Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edin.jpg)
Azərbaycan ənənəvi evləri — Azərbaycanda və azərbaycanlıların mədəniyyətində tarixən, ənənəvi üsulların istifadə edilməsi ilə tikilən evlər. Azərbaycan xalq yaşayış evləri əhalinin həyat tərzinə (oturaq, köçəri-elat), tikinti materialları və texnikaya (kərpic, qarğı, daş, ağac), dam örtüyünün şəklinə (pilləli, yastı, balıqbeli, çatmadam), evlərin səthə görə yerləşməsinə (batıq, yerüstü), plan quruluşuna (kəllayı, qoşa kəllayı, cərgəvi, dairəvi) görə təsnif edilir.
Azərbaycanda qazma və ya pəyə, qaradam, möhrə tipli, salyani evlər və s. tikilirdi. XIX əsrin sonlarından etibarən daha mürəkkəb ev tipləri ortaya çıxmışdır. Belə evlər "işıqlı ev", "ağ otaq", "tənəbi ev", "aynabəndli ev", "imarət", "malikanə", "mülk", "qəsr" kimi adlarla bilinir, varlılar tərəfindən tikilirdi. Azərbaycanda yaylaq vaxtı istifadə edilən evlər alaçıq, coma, dəyə, muxuru, qarakeçə, dünnüklü ev, kolux, mağardəyə və s.-dir.
Xalça və kilimlər Azərbaycan evinin əsas ünsürləri idi. XIX əsr–XX əsrin əvvəllərində qışda isti saxlayan və yayda sərinlik verən keçələr evlərin bəzədilməsi və döşənməsi üçün istifadə edilirdi. Azərbaycan evlərində bəzəkli tağbəndlər, rəngarəng şüşələrlə örtülmüş vitraj, şəbəkələr, bəzəkli eyvanlar xüsusilə fərqlənirdi. Ornamental stükko interyerin bədii bəzəyində istifadə edilmiş, taxça, karniz və müqarnaları əhatə etmişdir. Varlı evlərində və xan saraylarında divarlar suvaq və kətan üzərində rəsmlər və ya ov və ziyafət səhnələri olan dekorativ lövhələrlə bəzənmişdir. Pape-maşedən hazırlanmış memarlıq detallarında da dekorativ rəsmdən istifadə edilmişdir. Taxta sütunlar, dayaqlar, damlar və qapıların hər biri oyma ilə bəzədilirdi.