; diviziya;
Döyüşlər	Birinci Dünya müharibəsi,; İkinci Dünya müharibəsi,; Birinci dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi,; Polşa kampaniyası (1939);
Təltifləri	;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Pyotr Qavriloviç Dyaçenko və ya Petro Dyaçenko (rus. Пётр Гаврилович Дьяченко; 30 yanvar 1895 – 23 aprel 1965 və ya 22 aprel 1965, Filadelfiya, Pensilvaniya) — Rusiya imperiyası və daha sonra Ukrayna Xalq Respublikasının hərbi xadimi, Ukrayna millətçi hərbi lideri. O, həmçinin İkinci Dünya müharibəsi dövründə Nasist Almaniyasının tərəfində SS sıralarında xidmət etmiş ukraynalı anti-kommunist idi.^[1]

Həyatı

Pyotr Dyaçenko 1895-ci ildə Rusiya imperiyasının Çerniqov quberniyasına bağlı Berezna kəndində anadan olmuşdur. O, ukraynalı pravoslav bir ailədə böyümüşdür. 1914-cü ildə Birinci Dünya müharibəsi başlayanda Rusiya imperiyasının ordusuna çağırılmış və cəbhəyə göndərilmişdir. Cəsarətli xidməti sayəsində bir neçə dəfə mükafatlandırılmış, o cümlədən Müqəddəs Qeorgi xaçı ilə təltif edilmişdir. Müharibə zamanı zabit rütbəsinə yüksəlmiş və süvari qoşunlarda xidmət etmişdir.^[2] 1917-ci ildə Rusiya imperiyasında Fevral inqilabı baş verdikdən sonra Dyaçenko Ukrayna milli hərəkatına qoşuldu və Ukrayna Xalq Respublikasının ordusunda xidmətə başladı. O, əsasən süvari birliklərin təşkilində və bolşeviklərə qarşı mübarizədə iştirak etmişdir. 1919–1920-ci illərdə Petlyura tərəfdarı olan Ukrayna ordusunun tanınmış komandirlərindən birinə çevrildi. Sovet-Ukrayna müharibəsi dövründə bir neçə döyüşdə fərqlənmişdir və Polşa–Sovet müharibəsi çərçivəsində Polşa ilə Ukrayna arasında bağlanmış ittifaqın iştirakçısı olmuşdur.^[3]

Emiqrasiya dövrü

1920-ci ilin sonlarında Ukrayna Xalq Respublikasının məğlubiyyətindən sonra Dyaçenko Polşaya, daha sonra isə Fransaya mühacirət etdi. Burada o, digər ukraynalı mühacirlərlə birlikdə Ukrayna azadlığı ideyasını yaşatmaq üçün təşkilatlarda çalışdı.^[4]

1941-ci ildə Almaniyanın SSRİ-yə hücumu zamanı Dyaçenko Alman ordusu ilə əməkdaşlığa başladı. O, almanların yaratdığı və ukraynalı könüllülərdən ibarət hərbi hissələrin təşkilində iştirak etdi. 1943–1945-ci illərdə SS-ə bağlı Ukrayna Azadlıq Ordusu (Ukrainskaya Osvoboditelnaya Armiya – УОА) çərçivəsində fəaliyyət göstərdi. Onun rəhbərlik etdiyi süvari dəstələr anti-partizan əməliyyatlarında iştirak etmiş və Qızıl Orduya qarşı döyüşlərdə yer almışdır.^[5]

Müharibədən sonra

İkinci Dünya müharibəsinin sonlarında Dyaçenko Amerika Birləşmiş Ştatlarına köçdü. O, burada ukraynalı mühacir cəmiyyətinin fəal üzvü oldu, Ukrayna müstəqilliyi ideyasını təbliğ edən təşkilatlarla əməkdaşlıq etdi. Həyatının son illərində Filadelfiya şəhərində yaşamış, Ukrayna tarixini araşdıran yazılar və xatirələr qələmə almışdır. 1965-ci il aprelin 23-də vəfat etmişdir.

İrsi

Dyaçenkonun fəaliyyəti bu gün də mübahisə doğurur. Bir tərəfdən, o, Ukrayna milli azadlıq hərəkatının cəsarətli nümayəndəsi kimi qeyd olunur, digər tərəfdən isə Nasist Almaniyası ilə əməkdaşlığı və SS sıralarında xidmət etməsi səbəbilə tənqid edilir. Bununla belə, bir çox mühacir ukraynalı dairələrdə o, "qəhrəman süvari" kimi xatırlanır. Onun həyat yolu Ukraynanın XX əsr tarixindəki mürəkkəb geosiyasi vəziyyətin bariz nümunəsidir.

Həmçinin bax

İstinadlar

↑ Powstanie Warszawskie: fakty i mity Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski Instytut Pamięci Narodowej, 2006, page 120
↑ "Горького – на Героїв Крут, Комарова – на Захисників Азовсталі: нові назви вулиць у Жмеринці". zhmerynka.city.
↑ Leszek Miller: nasilenie tendencji nacjonalistycznych na Ukrainie; konieczna reakcja parlamentu
↑ "Повідомлення про перейменування об'єктів топоніміки міста Нікополя". nikopol-mrada.dp.gov.ua. 1 mart 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 may 2025.
↑ "В Первомайську перейменували майже 150 вулиць та провулків". bug.rayon.in.ua. 28 iyul 2024.

Petro Dyachenko
Pyotr Dyaçenko (ing.) Find a Grave saytında

[1] Powstanie Warszawskie: fakty i mity Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski Instytut Pamięci Narodowej, 2006, page 120

[2] "Горького – на Героїв Крут, Комарова – на Захисників Азовсталі: нові назви вулиць у Жмеринці". zhmerynka.city.

[3] Leszek Miller: nasilenie tendencji nacjonalistycznych na Ukrainie; konieczna reakcja parlamentu

[4] "Повідомлення про перейменування об'єктів топоніміки міста Нікополя". nikopol-mrada.dp.gov.ua. 1 mart 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 may 2025.

[5] "В Первомайську перейменували майже 150 вулиць та провулків". bug.rayon.in.ua. 28 iyul 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]