Şinozavr (rus. Шинозавр), rəsmi adı ilə "Əjdaha" incəsənət konstruksiyası[2] – 1971-ci ildə[3] (bəzi mənbələrə görə 1987-ci ildə[4]) Moskvada tikilmiş, kommunal incəsənətin bir nümunəsi olan incəsənət əsəri. 2022-ci ildə sakinlərin etirazlarına və rəsmilərin onu saxlamaq barəsindəki vədlərinə baxmayaraq sökülmüş[1][5][6][7] və yerində yaşıl əjdaha quraşdırılmışdır. Moskvaşünas Pavel Qnilorıbova görə Moskva şinozavrı bütün Rusiyada tanınırdı[8] və "kommunal incəsənətin ən məşhur obyekti" hesab olunurdu.[9][10][11]
| Şinozavr | |
|---|---|
| rus. Шинозавр | |
 2017-ci ildəki görünüşü. | |
 | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Yerləşir | Myovniki küçəsi, Moskva |
| Memarlıq üslubu | Moskva kommunal incəsənəti[1] |
| Vəziyyəti | sökülüb |
| Material | avtomobil şinləri |
Rəsmi məlumatlara görə "Şinozavr" 1971-ci ildə tikilmişdir,[3] lakin yerli sakinlərin xatirələrinə görə əsər 1987-ci ildə və ya 1990-cı illərin əvvəlində ortaya çıxmışdır.[4] Sakinlərin məlumatına görə "Şinozavr" qonşu qarajlardakı avtomobil həvəskarları tərəfindən yaradılmışdır və hazırlanmasında istifadə olunan avtomobil şinləri Myovniki küçəsinin qarşısında yerləşən Q. L. Krauze adına 1 saylı avtokombinatın ərazisindən gətirilmişdir. "Şinozavr" növbəti 30 il ərzində yerli sakinlərin sevimlisinə çevrilmiş, uşaqların istirahət fəaliyyətlərinin tərkib hissinə daxil olmuşdur.[12]
2022-ci ildə Myovniki küçəsinin bir hissəsində yerləşən binaların arasındakı həyətdə abadlaşdırma işlərinin aparılmasına dair plan yayımlanmışdır. Rəsmilər yenidənqurma işləri zamanı "Şinozavr"a toxunmayacaqlarını bildirmişdirlər. Buna baxmayaraq, "Şinozavr" 6 iyul 2022-ci ildə sökülmüş və yerində yaşıl əjdaha heykəli quraşdırılmışdır.[1]
Konstruksiyanın əsasını müəyyən bucaq altında əyilmiş və bir neçə daha qısa boru ilə qaynaq edilmiş polad boru təşkil edirdi. Borunun ən yuxarıda yerləşən hissəsinə eninə dəmir parça qaynaq olunmuşdu və bundan sonra boru qövs şəklində aşağı əyilərək rezin "dil" ilə tamamlanırdı. Borunun bütün uzunluğu boyunca üzərinə müxtəlif diametrli (minik avtomobilindən tutmuş traktor təkərinə qədər) təkərlər keçirilmişdi.[1]
2000-ci illərin ortalarında təkərlər parlaq rənglərə boyanmışdır (əvvəlcə bənövşəyi və qırmızı, daha sonra mavi, sarı və qırmızı rənglər istifadə olunmuşdur). Bundan öncə konstruksiya qara rəngdə idi. Ümumilikdə, konstruksiyanın uzaqdan görünüşü Lox-Ness bədheybəti ilə müqayisə olunurdu.[1]
Yerli sakinlər "Şinozavr"ı elə çox sevirdilər ki, onun təsvirlərini döymə kimi vurdururdular.[1][12] "Şinozavr" Lipetsk sənətçilərinə bənzər bir heykəli yaratmaq üçün ilham mənbəyi olmuşdur. Bundan sonra "şinozavr" sözü bənzər heykəlləri bildirmək üçün istifadə olunmağa başlamışdır.[13][14][15] "Traktor şinlərindən hazırlanmış əjdaha" heykəli Kommunal İncəsənət Muzeyinin kolleksiyasına daxil edilmişdir.[16][17]
2022-ci ildə dizayner Arina Ştolts kommunal incəsənət əsərlərinin, eləcə də, Moskva şinozavrının təsvirlərinin olduğu geyim kolleksiyası təqdim etmişdir.[18]
- Şin parkı – Yaponiyada avtomobil şinlərindən hazırlanmış Qodzilla heykəlinin yerləşdiyi park.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "Шинозавр разрушен. Почему в Москве демонтировали главный символ ЖКХ-арта". 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
- ↑ "Ответ Управы". 2022-09-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
- ↑ 1 2 "Нора Ёжика". 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
- ↑ 1 2 "На месте снесенного «шинозавра» в Хорошево-Мневниках поставили нелепого зелёного дракона". 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
- ↑ "В Хорошево-Мневниках уничтожили «шинозавра» — народную достопримечательность района - Москвич Mag" (rus). 2022-07-06. 2022-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-05.
- ↑ ntv.ru. "В Хорошёво-Мнёвниках разобрали «Шинозавра»". НТВ (rus). 2022-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-05.
- ↑ "Замена «шинозавра» возмутила москвичей". Lenta.RU (rus). 2022-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-05.
- ↑ "Чтобы было красиво В России запретили украшать дворы покрышками. Зачем люди вообще это делали? Что будет с резиновыми лебедями? И пришел ли ЖЭК-арту конец?". Meduza (rus). 2021-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-06.
- ↑ "«Шинозавр разрушен». Почему в Москве демонтировали главный символ ЖКХ-арта". slovosti.ru. 2023-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-26.
- ↑ "«Шинозавр разрушен». Почему в Москве демонтировали главный символ ЖКХ-арта". moslenta. 2022-07-11. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-20.
- ↑ "Разобрать на доски и дрова — поселок может лишиться дома-украшения — Реальное время". m.realnoevremya.ru (rus). 2023-12-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- ↑ 1 2 "Я лазал по этому шинозавру все детство" Обладатель татуировки с шедевром ЖЭК-арта — об уничтоженной достопримечательности // The Village
- ↑ Эколого-просветительская деятельность библиотеки Arxiv surəti 7 may 2023 tarixindən Wayback Machine saytında, ГБУК "Ставропольская краевая универсальная научная библиотека им. М. Ю. Лермонтова", Ставрополь, 2017
- ↑ "В Липецке создали динозавра из автомобильных покрышек". Российская газета. Российская газета. 2016-08-11. 2022-11-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-06.
- ↑ "Динозавр из шин переезжает в ОЭЗ «Липецк»". Gorod48.ru (rus). ООО «Курс». 2020-05-22. 2023-05-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-06.
- ↑ "Музей Жэк Арта". dvor.digital. 2022-11-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-06.
- ↑ "Сайт дня: в России запустили онлайн-музей ЖЭК-арта". Нож (rus). 2022-11-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-06.
- ↑ "Concept Group определила победителей конкурса дизайнеров Raskroi Design Talent - Новости - Информационное агентство РИА МОДА". riamoda.ru. İstifadə tarixi: 2022-11-06.
