Dastani-Əhməd Hərami — XIII əsrdə Azərbaycan dilində qələmə alınmış ilk məsnəvi hesab olunur. XIII əsrin sonu və XIV əsrin əvvəllərində yazıldığı təxmin edilən və müəllifi məlum olmayan Dastan-ı Əhməd Hərami məsnəvisi həm Köhnə Anadolu türkcəsinin, həm də Azərbaycan türkcəsinin dil xüsusiyyətlərini göstərməsi baxımından diqqətəlayiqdir. Əsər 816 beytdən ibarətdir və əruz vəznində yazılıb. Əsərdə çoxlu əruz xətalarının olması türkcənin hələ bu dövrdə əruza tam uyğunlaşmamasının nəticəsidir.
Əsərin günümüzə gəlib çatan yeganə nüsxəsi 1928-ci ildə türk alimi Əhməd Tələt Onay tərəfindən aşkar edilmiş, ədəbi və elmi ictimaiyyətə çatdırılmışdır. T. Onay əsərin 1946-cı il nəşrinə müqəddimədə göstərir ki, 1928-ci ildə Boluda olarkən şəhər bələdiyyə rəisi Rəşad Akər ona qədim əlyazmalardan ibarət bir məcmuə bağışlamışdı. Səkkiz bölmədən ibarət həmin məcmuə müxtəlif mövzu və janrlarda olan əsərləri özündə ehtiva edirdi. "Dastani-Əhməd Hərami" həmin əsərlərdən sonuncusu, yəni səkkizincisi idi.
Poemanı Çanqırıda çıxartdığı "Duyğu" qəzetində nəşr etdirən T. Onay 1933-cü ildə onun məhdud, 1946-cı ildə isə İstanbulda kütləvi tirajla çapına nail olur. Türk alimi əsərə geniş və dəyərli ön söz, şərhlər və lüğət də yazır. Onayın əsərə yazdığı 19 səhifəlik müqəddiməsində əsərin üslubu, vəzni və yazılış tərzi barədə məlumat verilir. Onay həmçinin poemanın qəhrəmanlarından biri olan Güləndam adına istinad edərək türk adları ilə bağlı fikirlər irəli sürür.