Pleonazm (yun, artıqlıq) — termini iki mənalıdır. 1. Eyni məhfumun başqa-başqa dil vahidləri ilə təkrarı, 2. Eyni tərkibli sinonim dil vahidlərinin toplusu, üslubi artıqlıq.
Pleonazmın müxtəlif növləri var:
- Zəruri qrammatik pleonazm. Eyni məhfumun eyni tərkibdə həm sintaktik, həm morfoloji yolla ifadəsi morfoloji-sintaktik təkrar adlanır. Məsələ, Sən tələbəsən, mən mənəm.
- Ekspressiv-üslubi pleonazm işlədilməsi zəruri olmayan, yalnız üslubi məqsədlə bağlı olan pleonazm. Məsələn, Bax, bu qulaqlarım ilə eşitmişəm.
- Səhvən nitqdə artıq ünsürlərin işlədilməsindən ibarət pleonazm. Məsələn, hər addımbaşı, həmyaşıd olmaq.
- Artıq sözlərin düzülüşü komizm yaradır. Məsələn, Ölü meyit kimi hərəkətsiz uzanmışdı.[1]
- ↑ Həsrət Həsənov "Azərbaycan dilinin üslubları və nitq mədəniyyəti" Səh.257–259