Monomorium

*Monomorium*
Monomorium
Elmi təsnifat
	XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Monomorium
Beynəlxalq elmi adı
	Monomorium Gustav Mayr, 1855;
ITIS	154219
NCBI	55077
EOL	38276
FW	152088

Monomorium — Myrmicinae yarımfəsiləsinə aid olan qarışqa cinsi. 2013-cü ilə qədər bu cins təxminən 396 növü özündə birləşdirirdi. Bu cins dünya üzrə yayılıb, xüsusilə Köhnə dünyanın tropik bölgələrində çoxsaylı növləri mövcuddur.^[2] Bu cins "qarışqaların daha əhəmiyyətli qruplarından biri" hesab olunur. Çünki geniş yayılması, müxtəlifliyi, morfoloji və bioloji xüsusiyyətlərinin zənginliyi ilə fərqlənir.^[3] Bu cins həmçinin firon qarışqası (M. pharaonis) və çiçək qarışqası (M. floricola) kimi tanınmış zərərli növləri də özündə birləşdirir.

Təsviri

Bu cinsin izahı çox müxtəlifdir, çünki, bir çox forma və ölçülü növlərə malikdir ki, ilk baxışdan onlar "bir-birinə heç də oxşamırlar". Bəzi növlərdə işçi kastası bir-birinə bənzəyir, digərlərində isə tamamilə fərqlənir. Bəzi növlərdə işçilər çox kiçik, digərlərində isə olduqca böyük ola bilər. Böyük çoxüzlü gözlər ümumidir, lakin M. inusuale və Afrikadan olan bəzi növlərdə gözlər xeyli kiçilib. İynəsi həmişə fəal vəziyyətdədir.^[4]

Taksonomiyası

XX əsrin əvvəllərində Monomorium artıq 10 yarımcinslə böyük bir cins idi. 2007-ci ildə Nothidris, Epelysidris və Phacota cinsləri Monomorium ilə sinonimləşdirildi. Kiçik cinslər olan Anillomyrma, Megalomyrmex və bəlkə də Bondroita da Monomoriuma daxil edilməlidir. Cinsin dəqiq sərhədləri hələ də müəyyən edilməyib. Onun Solenopsidini qəbiləsindəki digər cinslərdən fərqləndirən aydın morfoloji xüsusiyyətləri yoxdur. Əgər kladistika ciddi şəkildə tətbiq edilsəydi, bütün Solenopsidini qəbiləsi tək bir cins olan Solenopsisdə birləşdirilərdi, lakin qəbilənin güclü sinapomorfiyası yoxdur. Camponotus və Leptothorax cinsləri kimi, Monomorium da hal-hazırda parafiletikdir.^[5]^[6]

Bu cinsin əksər qarışqaları çürümüş oduncaqda, qayaların altında və ya torpaqda yuva qurur. Bəzi növlər leş yeyən, digərləri isə toxum yığan qarışqalardır. Bir çox növün zəhərində alkaloidlər var ki, bunlardan yırtıcılardan qorunmaq üçün istifadə edirlər. Cins həmçinin xromosom sayında da müxtəlifdir. Xromosom sayı 2n 16-dan 70-ə qədər müəyyən edilib.^[7]

Yayılması

2006-cı ilə qədər Madaqaskarda 36 növ təsvir edilib, onlardan 19-u yalnız həmin ildə təsvir olunandır. Avstraliyada təxminən 43, Ərəbistan yarımadasında isə 30 növ məlumdur.^[8]

Qalereya

Monomorium fisheri
Firon qarışqası
Monomorium trageri

İstinadlar

↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2001.
↑ Aldawood, A. S.; Sharaf, M. R. "Monomorium dryhimi sp. n., a new ant species (Hymenoptera, Formicidae) of the M. monomorium group from Saudi Arabia, with a key to the Arabian Monomorium monomorium-group". ZooKeys (106). 2011: 47–54. Bibcode:2011ZooK..106...47A. doi:10.3897/zookeys.106.1390. PMC 3119320. PMID 21852921.
↑ Heterick, Brian E. "Two new Australian Monomorium Mayr (Hymenoptera: Formicidae), including a highly distinctive species" (PDF). Australian Journal of Entomology. 42 (3). 2003: 249–253. doi:10.1046/j.1440-6055.2003.00352.x. 2013-11-13 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
↑ Fernández, F. (2007). Two new South American species of Monomorium Mayr with taxonomic notes on the genus. In: Snelling, R. R., et al. (eds). Advances in ant systematics (Hymenoptera: Formicidae): homage to E. O. Wilson – 50 years of contributions. Memoirs of the American Entomological Institute 80, 128-45.
↑ Ward, Philip S.; Brady, Seán G.; Fisher, Brian L.; Schultz, Ted R. "The evolution of myrmicine ants: phylogeny and biogeography of a hyperdiverse ant clade (Hymenoptera: Formicidae): Phylogeny and evolution of myrmicine ants". Systematic Entomology (ingilis). 40 (1). 2015: 61–81. doi:10.1111/syen.12090. 2022-02-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-08-05.
↑ Sparks, Kathryn S.; Andersen, Alan N.; Austin, Andrew D. "A multi-gene phylogeny of Australian Monomorium Mayr (Hymenoptera : Formicidae) results in reinterpretation of the genus and resurrection of Chelaner Emery". Invertebrate Systematics (ingilis). 33 (1). 2019: 225–236. doi:10.1071/IS16080. ISSN 1445-5226.
↑ Jones, T. H.; Zottig, V. E.; Robertson, H. G.; Snelling, R. R. "The Venom Alkaloids from Some African Monomorium Species". Journal of Chemical Ecology. 29 (12). 2003: 2721–2727. Bibcode:2003JCEco..29.2721J. doi:10.1023/B:JOEC.0000008015.42254.c3. PMID 14969358.
↑ Heterick, Brian. "A revision of the Malagasy ants belonging to Genus Monomorium Mayr, 1855 (Hymenoptera: Formicidae)" (PDF). Proceedings of the California Academy of Sciences. 57 (3). 2006: 69–202.

Ədəbiyyat

Ettershank, G. A generic revision of the world Myrmicinae related to Solenopsis and Pheidologeton (Hymenoptera: Formicidae) // en:Australian Journal of Zoology . 14 (Журнал) (ingilis). 1966.
Heterick, Brian (2006): A Revision of the Malagasy Ants Belonging to Genus Monomorium Mayr, 1855 (Hymenoptera: Formicidae). Precoodings of the California Academy of Sciences' 57(3): 69-202. PDF
Fernández, F. (2007): Two new South American species of Monomorium Mayr with taxonomic notes on the genus. In: Snelling, R. R., B. L. Fisher, and P. S. Ward (eds). Advances in ant systematics (Hymenoptera: Formicidae): homage to E. O. Wilson — 50 years of contributions. Memoirs of the American Entomological Institute 80: 128—145. PDF Arxiv surəti 17 may 2008 tarixindən Wayback Machine saytında

Vikianbarda Monomorium ilə əlaqəli mediafayllar var.

Муравьи рода Monomorium Arxiv surəti 23 avqust 2010 tarixindən Wayback Machine saytında

[_6ec4279b7a6b40fb-1] Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2001.

[alda-2] Aldawood, A. S.; Sharaf, M. R. "Monomorium dryhimi sp. n., a new ant species (Hymenoptera, Formicidae) of the M. monomorium group from Saudi Arabia, with a key to the Arabian Monomorium monomorium-group". ZooKeys (106). 2011: 47–54. Bibcode:2011ZooK..106...47A. doi:10.3897/zookeys.106.1390. PMC 3119320. PMID 21852921.

[het03-3] Heterick, Brian E. "Two new Australian Monomorium Mayr (Hymenoptera: Formicidae), including a highly distinctive species" (PDF). Australian Journal of Entomology. 42 (3). 2003: 249–253. doi:10.1046/j.1440-6055.2003.00352.x. 2013-11-13 tarixində arxivləşdirilib (PDF).

[fernandez2007-4] Fernández, F. (2007). Two new South American species of Monomorium Mayr with taxonomic notes on the genus. In: Snelling, R. R., et al. (eds). Advances in ant systematics (Hymenoptera: Formicidae): homage to E. O. Wilson – 50 years of contributions. Memoirs of the American Entomological Institute 80, 128-45.

[5] Ward, Philip S.; Brady, Seán G.; Fisher, Brian L.; Schultz, Ted R. "The evolution of myrmicine ants: phylogeny and biogeography of a hyperdiverse ant clade (Hymenoptera: Formicidae): Phylogeny and evolution of myrmicine ants". Systematic Entomology (ingilis). 40 (1). 2015: 61–81. doi:10.1111/syen.12090. 2022-02-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-08-05.

[:0-6] Sparks, Kathryn S.; Andersen, Alan N.; Austin, Andrew D. "A multi-gene phylogeny of Australian Monomorium Mayr (Hymenoptera : Formicidae) results in reinterpretation of the genus and resurrection of Chelaner Emery". Invertebrate Systematics (ingilis). 33 (1). 2019: 225–236. doi:10.1071/IS16080. ISSN 1445-5226.

[7] Jones, T. H.; Zottig, V. E.; Robertson, H. G.; Snelling, R. R. "The Venom Alkaloids from Some African Monomorium Species". Journal of Chemical Ecology. 29 (12). 2003: 2721–2727. Bibcode:2003JCEco..29.2721J. doi:10.1023/B:JOEC.0000008015.42254.c3. PMID 14969358.

[heterick2006-8] Heterick, Brian. "A revision of the Malagasy ants belonging to Genus Monomorium Mayr, 1855 (Hymenoptera: Formicidae)" (PDF). Proceedings of the California Academy of Sciences. 57 (3). 2006: 69–202.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]