Tiger I (ⓘ) və ya Panzerkampfwagen VI Ausführung E (azərb. Zirehli döyüş maşını VI versiya E) — İkinci dünya müharibəsində Üçüncü Reyx tərəfindən istehsal olunan ağır tank. Adı Ferdinand Porsche tərəfindən qoyulmuşdur. Dövrünün ən yaxşı tanklardan biri idi.
| Panzerkampfwagen VI Ausführung E "Tiger" | |
|---|---|
 | |
| Tipi | Ağır tank |
| Ölkə | |
| İstismar tarixçəsi | |
| İstismar illəri | 1942—1945 |
| İstismara başlanması | 1942[1] |
| İstismar edənlər |
.svg){kind=small} Üçüncü Reyx |
| İstifadə edilən döyüşlər | İkinci dünya müharibəsi |
| İstehsal tarixçəsi | |
| Konstruktor | Henschel-Werke & Son |
| Konstruksiya tarixi | 1938-1941 |
| İstehsalçı | Henschel-Werke |
| İstehsal illəri | 1942—1944 |
| İstehsal sayı | 1347 ədəd |
| Xüsusiyyətləri | |
| Ağırlığı | 56,9 t |
| Zireh | ön hissə 100 mm polad, 25–120 mm-lik maili qaynaq edilmiş polad, yan tərəfləri 80 mm polad |
| Sürət | 40 km/s |
| Əsas silah | 1× 88 mm KwK 36 L/56 |
| Köməkçi silah | 2x MG-34 |
| Uzunluğu | 6.29 m |
| Eni | 3.55 m |
| Hündürlüyü | 3.0 m |
| Ekipaj | 5 nəfər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Çox möhkəm zirehə və yaxşı bir topa sahib olduğu üçün düşmənlərinin kabusuna çevrilmişdir (xüsusilə Qərb cəbhəsində). Şərq cəbhəsindəki öz zamanının yüksək səviyyədə texnologiyaları ilə təchiz edilmiş T-34, KV-1, KV-2 və KV-3 tanklarına qarşı döyüşmüşdür. Müharibənin sonlarına yaxın bir Tiger tankına 20 ədəd M4 Sherman tankının hücum edildiyi müşahidə edilmişdir. Tigerlərin itki verməsinin səbəbi düşmənlər deyil, kompleks mexaniki səhvlər idi. Buna görə çoxu təmir edilə bilmədiyi üçün ekipajı tərəfindən tərk edilmiş halda tapılmışdır. Tankın hərəkət trayektoriyası 110–195 km arasında dəyişirdi. Hal-hazırda bu tanklardan cəmi biri Bovinqton tank muzeyində saxlanılır. Orijinal və işlək vəziyyətdə olan bu tank almanların Afrika kampaniyası zamanı ingilislər tərəfindən ələ keçirilmiş 131 nömrəli tankdır. Yerdə qalan tanklar ya işlək vəziyyətdə deyillər, ya da replikadırlar. Müharibədən sonra bu tanklar, müttəfiqlər arasında bölüşdürülmüşdür. SSRİ əl etdiyi tankları əvvəlcə diqqətlə öyrənmiş, daha sonra isə hərbi poliqonlarda yeni yaradılmış tanklarının atəş gücünün yoxlanma sınaqlarında istifadə etmişdir. Fransa isə əldə etdiyi tankları bir müddət istifadə etdikdən sonra onların bir qismi parçalamışlar, biri qismini isə muzeylərə təhvil vermişdir.
.jpg)
İlkin olaraq tank "Panzerkampfwagen VI Ausführung H" şəklində adlanırdı. Burada "H" Henşelin baş hərfini simvolizə edirdi. Sonra 1943-cü ildə Hitlerin əmri tankın adını dəyişib, "Panzerkampfwagen VI Ausführung E" adlandırdılar. Sovet sənədlərində bu tank ruslar tərəfindən "T-6" və ya "T-VI" şəklində adlandırılmışdı. Tiger II istehsal edildikdən sonra bu tank qeyri-rəsmi olaraq "Tiger I" adlandırıımağa başlandı.
Tankın xüsusi sərtləşdirilmiş poladdan hazırlanmış ziheri var idi. Tankın gövdə zirehi 90 dərəcəlik bucaqla yerləşdirilmişdi. Gövdə ziherinin ön tərəfdən qalınlığı 100 mm, yan tərəfdən qalınlığl isə 80 mm idi.[3]
Tank KwK-36 adlanan diametri 88 mm olan topla təhciz edilmişdir. Olduqca güclü olan bu top 3 km uzaqdakı hədəfləri belə vura bilirdi. Topu hərəkət etdirmək üçün tankın qülləsində xüsusi hidravlik motor quraşdırılmışdır. Topun sursatı 92 ədəd mərmidən ibarət idi.[3]
Tankın mühərriki 700 at gücünə sahib Maybax HL230 P45 markalı motor idi. Sürətlər qutusu 8-i irəli, 4-ü geri olmaqla 12 pilləli idi.[3]
Tankın ekipajı 5 nəfərdən ibarət idi:
- Tank komandiri,
- Topçu,
- Doldurucu,
- Sürücü-mexanik,
- Rabitəçi.[3]
- Kursk döyüşündə bir ədəd Tiger I tankı 22 ədəd T-34 tankını məhv etməyi bacarmışdır. Deyilənlərə görə 23-cü tanka atəş açan Tiger, düşmən tankını ağır zədələsə də cavab atəşi açan düşmən tankı Tigeri partlamışdır.
- 13 iyun 1944-cü ildə Villers-Bokaja müharibəsində 101-ci Ağır SS Panzer Taborunun 2-ci Bölüyünə mənsub olan M. Vitman rəhbərliyindəki Tiger I, 12-si tank olmaqla ümumi 27 ədəd zirehli texnikanı sıradan çıxarmışdır.
- 21-ci Panzer Alayının zabiti Otto Karius çoxu Şərq cəbhəsində olmaqla 150-dən çox düşmən tankını məhv etmişdir.
- Tiger I at the Armorsite
- Tiger I Information Center
- Bovington Tank Museum Tiger and Restoration Arxivləşdirilib 2016-12-07 at the Wayback Machine
- Article, "New German Heavy Tank" from U. S. Intelligence Bulletin, June 1943
- Under The Tiger's Skin Arxivləşdirilib 2012-10-10 at the Wayback Machine June 1945 "Popular Science"
- Tiger1.info
- ↑ 1 2 Chamberlain P., Doyle H. L. Encyclopedia of German Tanks of World War Two, Revised Edition. Arms and Armour Press, 1993. S. 136.
- ↑ 1 2 Winchester J. The World War II Tank Guide. Chartwell Books, 2000. S. 16. ISBN 978-0-7858-1229-6
- ↑ 1 2 3 4 "Panzerkampfwagen VI Tiger Ausf.E (Sd.Kfz.181) Tiger I". 04.03.2025 tarixində arxivləşdirilib.