Pavle Popoviç (serb. Павле Поповић; d. 16 aprel, 1868 – ö. 4 iyun, 1939) — serb ədəbiyyat tənqidçisi və tarixçisi, Belqrad Universitetinin professoru və rektoru olmuşdur. O, həmçinin məşhur və nüfuzlu ədəbiyyat tənqidçisi və universitet professoru olan Boqdan Popoviçin qardaşıdır.
| Pavle Popoviç | |
|---|---|
| serb. Павле Поповић | |
 | |
| Doğum tarixi | 4 (16) aprel 1868 və ya 4 aprel 1868[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 4 iyun 1939[2][1] (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| İş yeri | |
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Pavle Popoviç 16 aprel 1868-ci ildə Belqradda anadan olmuş, orada böyümüş və təhsil almış, 1889-cu ildə hələ "Böyük məktəblər" (Grandes Écoles) adlanan universitetdən məzun olmuşdur. Şabats və daha sonra Belqradda müəllim köməkçisi kimi çalışdıqdan sonra, 1894–1896-cı illərdə Cenevrə və Parisdə Fransız ədəbiyyatı üzrə aspirantura təhsili almışdır. 1893-cü ildə “Fransız əxlaqçıları” barədə tədqiqatını, 1894-cü ildə isə Monteneqronun məşhur şairi Vladika Petar II Petroviç-Njegoşun “Dağ çələngi” (Gorski Vyenats) əsəri ilə bağlı tənqidi işini dərc etdikdən sonra, 1895-ci ildə, məzunu olduğu universitetdə Serb ədəbiyyatı üzrə dosent təyin olunmuşdur. Dörd il sonra Pavle "Serb ədəbiyyatına baxış" adlı əsərini nəşr etdirmiş və bu əsər 1913-cü ildə rus dilinə tərcümə olunmuşdur.
1912–1913-cü illərdəki Balkan müharibələri zamanı Pavle serjant rütbəsində Serbiya Ordusunun Baş Qərargahında xidmət etmişdir. I Dünya müharibəsi dövründə isə hökumət tərəfindən xüsusi missiyalarla əvvəlcə İtaliyaya, sonra Fransaya və nəhayət İngiltərəyə göndərilmişdir. O, müharibə dövrünün sonuna qədər Londonda qalmışdır. Burada Serbiyanın işğalından sonra 1916-cı ilin yayında Britaniya xalqının səxavəti və Serbiyanın Xilas Fondu (Lady Paget tərəfindən təsis olunmuşdur) vasitəsilə İngiltərəyə gətirilən serb məktəbliləri və tələbələrinin qayğısına qalmışdır. Boş vaxtlarında Pavle “Yuqoslav ədəbiyyatına ümumi baxış” adlı qısa icmal yazmış və bu əsər 1918-ci ildə Kembric Universiteti tərəfindən serb dilində nəşr olunmuşdur. O, həmçinin ingilis dilində ədəbi və siyasi məqalələr və broşürlər də yazmışdır.
1919-cu ildə vətənə qayıtdıqdan sonra Belqrad Universitetində Yuqoslav ədəbiyyatı professoru təyin olunmuşdur (1905-ci ildən "Böyük Məktəblər" Belqrad Universitetinə çevrilmişdi). Tezliklə o, universitetin və xüsusilə də alman bombardmanları nəticəsində dağıdılmış kitabxanasının yenidən qurulmasında fərqlənərək, ən uğurlu rektorlardan birinə çevrilmişdir.[3] O, həmçinin London Kral Kollecində (King's College London) dəvətli professor olmuşdur.[4]
Pavle Popoviç 1911–1920-ci illərdə Serb Ədəbi Cəmiyyətinin (Srpska književna zadruga) katibi, 1920–1928-ci illərdə sədr müavini, 1928–1937-ci illərdə isə sədri olmuşdur.
Pavle Popoviç, qardaşı Boqdan kimi, fransız yönümlü idi. O, Jovan Skerliçin işlərini tamamlayaraq 1913-cü ildə serb ədəbiyyatına dair icmal nəşr etdirmiş və bu icmal erkən ədəbiyyat tarixi və şifahi ənənəyə xüsusi diqqət ayırmışdır. Onun ədəbi tarix yanaşması arxiv araşdırmaları, fəlsəfi polemika və müqayisəli baxışları birləşdirərək, Avropa ədəbiyyatlarının təsiri ilə formalaşan diskurs vasitəsilə anekdotlu rəvayətlərə zərif və hazırcavab yüngüllük gətirmiş və tezliklə gənc tənqidçi və esseçilər nəslinə təsir etmişdir. Pavle, Serbiya elmi aləmində avtoritar fiqura çevrilsə də, qardaşına nisbətən ictimaiyyətdə az görünmüşdür. Onun ədəbi tarixi və XIX əsr Serb teatrı və digər mövzularla bağlı çoxsaylı ixtisaslaşmış tədqiqatları 60 ildən artıq müddətdə Skerliçin işləri ilə birlikdə klassik və etalon sayılmışdır — baxmayaraq ki, Skerliçin əsərləri ideoloji baxımdan daha cazibədar idi.
Pavle Popoviç aşağıdakı alimlərlə yazışma aparmışdır: Milivoy S. Stanoyeviç, Corc Rapall Noyes, Con Daynli Prins, Robert Uilyam Seton-Vatson, Vatson Kirkconnell və digər bir çox alimlər.
- Serb ədəbiyyatına baxış (1909)
- Yuqoslav ədəbiyyatı (1918)
- Yeni serb ədəbiyyatı 1 (ölümündən sonra, 1999)
- Yeni serb ədəbiyyatı 2 (ölümündən sonra, 2000)
- Xalq ədəbiyyatı (ölümündən sonra, 2000)
- Dubrovnik tədqiqatları (ölümündən sonra, 2000)
- Milovan Vidakoviç (ölümündən sonra, 2000)
- Nyeqoş haqqında (ölümündən sonra, 2000)
- Qədim serb ədəbiyyatı (ölümündən sonra, 2000)
- Gündəlik (ölümündən sonra, 2000)
- Ədəbiyyat tənqidi – ədəbiyyat tarixçiliyi (ölümündən sonra, 2002)
- Kirill və Mefodiy (ölümündən sonra, 2004)
- Müqəddəs Sava (ölümündən sonra, 2004)
- ↑ 1 2 The Fine Art Archive.
- ↑ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ Палавестра, Предраг. Историја српске књижевне критике : 1768-2007. Том 2. Нови Сад : Матица српска, 2008. 457–473. ISBN 978-86-87079-14-4.
- ↑ Gašić, Ranka. Beograd u hodu ka Evropi: Kulturni uticaji Britanije i Nemačke na beogradsku elitu 1918–1941. Belgrade: Institut za savremenu istoriju. 2005. ISBN 86-7403-085-8.