Monqol dövlətlərinin siyahısı

Monqollar tərəfindən Monqol İmperiyası kimi bir çox dövlətin əsası qoyulub. Bu məqalədə dövlətlər xronoloji ardıcıllıqla siyahılaşdırıb.

Pre-modern dövlətlər

Adı	Yaranma və süqut tarixi	Ərazi	Paytaxt
X-XII əsrlərdə mövcud olmuş xanlıqlar
Xamaq Monqol xanlığı	900s–1206
Merkit xanlığı	XI–XII əsrin ortaları
Kereit xanlığı	−1203
Nayman xanlığı	−1204
Tatar xanlığı	VI—X/(IX – XII əsrin ortaları?)
Böyük Monqol imperiyası
Böyük Monqol imperiyası	1206–1368	24,000,000 km² ^[1]	Avarqa (1206–1235) Qaraqorum (1235–1260) Xanbalıq (1260–1368)
Yuan dövləti
Yuan imperiyası	1271–1368	14,000,000 km² (1310)	Xanbalıq (Dadu, Pekin)
Qızıl Orda (türk-monqol)
Qızıl Orda	1240–1502	6,000,000 km² (1310)	Saray-Batu
Böyük Orda	1466–1502
Çağataty xanlığı (türk-monqol)
Çagatay xanlığı	1225–1340-cı illər	3,500,000 km² (1310)^[2]	Almalıq Qarşi
Qəbi Çagatay xanlığı	1340-cı illər–1370
Moğolustan	1340–1462
Qara Del xanlığı	1383–1513
Turpan xanlığı	1487–1660?
Yarkənd xanlığı	1514–1705
Elxanilər
Elxanilər	1256–1335	3,750,000 km²	Maragha (1256–1265) Təbriz (1265–1306) Sultaniyə (1306–1335)
Çobanilər	1335–1357		Təbriz
İncular	1335–1357		Şiraz (1353-dək) İsfahan (1353–1357)
Cəlairilər sultanlığı	1335–1432		Bağdad (Till 1411) Bəsrə (1411–1432)
Arqunilər	1479?–1599?
Börçigin Şimali Yuan dövləti
Şimali Yuan dövləti	1368–1635	5,000,000 km² (1550)	Şanqdu (1368–1369) Yingçanq (1369–1370) Qaraqorum (1371–1388)
Xalxa xanlıqları (1635-ci ilə qədər Şimali Yuan subyekti)	16-cı əsrin sonu - 1691
Oyratlar, qeyri-Çingizli dövlətlər
Oyrat xanlığı	1399–1634	* 1,000,000 km² (15-ci əsr – 16-cı əsrin) ~1,600,000 km² (17-ci əsrin əvvəlləri)
Dzunqar xanlığı	1634–1758	3,500,000–4,000,000 km²	Qulca
Xoşut xanlığı	1642?–1717	~1,400,000 km²
Kalmık xanlığı	1630–1771
Teymuri dövlətləri (türk-monqol)
Teymurilər imperiyası	1370–1507	4,400,000 km² (1405)	Səmərqənd (1370–1405) Herat (1405–1507)
Böyük Moğol imperiyası	1526–1857	4,000,000 km² (1700)	Aqra (1526–1571) Fatehpur-Sikri (1571–1585) Lahor (1585–1598) Aqra (1598–1648) Şahcahanabad/Dehli (1648–1857)
Digər dövlətlər/xanlıqlar
Sibir xanlığı	1468–1598		Çimqi-Tura/Qaşlıq

Müasir dövlətlər

Ad	Yaranma və süqut tarixi	Ərazi	Paytaxt
Buryat-Monqol Muxtar Sovet Sosialist Respublikası (buryatlar)	1919–1926		Buryatiyanın Kizhinqinski rayonu
Oyrat Respublikası (Kalmıklar)	1930	Kalmıkiya
Daxili Monqolustan Xalq Respublikası	1945	Xilin Gol	Sonid
Monqolustan	1911-indi	1.564.116 km ²	Ulan-Bator

Muxtar ərazilər

Rusiyada

Ad	Yaranma və süqut tarixi	Paytaxt	Ərazi
Buryat-Monqolustan dövləti	1917–1921	Çita
Monqol-Buryat Muxtar Vilayəti	1922–1923
Buryat-Monqol Muxtar Vilayəti	1921–1923
Buryat-Monqol Muxtar Sovet Sosialist Respublikası	1923–1958	Ulan-Ude
Buryat Muxtar Sovet Sosialist Respublikası	1958–1992
Buryatiya Respublikası	1992-indi		351,300 km ²
Agin Buryat-Monqol Milli Dairəsi	1937–1958	Aginskoye
Agin-Buryat Milli Dairəsi	1958–1977
Agin-Buryat Muxtar Dairəsi	1977–2008
Agin-Buryat Dairəsi	2008-indi		9600 ²
Ust-Orda Buryat-Monqol Muxtar Dairəsi	1937–1958	Ust-Ordınski
Ust-Orda Buryat Milli Dairəsi	1958–1978
Ust-Orda Buryat Muxtar Dairəsi	1978–2008
Ust-Orda Buryat Dairəsi	2008-indi		22,138 ²
Kalmık Muxtar Vilayəti	1920–1935 1957–1958	Həştərxan (1928-ci ilə qədər) Elista
Kalmık Muxtar Sovet Sosialist Respublikası	1935–1943 1958–1990	Elista (Elstei)
Kalmık Sovet Sosialist Respublikası	1990–1992
Kalmık Respublikası (Halmq-Tanqç)	1992–1994
Kalmık Respublikası	1994 - indi		76,100 km ²

Çində

Adı	Yaranma və süqut tarixi	Paytaxt	Ərazi
Menczyan dövləti	1936–1945	Kalqan (Xaalqan)
Daxili Monqolustan Muxtar Rayonu	1947–indi	Hohhot	1,183,000 km²
Qansu əyaləti
Subey Monqol Muxtar Dairəsi
Hebei əyaləti
Veyçanq Mançu və Monqol Muxtar Dairəsi
Heyluntszyan əyaləti
Dorbod Monqol Muxtar Dairəsi
Qirin əyaləti
Qian Qorlos Monqol Muxtar Dairəsi
Lyonin əyaləti
Harqin Sol Qanad Monqol Muxtar Dairəsi
Fuxin Mongol Autonomous County
Çinxay vilayəti
Haixi Monqol və Tibet Muxtar Prefekturası
Henan Monqol Muxtar Dairəsi
Sincan vilayəti
Bayinqolin Monqol Muxtar Prefekturası		Korla	462,700 km²
Bortala Monqol Muxtar Prefekturası		Bortala (Bortal)
Hoboksar Monqol Muxtar Dairəsi		Hoboksar (Xovoqsair)

Həmçinin baxın

Monqolustanın tarixi

İstinadlar

↑ Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research. 12 (2). December 2006: 222–223. ISSN 1076-156X. 17 September 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2016.
↑ Rein Taagepera (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly 41 (3): 475–504.

Ədəbiyyat

Andrews, Peter A. Felt tents and pavilions: the nomadic tradition and its interaction with princely tentage, Volume 1. Melisende. 1999. ISBN 1-901764-03-6.
Janhunen, Juha. Para-Mongolic // Janhunen, J. (redaktor). The Mongolic languages. 2003b. 1–29, 391–402.

Əlavə ədəbiyyat

Weiers, Michael (red.) (1986): Die Mongolen . Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Dughlát Muhammad Haidar, Norbert Elias, Edward Denison Ross - "Tarix-i-raşidi"
Henry Hoyle Howorth-Monqolların tarixi
Herbert Franke, Denis Twitchett, John King Fairbank - Çinin Kembric Tarixi: Yadplanetli rejimlər və sərhəd dövlətləri, 907-1368
William Bayne Fisher, Peter Jackson, Laurence Lockhart, JA Boyle -The Cambridge history of Iran, 5
Konstantin Nikolaevich Maksimov – Rusiyanın keçmiş və indiki milli siyasətində və inzibati sistemində Kalmıkiya

[uconn-1] Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research. 12 (2). December 2006: 222–223. ISSN 1076-156X. 17 September 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2016.

[Taagepera2-2] Rein Taagepera (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly 41 (3): 475–504.

[1]

[2]