Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Putinləşdirmə

  • Məqalə
  • Müzakirə

Putinləşdirmə, Putinləşmə və ya Putinizasiya — Avropa Parlamentinin sədri olan Martin Şults tərəfindən populyarlaşdırılmış termin. Bu termin bəzi Şərqi Avropa ölkələrinin Rusiyadakı Vladimir Putin rejimini nümunə götürərək liberal demokratiyadan uzaqlaşma tendensiyasını ifadə edir. Bu prosesin əksi olan avtoritar bir hakimiyyət formasından liberal demokratiyaya keçid prosesi isə “Putindən təmizlənmə” kimi tanınır.[1]

Mündəricat

  • 1 Arxa plan
    • 1.1 Polşa
    • 1.2 Digər ölkələr
  • 2 Deputinizasiya
    • 2.1 Rusiya
    • 2.2 Digər ölkələr
  • 3 İstinadlar

Arxa plan

Polşa

2016-cı ilin yanvar ayında Şuls Polşanı bürümüş Konstitusiya Məhkəməsi böhranını təsvir etmək üçün bu termindən istifadə etmiş və "Avropa siyasətinin təhlükəli Putinləşdirilməsi" barədə xəbərdarlıq etmişdir.[2] Bu, hakim Polşa Hüquq və Ədalət Partiyasının (PiS) Konstitusiya Məhkəməsinin tərkibini və səsvermə qaydalarını dəyişdirmək istiqamətində olan cəhdlərinə işarə edir. İslahatlara qarşı təşkil edilmiş etiraz aksiyaları zamanı etirazçılar "Putinləşməyə yox deyirik!"[3] yazılmış bannerlər daşımışdırlar. BBC-nin Newsnight proqramında daha sonra “Polşa Putinləşdirilirmi?” adlı bölüm yayımlanmış və bu vəziyyət Polşa Xarici İşlər Nazirliyinin şikayətlərinə səbəb olmuşdur. “Putinləşdirmə” iddiaları Polşada mübahisələrə səbəb olmuşdur. Avropadakı digər sağçı populist partiyalardan fərqli olaraq, PiS uzun bir müddətdir ki, Rusiya əleyhinə siyasət aparır.[4]

Digər ölkələr

Bu termindən həmçinin Macarıstanın baş naziri Viktor Orbanın[5][6] milliyətçi rejimini və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın prezidentlik sistemini təsvir etmək üçün də istifadə edilmişdir.[7] Həmçinin İsrail hökuməti tərəfindən insan hüquqları təşkilatlarına qarşı “intensivləşdirilmiş kampaniya” kimi də xarakterizə edilmişdir.[8]

Son illərdə Gürcüstanda yerləşən Gürcüstan İnsan Hüquqları Mərkəzi media orqanlarının “putinləşdirilməsi” mövzusunda şikayət etmişdir.[9]

Pyotr Pyetşak (Piotr Pietrzak) Rusiyanın xarici siyasətindən təsirlənmiş ölkələrdə avtoritarizmin yayılması və demokratiyanın aşınması fenomenini təsvir etmək üçün "Putinləşdirmə" terminindən istifadə edir. O, iddia edir ki, Rusiya digər ölkələrdə demokratik norma və institutları zəiflətmək və təsir dairəsini genişləndirmək məqsədi ilə şüurlu bir formada bu strategiyanı həyata keçirdir.[10]

Pyetşak təhlili zamanı Rusiyanın Putinləşdirməni təşviq etmək məqsədi ilə istifadə etdiyi bir neçə taktikanı qeyd etmişdir. Bu taktikalara dezinformasiya və təbliğatın (propaqanda) yayılması, iqtisadi təzyiq və təsirdən istifadə, antidemokratik qüvvələrə və liderlərə dəstəyin verilməsi daxildir.

Putinləşdirmə fenomeninin təhlili ilə bağlı həyata keçirilən tədqiqatlar beynəlxalq ictimaiyyət arasında demokratiya və insan hüquqlarına qarşı davam edən çətinlikləri və çağırışları vurğulayır. Belə tədqiqatlar avtoritar rejimlərin demokratik təsisatları sarsıtmaq üçün istifadə etdikləri strategiya və taktikaları tədqiq edib öyrənərək, beynəlxalq münasibətlərin müasir vəziyyəti və demokratiya və insan hüquqlarını təşviq etmək üçün mübarizə aparanların üzləşdiyi problemlər haqqında mühüm fikirlər təqdim edir.[11]

Deputinizasiya

Rusiya

2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya təcavüzə başlamasından bəri Rusiyada Putinləşdirmənin geri qaytarılması konsepsiyası daha da geniş bir formada tanınmış və müdafiə olunmuşdur. Xüsusilə bu konsepsiyaya Putinin Rusiyadakı siyasi təsirinin tamamilə aradan qaldırılması, Rusiyanın tərksilah edilməsi və rus oliqarxlarının gücünün azaldılması daxildir.[1][12] Keçmiş Ukrayna Prezidenti olmuş Petro Poroşenko bütün dünyaya “Rusiyanın təkcə Aİ, Böyük Britaniya və ABŞ-a deyil, digər ölkələrə də ixracatının dayandırılması” haqqında çağırış etmişdir.[13]

Digər ölkələr

Latviyanın naziri olan Artis Pabriks, bütün Avropanın "Rusiyanın təsirindən xilas olması" üçün putinləşdirmədən xilas olmalı olduğunu və bu prosesin başlanğıcının Ukraynanın Avropa İttifaqına daxil edilməsi olduğunu bildirmişdir.[14]

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 Motyl, Alexander. "Russia's coming deputinization". Facts & Arts. 16.05.2021. 31.07.2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16.11.2022.
  2. ↑ Cendrowicz, Leo. "Polish leaders defend reforms as EU warns of 'dangerous Putinisation of European politics'". The Independent. 17.01.2016. 08.02.2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.06.2016.
  3. ↑ "Demonstrations take place across Poland against "Putinization"". The Budapest Beacon. 24.01.2016. 16.08.2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.06.2016.
  4. ↑ Jackson, Jasper. "Poland protests against BBC 'Putinisation' report". The Guardian. 10.07.2016. 17.07.2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.06.2016.
  5. ↑ "The Putinization of Hungary". The Washington Post. December 26, 2010. January 19, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 16, 2022.
  6. ↑ Willy, Craig. "Towards a Putinisation of Central Europe?". EU Observer. January 18, 2016. İstifadə tarixi: June 30, 2016.
  7. ↑ Sevalneva, Maria. "Why the "Putinization" of Turkey Has Failed". Institute of Modern Russia. 19.06.2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.06.2016.
  8. ↑ Shatz, Adam. "Israel's Putinisation". London Review of Books. 18.02.2016. 07.07.2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.06.2016.
  9. ↑ Kevanishvili, Eka; Papuashvili, Simon. "Putinization of Georgia: Georgian Media after the Rose Revolution" (PDF). HumanRights.ge. 2008. 13.08.2008 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16.11.2022.
  10. ↑ Pietrzak, Piotr. (2022) "The Putinization of the situation of women and children during the 2022 Russian invasion of Ukraine" In Statu Nascendi https://www.researchgate.net/profile/Piotr-Pietrzak-7/publication/367964656_The_Putinization_of_the_situation_of_women_and_children_during_the_2022_Russian_invasion_of_Ukraine/links/63db5dc462d2a24f92e9f10e/The-Putinization-of-the-situation-of-women-and-children-during-the-2022-Russian-invasion-of-Ukraine.pdf
  11. ↑ Pietrzak, Piotr (2022). "The international community’s response to the Putinization of the situation in Ukraine" https://moderndiplomacy.eu/2022/12/22/the-international-communitys-response-to-the-putinization-of-the-situation-in-ukraine/
  12. ↑ Przywara, Karol; Kowal, Paweł. "De-Putinisation. The politics of justice". New Eastern Europe. 01.03.2022. 01.03.2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16.11.2022.
  13. ↑ Patrick, Holly. "Former Ukrainian president calls for 'de-Putinisation' of Russia". Independent.co.uk. 06.052022. 06.05.2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16.11.2022.
  14. ↑ Ogres. "Latvian minister: Europe should implement «deputinisation»". Ogres Ziņas. 22.03.2022. 16.11.2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16.11.2022.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Putinləşdirmə&oldid=8246989"
Informasiya Melumat Axtar