Musiqi ruhundan tragediyanın doğuşu

"Musiqi ruhundan tragediyanın doğuşu" (alm. Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik‎) — Fridrix Nitsşenin incəsənətin dualistik mənşəyinə baxışını açıqladığı estetik traktat. İlk nəşr 1872-ci ildə E. V. Fritş tərəfindən Leypsiqdə nəşr edilmişdir; iki il sonra ikinci nəşr orada çıxdı, lakin naşirin maliyyə problemlərinə görə çətin ki, yayıldı. 1886-cı ildə traktat “Özünütənqid haqqında esse” ön sözü və “Ellenizm və bədbinlik” alt başlığı ilə yenidən nəşr olundu.

Musiqi ruhundan tragediyanın doğuşu
alm. Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik‎
Janr	esse, fəlsəfə[1][2]
Müəllif	Fridrix Nitsşe
Orijinal dili	alman dili
Yazılma ili	1872
Nəşr ili	1872
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Nitsşe hesab edirdi ki, qədim yunanlar incəsənətdə reallığın mənasızlığından və bunun fərqində olmalarından yaranan ümidsiz bədbinliyə qarşı antidot tapıblar. Qədim yunan incəsənətində müəllif iki prinsip və ya estetik təcrübə növləri arasında daimi mübarizə görərək onu apollonik və dionisian adlandırır. Nitsşe qədim yunan incəsənətini nikbin şəkildə şərh edən bütün alman estetik ənənəsi ilə mübahisə edir ki, bu da apollonçu, parlaq prinsipin əsasını təşkil edir. O, ilk dəfə başqa bir Yunanıstandan danışır - faciəli, mifologiyadan məst olan Dionisian, və Avropanın taleyi ilə paralellər aparır.

Apollonik başlanğıc, Nitsşeyə görə, nizamı, harmoniyanı, sakit artistimi təmsil edir və plastik sənəti (memarlıq, heykəltəraşlıq, rəssamlıq, qrafika) doğurur. Dionisian başlanğıc sərxoşluq, unudulma, xaos, kütlədə şəxsiyyətin vəcdlə əriməsi, qeyri-plastik sənətin yaranmasıdır. Apollonik başlanğıc, süninin təbii olana qarşı çıxdığı kimi, Dionisiana qarşı çıxır, həddindən artıq olan, qeyri-mütənasib olan hər şeyi pisləyir. Buna baxmayaraq, bu iki prinsip bir-birindən ayrılmazdır, həmişə birlikdə hərəkət edir. Onlar Nitsşeyə görə rəssamda mübarizə aparırlar və hər ikisi də istənilən sənət əsərində həmişə mövcuddur.