Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Peştək (fars. پیشطاق) — İran, Orta Asiya və Azərbaycanın tarixi memarlığında geniş istifadə olunan monumental giriş quruluşudur.
Adətən məscidlər, karvansaralar, saray və mədrəsələr kimi tikililərin əsas girişində yerləşir. Peştək həm estetik, həm də simvolik əhəmiyyətə malikdir. Fars dilindən tərcümədə "ön tağ" kimi tərcümə edilmişdir.[1]
Peştək memarlıq elementi ilk dəfə Sasanilər dövründə istifadə olunmağa başlamış, İslam memarlığında isə xüsusilə Səlcuqlar, Teymurilər və Səfəvilər dövründə geniş yayılmışdır. Feodal qalalarında peştək təntənəli, möhkəmləndirilmiş giriş, yarımmüdafiə tipli tikililərdə, yol kənarındakı karvansaraylarda isə möhkəm darvaza rolunu oynayırdı. Məscidlərdə peştək təkcə giriş deyil, həm də Məkkəyə baxan, hər yerdən görünən mərasim mehrabı idi.
- ↑ Баторевич Н., Кожицева Т. Архитектурный словарь. 1999.
- Пугаченкова, Галина Анатольевна. К открытию мавзолея Араб-Ата в Тиме // Общественные науки в Узбекистане. № 9. 1961.
- Хмельницкий, Сергей Григорьевич. Между Арабами и Тюрками. Раннеисламская архитектура Средней Азии. Берлин—Рига: GAMAJUN. 1992.
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.