Nikolay Fyodoroviç Fyodorov (Ailədə ona Nikolay Pavloviç Qaqarin[3]; 26 may (7 iyun), 1829, Tambov quberniyasının Yelatomski rayonu, Kulyuçi — 15 dekabr (28), 1903, Moskva) — rus dini mütəfəkkiri və filosof-futuroloq, kitabxanaşünaslıq üzrə lider, müəllim-innovator. Rus kosmizminin banilərindən biri.
| Nikolay Fyodorov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 26 may (7 iyun) 1829 və ya 9 iyun 1829[2] |
| Vəfat tarixi | 15 (28) dekabr 1903[2] (74 yaşında) və ya 28 dekabr 1903[2] (74 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Elm sahələri | fəlsəfə, kitabxanaşünaslıq[1] |
| nffedorov.ru | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Onu "Moskva Sokratı" adlandırırdılar. Lev Tolstoy, Fyodor Dostoyevski, S. Solovyov, Fyodorun və onun fikirləri haqqında hörmət və heyranlıqla danışırdılar. İnsanları diriltmək arzusunda idi, bir nəfərin belə ölümü ilə barışmaq istəmirdi. O, elmin köməyi ilə səpələnmiş molekulları və atomları toplayaraq "ataların bədəninə yerləşdirmək" niyyətində idi.[4]
Fyodorov gələcəkdə dirilərlə qovuşmalı olan ölülər də daxil olmaqla, bəşəriyyəti birləşdirən ümumi işdə sənət və dinin yanında elmə yer verdi.
7 iyun 1829-cu ildə Kulyuçi Tambov quberniyasında (indiki− Sasov rayonunda, Ryazan oblast, Rusiya) anadan olub. Şahzadə Pavel İvanoviç Qaqarinin (1798–1872) qanunsuz oğlu kimi ögey atasından soyadını aldı. Məlumdur ki, onun birdə doğma böyük qardaşı var idi hansı ki, onun adı Aleksandr idi (hansı ki, onlar bir birinə qayğı göstərirdilər və bir yerdə oxuyurdular) və üç bacısı var idi. 1836-cı ildə ildə məktəbinə, 1842-ci ildə Tambov Gimnaziyasına təyin edildi, bundan sonra 1849-cu ildə Odessadakı Rişelyevskovo Liseyinin kameral şöbəsinə daxil oldu, burada iki il oxudu, sonra təhsil haqqını ödəyən əmisi Konstantin İvanoviç Qaqarinin ölümü səbəbindən Liseyi tərk etmək məcburiyyətində qaldı.
1854-cü ildə Tambov gimnyaziyasında müəllim attestatını götürərək mahalda coğrafiya və tarix müəllimi oldu.
1858 ilin oktyabrına qədər Tambov quberniyasının, Borov mahalında müəllimlik edirdi[5]. Sonra isə o, Boqorodsk Moskva quberniyasında və sonraisə− Uqliç Yaraslovskoy, Odoyevə, sonra Tula quberniyasının Boqoroditsk şəhərinə getdi.
Noyabrın 1886-cı ilindən, aprelin 1889-cu ilinədək, N. F. Fyodorov Borov mahalında müəllimlik edirdi. Bu vaxtadək o, Nikolay Pavloviç Peterson Yasnopolyansk məktəbinin müəllimlərindən biri L. N. Tolstoy. Peterson ilə tanış olduğu üçün Dmitri Karakozovun işi ilə həbs olundu, ancaq üç həftə sonra sərbəst buraxıldı.
1867-ci ilin iyulundan 1869-cu ilin aprelinə kimi Moskvada N. K. Mixaylovskinin uşaqlarına xüsusi dərslər verdi.
1869 ildə Çertovsk kitabxanasında, kitabxananın köməkçisi oldu və 1874-cü ildən 25 il Rumyantsev Muzeyinin kitabxanaçısı kimi çalışdı, ömrünün son illərində — Xarici İşlər Nazirliyinin Moskva Arxivinin oxu salonunda. Rumyantsev museyində Fyodr ilk dəfə kitabların sistematik kataloqunun yaratdı.
Günortadan sonra saat üçdən sonra (muzeyin bağlanma vaxtında) və bazar günləri bir çox görkəmli müasirlərin qatıldığı bir müzakirə klubu var idi.
Fyodorov Zahid bir həyat sürdü, heç bir əmlaka sahib olmamağa çalışdı, maaşının əhəmiyyətli bir hissəsini "təqaüdçülərinə" verdi, maaş artımlarından imtina etdi, həmişə piyada getdi. 1903-cü ilin qışında kasıbların sığınacağında ağciyər iltihabından öldü. Yaslı monastırın qəbiristanlığında dəfn edildi.
Fydorov şəkil çəkməkdən imtina etdi və portretini çəkməyə icazə vermədi — Fedorovun bir şəkli gizli şəkildə Leonid Pasternak tərəfindən, digəri 1902-ci ildə rəssam Sergey Korovin tərəfindən, görünür, qiyabi olaraq çəkildi.
- ↑ 1 2 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ 1 2 3 Педагоги и психологи мира (rus.). 2012.
- ↑ "Фёдоров, Николай Фёдорович — Википедия". ru.wikipedia.org (rus). İstifadə tarixi: 2025-02-22.
- ↑ "Фёдоров, Николай Фёдорович — Википедия". ru.wikipedia.org (rus). İstifadə tarixi: 2025-02-22.
- ↑ "Фёдоров, Николай Фёдорович — Википедия". ru.wikipedia.org (rus). İstifadə tarixi: 2025-02-22.