Mustafa ağa Arif (1774-1845) — şair, Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatının ilk nümayəndələrindən biri. Qazax sultanlığının son sultanı.
| Mustafa Ağa Arif | |
|---|---|
| Mustafa ağa Şıxı ağa oğlu Şıxlı | |
| XIX əsr – 1801 | |
| Əvvəlki | Əli ağa Salahlı |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edilib |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Мустафа-ага Шыхы-ага оглу Шыхлы |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | II Şıxlı, Qazax sultanlığı |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Xarkov, Rusiya imperiyası |
| Fəaliyyəti | şair |
| Uşağı | Abdullah ağa |
Mustafa ağa Şıxı ağa oğlu 1774-cü ildə Qazax mahalının Şıxlı kəndində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Sonra mədrəsədə şərq dillərini, ilahiyyatı, fəlsəfəni öyrənmişdi.
Mustafa ağa şair idi. Arif təxəllüsü ilə xoştəb şeirlər yazırdı.Onun haqqında Firudin bəy Köçərli yazır: "Mərhum Mustafa ağa fars, türk və hətta rus lisanlarını yaxşı bilirmiş, özü də ziyadə dindar, qeyrətkeş və həqiqətdə arif və dana bir şəxs imiş. Vəli bu biçarə dəxi öz qeyrət və millətpərəstliyi ucundan çox bəlalar və müsibətlərə düçar olubdur. Belə ki, mərhum Mustafa ağa Şəmsəddinli Nəsib Sultan ilə dövlət nəzərində müttəhəm olub, zəval təriqi ilə Rusiyaya göndərilir və orada Kazan və bir rəvayətə görə, Xarkov şəhərində sakin olurmuş. Binəva Arif Rusiyada çox üsrət və zillət çəkir və axırda vətəni-məlufunun fəraqına, dost və əqrəbanın hicranına və düşmənlərin tən və şəmatətinə tab gətirə bilməyib, orada vəfat edir".
Mustafa ağa Nəsib sultan Şəmsəddinli ilə bərabər tutulub Xarkova sürgün edilmişdi. 1845-ci ildə orada vəfat edib.
Mustafa ağanın Abdulla ağa adlı oğlu vardı.