Niyazi Berkes (21 oktyabr 1908, Nikosiya, Nikosiya rayonu[d] – 18 dekabr 1988) — türkəsilli Kipr sosioloqu.
| Niyazi Berkes | |
|---|---|
| türk. Niyazi Berkes | |
| Doğum tarixi | 21 oktyabr 1908 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 18 dekabr 1988 (80 yaşında) |
| Təhsili |
|
Niyazi Berkes 21 sentyabr 1908-ci ildə Kiprin paytaxtı Nikosiyada, Türkiyədə Gənc türklər inqilabından qısa müddət sonra anadan olmuşdur.[1][2] Onun Ənvər adlı əkiz qardaşı var idi.[3] Onlar inqilabın iki aparıcı fiquru olan Ənvər Paşa və Əhməd Niyazi beyin şərəfinə adlandırılmışdılar.[4]
Niyazi orta təhsilinə Nikosiyada başlamışdır. Təhsili dövründə sonradan İstanbula getmiş və 1928-ci ildə İstanbul Oğlan Liseyindən məzun olmuşdur. Universitet illərinə hüquq fakültəsində başlamış, lakin daha geniş intellektual məşğuliyyət ümidi ilə fəlsəfəyə keçmişdir. 1931-ci ildə İstanbul Universitetinin fəlsəfə bölməsini bitirmişdir.[5]
Məzuniyyətdən sonra Berkes universitetlərdə və Təhsil Nazirliyində himayəçisi olmadığı üçün dərhal professorluq tapa bilməmişdir. Dostunun tövsiyəsi ilə Ankarada yerləşən Xalq Evində vəzifəyə müraciət etmişdir. Orada o dövrdə yeni Türkiyənin quruluşu ilə bağlı geniş intellektual müzakirələrə imkan verən kamalizm ideologiyası ilə tanış olmuşdur.[1][5]
1935-ci ildə eyni fakültədə assistent olmuşdur.[1][5] Həmin il ABŞ-yə getmiş və 1939-cu ilədək Çikaqo Universitetində sosiologiya təhsili almışdır. 1939-cu ildə Türkiyəyə qayıtmış və sosiologiya dosenti kimi yeni açılmış Fəlsəfə Bölməsində Ankara Universitetinin Dil, Tarix və Coğrafiya Fakültəsinə qoşulmuşdur.[6] Orada 1945-ci ilədək çalışmışdır. 1952-ci ildə Kanadada yerləşən MakGill Universitetinin İslam Araşdırmaları İnstitutunda qonaq professor təyin olunmuşdur.[7] 1956-cı ildə eyni universitetdə professor olmuşdur. 1975-ci ildə MakGill Universitetindən təqaüdə çıxmış və İngiltərəyə köçmüşdür. Təqaüdə çıxdıqdan sonra kitab yazmamış, lakin Türkiyə mətbuatı üçün yazmağa davam etmişdir.[8] 18 dekabr 1988-ci ildə İngiltərənin Hayt şəhərində vəfat etmişdir.[2]
- ↑ 1 2 3 İletişim Publishing. “The biography of Niyazi Berkes” Retrieved 9 November 2011, (In Turkish)
- ↑ 1 2 Feroz Berkes, The Development of Secularism in Turkey, p.xv.
- ↑ Gökhan Ak. "Niyazi Berkes Yazını Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi (türk). 54 (2). 2014: 420. doi:10.1501/Dtcfder_0000001418 (inactive 12 iyul 2025). hdl:20.500.12575/44749.
- ↑ Doğan Gürpınar. "What is in a Name? The Rise of Turkic Personal Male Names in Turkey (1908–38)". Middle Eastern Studies. 48 (5). 2012: 691. doi:10.1080/00263206.2012.703617.
- ↑ 1 2 3 Berkes, Türkiye'de Çağdaşlaşma, p.1.
- ↑ Berkes, Feroz, The Development of Secularism in Turkey, p. XXIII.
- ↑ Berkes, Feroz, The Development of Secularism in Turkey, p.XVI.
- ↑ Berkes, Feroz, The Development of Secularism in Turkey, p.XXX.