Bu məqalə sürətli silmə kriteriyalarına əsasən yaxın vaxtda silinə bilər. |
Nəfəs Məşqləri
Nəfəs məşqləri insanın nəfəs alıb-vermə texnikalarını idarə etməyə yönəlmiş psixoloji və fizioloji məşqlərdir.
Bu texnikalar stressin azaldılması, diqqətin artırılması, emosional balansın təmin edilməsi və sağlamlıq üçün istifadə olunur.
Nəfəs məşqləri minilliklərdir müxtəlif mədəniyyətlərdə tətbiq olunur. Qədim Hindistanın yoga ənənələrində pranayama, Çin tibbində qigong və Buddizmdə meditasiya praktikasında nəfəsin idarəsi önəmli yer tutur. Müasir psixologiyada və idman tibbində də nəfəs məşqləri stressin idarəsi və performansın artırılması üçün istifadə olunur.
- **Dərin qarın nəfəsi (diaphragmatic breathing)** – qarın əzələlərinin hərəkəti ilə dərin nəfəs alma, stressi azaltmaq üçün effektivdir.
- **4-7-8 texnikası** – dörd saniyə nəfəs al, yeddi saniyə saxla, səkkiz saniyə ərzində nəfəs ver; sakitləşmə və yuxu üçün faydalıdır.
- **Alternativ burun dəlikləri ilə nəfəs (Nadi Shodhana)** – sol və sağ burun dəliyi ilə alternativ nəfəs almaq; zehni balans və konsentrasiyanı artırır.
- **Kutu nəfəsi (Box breathing)** – dörd mərhələdə – nəfəs alma, saxlama, nəfəs vermə, saxlama – hər biri bərabər müddətdə, stressin idarəsi üçün istifadə olunur.
- **Stressin azalması:** Nəfəs məşqləri kortizol səviyyəsini azaldaraq rahatlama təmin edir.
- **Dikkat və konsentrasiya:** Zehni fokusun artırılmasına kömək edir.
- **Emosional balans:** Qıcıqlanma, həyəcan və narahatlıq hallarında sakitliyi təmin edir.
- **Fizioloji təsir:** Qan təzyiqini azaldır, ürək-damar fəaliyyətini tənzimləyir, oksigen dövranını yaxşılaşdırır.
Nəfəs məşqləri mərkəzi sinir sistemi üzərində birbaşa təsir göstərir, parasimpatik sinir sistemini aktivləşdirərək sakitləşməni təmin edir. Beyində serotonin və dopamin səviyyələrinə müsbət təsir göstərir, yuxu keyfiyyətini artırır və performansı yaxşılaşdırır.
Gündəlik praktikada:
- Hər gün 5–10 dəqiqə dərin nəfəs məşqləri etmək.
- Stressli vəziyyətlərdə 4-7-8 və ya Box breathing texnikasından istifadə etmək.
- Meditasiya ilə birləşdirərək emosional və psixoloji balansı gücləndirmək.