Nəmləşdirici kameralar

Nəmləşdirici kamera — havanın nəmliyini dəyişdirmək üçün istilik-nəmlik emalı qurğusu. Nəmləşdirici kameralarda hava axını bilavasitə püskürülən su ilə qarşılaşır, istilik-kütlə mübadiləsi nəticəsində hava soyudulur-nəmləşdirilir, ya da soyudulur-qurudulur, su isə kameranın dibliyinə axır və oradan soyuducu maşının buxarlandırıcısına vurulur.

Nəmləndirici kamera aşağıdakı konstruktiv elementlərdən ibarətdir:

1 - hava paylayıcı ;

2 - forsunkalı dikborular ;

3 - damcı tutan ;

4 - işlənmiş suyun yığılması üçün diblik (ləyən) ;

5 - püskürdülən suyun temperaturunu tənzimləyən üçgedişli qarışdırıcı-tənzimləyici klapan ;

6 - forsunkalara su vuran nasos ;

7 - artıq suyu axıdan qurğu ;

8 - su səviyyəsini tənzimləyən üzgəcli (kürə şəkilli) klapan ;

9 - su təmizləyici filtr.

Kamerada forsunkalar iki cərgə dayaqlarda yerləşdirilir. Birinci cərgədə forsunkalar hava hərəkəti istiqamətində sıx, ikinci cərgədə isə hava hərəkətinə əks istiqamətində seyrək yerləşdirilir. Forsunkalarda suyun təzyiqi P>20 kPa olarsa, daha məhsuldar iş rejimi əldə edilir. Adətən nəmləşdirici kameralar iki formada hazırlanır və bir-birindən yalnız forsunkaların sayına görə fərqlənir. Kamerada həm izoentalpik, həm də politropik prosesləri aparmaq mümkündür. Kameranın en kəsiyinin istənilən nöqtəsində havanın hərəkət sürəti 3 m/san; aerodinamik müqavimət isə 160 kPa–dan çox olmamalıdır. Nəmləşdirici kameranın soyuqluğa görə məhsuldarlığını təyin etmək üçün kameranın istilik balansı tənliyi tərtib edilir:

${\displaystyle G_{h}(I_{b}-I_{s})=C_{su}\cdot W_{su}(\tau _{s.s}-\tau _{s.b})}$ ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (1)

burada ${\displaystyle G_{h}}$ - kameradan keçən hava miqdarı, kq/saat; ${\displaystyle W}$- forsunkalarla püskürülən su sərfi, kq/saat; ${\displaystyle C_{su}}$ - suyun xüsusi istilik tutumu, kC/(kq ⁰C); ${\displaystyle I_{b},I_{s}}$ - emal edilən havanın başlanğıc və son entalpiyası, kC/kq; ${\displaystyle \tau _{s.b},\tau _{s.s}}$ - suyun başlanğıc və son temperaturudur, ⁰C ; Sonra kameranın səpələnmə əmsalı hesablanır

${\displaystyle B={W_{su} \over G_{h}}.}$ ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (2)

Kamerada gedən istilik-kütlə mübadiləsinin universal effektivlik əmsalı təyin edilir:

${\displaystyle E^{1}=1-{t_{r2}-t_{j2} \over t_{r1}-t_{j1}}}$ ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (3)

burada ${\displaystyle t_{r1},t_{r2}}$ - quru termometrin göstəricilərinə əsasən başlanğıc və son temperaturudur, ⁰C ; burada ${\displaystyle t_{j1},t_{j2}}$ - yaş termometrin göstəricilərinə əsasən başlanğıc və son temperaturudur, ⁰C ; ${\displaystyle E_{1}}$ - əmsalı ona görə universal adlandırılır ki, bu əmsaldan kameralarda hava emalını təmin edən bütün proseslərin hesablanmasında istifadə etmək olur. İzoentalpik proseslər üçün effektivlik əmsalını aşağıdakı kimi hesablamaq olar:

${\displaystyle E_{a}={t_{r2}-t_{j2} \over t_{r1}-t_{j1}}}$ ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (4)

Nəmləşdirici kameradan çıxan havanın entalpiyası aşağıdakı düsturla hesablanır, (kC/kq):

${\displaystyle I_{s}=I_{b}-a(I_{b}-I_{gh})[1-0,000716(I_{b}-I_{gh})+0,00357(54,1-I_{gh})]}$ ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (5)

burada ${\displaystyle I_{gh}}$ - başlanğıc temperaturda su səthində doymuş buxarın entalpiyası, kC/kq; ${\displaystyle a}$ – gətirilmiş effektivlik əmsalıdır. Nəmləşdirici kameradan çıxan havanın temperaturası aşağıdakı düsturla hesablanır:

${\displaystyle t_{r2}=t_{r1}-E_{a}(t_{r1}-\tau _{sb})+0,33{\left({E_{a} \over a}-1\right)}{(I_{b}-I_{s})}}$ ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (6)

burada ${\displaystyle \tau _{sb}}$ - suyun başlanğıc temperaturudur, ⁰C. Professor Taliyev V.N. və dos. Altınova A.L. yuxarıda göstərilən metodikadan istifadə edərək kameraların aşağıdakı ardıcıllıqla hesablama üsulunu təklif etmişlər:

1. ${\displaystyle t_{1},t_{2},I_{b},I_{s},G_{h}}$ parametrlərinin məlum qiymətlərinə görə suyun başlanğıc temperaturu qəbul edilir.

2. ${\displaystyle \tau _{sb}}$ –nin məlum qiymətinə görə "${\displaystyle I-d}$" diaqramından ${\displaystyle I_{gh}}$ təyin edilir (bunun üçün ${\displaystyle \tau _{sb}={const}}$ izotermasını ${\displaystyle \phi =100}$% əyrisini kəsənə qədər uzatmaq lazımdır).

3. Gətirilmiş effektivlik əmsalı hesablanır:

${\displaystyle a={I_{b}-I_{s} \over (I_{b}-I_{gh})[1-0,000716(I_{b}-I_{gh})+0,00357(54,1-I_{gh})]}}$ ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (7)

4. İzoentalpik effektivlik əmsalı ${\displaystyle E_{a}}$ (4) düsturunun köməkliyi ilə hesablanır.

5. ${\displaystyle E_{a}}$ əmsalının tapılmış qiymətinə görə mövcud kataloqdan səpələnmə əmsalı ${\displaystyle B}$ qəbul edilir.

6. (6) düsturundan istifadə edərək suyun qəbul edilmiş başlanğıc temperaturunun düzgünlüyü yoxlanılır:

${\displaystyle \tau _{sb}=t_{r1}-{1 \over E_{a}}[t_{r1}-t_{r2}+0,33{\left({E_{a} \over a}-1\right)}{(I_{b}-I_{s})}],}$ °C ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (8)

Əgər ${\displaystyle \tau _{sb}}$ – nin hesablanmış və qəbul edilmiş qiymətləri uyğun gələrsə, hesablama qurtarır, əks təqdirdə - hesablama ${\displaystyle \tau _{sb}}$ – nin yeni qiymətləri ilə təkrar olunur.

(2) düsturunun köməkliyi ilə su sərfi təyin edilir:

${\displaystyle W_{su}=B\cdot G}$ , kq/saat ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (9)

Kameranın bir forsunkasının məhsuldarlığı təyin edilir:

${\displaystyle g={W_{su} \over \eta }}$ , kq/saat ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (10)

burada ${\displaystyle \eta }$ - kamerada yerləşən forsunkaların sayıdır.

Fursunka qarşısında suyun təzyiqi, ${\displaystyle P_{f}}$ (kPa) kataloqdan qəbul edilir.

Kameranın istilik balansı tənliyindən istifadə edərək suyun son temperaturu hesablanır:

${\displaystyle \tau _{ss}=\tau _{sb}+{I_{b}-I_{s} \over C_{s}\cdot B}}$ , °C ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (11)

Havanın soyudulmasına sərf edilən soyuq suyun miqdarı hesablanır:

${\displaystyle W_{ss}=W{\tau _{ss}-\tau _{sb} \over \tau _{ss}-\tau _{sm}},}$ kq/saat ${\displaystyle \,\,\,\,\,\,\,\,\,}$ (12)

burada ${\displaystyle \tau _{s.m}}$ – soyuducu maşından gələn suyun temperaturudur.

Havanın adiabatik soyudulması və nəmləşdirilməsi prosesi üçün əvvəlcə effektivlik əmsalı hesablanır. Bundan sonra püskürülən suyun miqdarı ${\displaystyle W_{su}}$ , bir forsunkanın məhsuldarlığı və forsunka qarşısında suyun təzyiqi təyin edilir.