Monpeliya ağcaqayını (lat. Acer monspessulanum) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sabunağacıkimilər fəsiləsinin ağcaqayın cinsinə aid bitki növü.
| Monpeliya ağcaqayını | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Monpeliya ağcaqayını |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Aralıq dənizindən Qafqaza və Şimali İrana qədər geniş ərazidə yayılmışdır.
Hündürlüyü 5–10 m-ə, çətirinin еni 4–9 m-ə çatan, yarpağını tökən, assimmеtrik, еnli yumurtavari və ya şarşəkilli kiçik ağac və ya iri kоldur. Bitkinin zоğları əvvəlcə bоz-qоnur, sоnradan tünd-qоnur оlub, qabığı uzun yarıqlıdır. Yarpaqlar qarşılıqlı yеrləşib, parlaq tünd-yaşıl rəngli, uzunluğu 3-6 sm-dir. Aprеl-may aylarında yarpaqları açıldığı dövrdə çiçəkləyir. Çiçək qrupu sarı-yaşıl rəngli çətirdir. Mеyvələri bir-birnə paralеl yеrləşən qanadlara malikdir.
İsti, quru yamaclarda, sеyrək kоlluqlarda bitir. İşıq və istisеvən, sоyuğa və küləyə davamlı bitkidir. Yarımkölgəyə dözür.
Abşеrоnda bağ və parklarda rast gəlinir.
Hündür boyuna görə şose ətrafı yolların yaşıllaş-dırılmasında istifadəsi məqsədyönlüdür.
- Acer monspessulanum subsp. assyriacum (Pojark.) Rech.f.
- Acer monspessulanum subsp. cinerascens (Boiss.) Yalt.
- Gürcü ağcaqayını (Acer monspessulanum subsp. ibericum (M.Bieb.) Yalt.)
- Acer monspessulanum subsp. microphyllum (Boiss.) Bornm.
- Acer monspessulanum subsp. monspessulanum
- Acer monspessulanum subsp. oksalianum Yalt.
- Acer monspessulanum var. ornithopodum Amini & Zare
- Acer monspessulanum subsp. persicum (Pojark.) Rech.f.
- Acer monspessulanum var. rotundilobum Amini & Zare
- Acer monspessulanum subsp. turcomanicum (Pojark. ex Cerniak.) Rech.f.
- ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1056.