
Fars dilli poeziyasının klassiki Nizami Gəncəvinin yaradıcılığı müxtəlif tarixi dövrlərdə Azərbaycan ədəbiyyatına ciddi təsir göstərmiş, müxtəlif Azərbaycan şair və yazıçıları Nizami əsərlərindən təsirlənərək yeni ədəbi nümunələr yaratmış və ya Nizami əsərlərinə cavablar yazmışlar.
Nizami Gəncəvi öz yaradıcılığı ilə, nəinki Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində, o cümlədən, Yaxın Şərq yeni bir ədəbi məktəbin əsasını qoymuşdur. Nizamidən sonra yaşamış görkəmli Şərq şairləri əsrlərcə Nizami əsərlərindən ilham almış, şairin sənətkarlıq öyrənmiş, onun irəli sürdüyü mütərəqqi fikirlərini tərənnüm edib, böyük ustad kimi xatırlamışlar. Nizami Gəncəvi şöhrəti və farsdilli ədəbiyyata töhfəsinə görə, türk və fars mədəni "tellər"inin daxili əlaqəsinin və Azərbaycanın türk-fars mədəniyyətində yerinin nümunəsi sayılır.
Yaradıcılığında, Nizami poeziyasındakı ideya və ictimai motivləri, ədəbi əsas və yaradıcılıq məktəbi kimi əks etdirən erkən Azərbaycan şairləri İzzəddin Həsənoğlu (XIII əsr) və Nəsimi (IV əsr) hesab edilir. Şah Qasım Ənvar (XV əsr) kimi bir sıra Azərbaycan şairləri, Nizami qəzəllərinin təsiri ilə yazılmış əsərlərində, yalnız şairin ideya-estetika istiqamətindən faydalanmamış, eyni zamanda, forma, obraz və digər bədii ifadə vasitələrini də uğurla istifadə etmişlər. Nizaminin sevgi fəlsəfəsi, Azərbaycan şairləri Füzuli və Xətainin yaradıcılığında inkişaf etdirilmişdir.
Nizami Gəncəvi yaradıcılığı, Saib Təbrizi, Qövsi Təbrizi, Məsihi, Təsir Təbrizi və sair Azərbaycan şairləri üçün ideya və süjet mənbəyi, ədəbi nümunə rolunu oynamışdır.