Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Misirşünaslıq[1] — Qədim Misir və Misirin tarixi məsələlərini tədqiq edib öyrənən elm. Qədim tarix və arxeologiya elmlərinin alt bölməsidir. Misirşünaslıqla məşğul olan insanlara "misirşünas" deyilir.
Elmin sahəsinin yaranmasına səbəb olan ən əhəmiyyətli hadisə, Fransız alimi François Champollionun Misir Kampaniyası dövründə 3 dilli (Qədim yunan dili, Demotik, Heroqlif) Rozetta daşının köməyi ilə heroqliflərin şifrəsini açmasıdır. Napoleonun bu səfərdə 35000 adamı arasında 167 mühüm elm adamı götürdüyü və bu alimlərin qarşılaşdıqları zəngin qədim mədəniyyəti tədqiq etdikləri məlumdur. 1809-cu ildən 1829-cu ilə qədər seriyalarla nəşr olunan Description de l'Égypte (Misirin təsviri) adlı əsər Misirlə elmi olaraq maraqlanan qərb alimlərinin ilk vacib əsəridir.[mənbə göstərilməlidir][2]
XIX əsrdə kolleksiyalar, sərgilər və muzeylərlə artan Misir tarixinə olan maraq, 1831-ci ildə Parisdə yaradılan və Şampollionun rəhbərlik etdiyi Misirşünaslıq kafedrası, daha sonra 1846-cı ildə Berlində yaradılan və Karl Richard'a verilmiş Misirşünaslıq kafedrası ilə elmi zəmin əldə edir. Lepsiusun 1842-1845-ci illərdə reallaşdırdığı Misirə elmi səyahətləri 67 yeni piramidanın kəşfi ilə nəticələnmişdir. Tapıntıların çoxalması ilə eyni dərəcədə artan Misir marağı, 1867-ci ildə Göttingendə Misirşünaslığın yeni bir kafedrasının yaradılması ilə nəticələnmişdir. Brugş Paşa adı ilə tanınan Heinrich Brugsch bu şöbənin müdiri olaraq təyin edilir və bu şöbə Misirşünaslığın Almaniyada qurulan ikinci qolu olur.[2]
XX əsrdə artıq Qədim Misir dilinə aid lüğətlər və Qədim Misir haqqında ensiklopediyalar nəşr olunur ki, bu da indi Misirşünaslığın başucu kitabları adlandırıla bilər. Bu vaxta qədər filoloji məsələlərə diqqət ayıran şöbə, eyni zamanda arxeoloji tədqiqatlara da diqqət ayırmağa başlayır. Bunun xaricində Jsesh, WinGlyph və Visual Glyph kimi heroqliflərlə işləməyi asanlaşdıran proqramlar yaradılır.[2]
- ↑ Мисиршүнаслыг // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 5.
- ↑ 1 2 3 https://tr.wikipedia.org/wiki/M%C4%B1s%C4%B1rbilim (#bare_url_missing_title). 2024-05-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-20.
- David, Rosalie. Religion and magic in ancient Egypt. Penguin Books, 2002. ISBN 0-14-026252-0
- Chaney, Edward. 'Egypt in England and America: The Cultural Memorials of Religion, Royalty and Revolution', in: Sites of Exchange: European Crossroads and Faultlines, eds. M. Ascari and A. Corrado (Rodopi, Amsterdam and New York, 2006), 39–74.
- Chaney, Edward. "Roma Britannica and the Cultural Memory of Egypt: Lord Arundel and the Obelisk of Domitian", in Roma Britannica: Art Patronage and Cultural Exchange in Eighteenth-Century Rome, eds. D. Marshall, K. Wolfe and S. Russell, British School at Rome, 2011, pp. 147–70.
- Hill, Marsha. Gifts for the gods: images from Egyptian temples. New York: The Metropolitan Museum of Art. 2007. ISBN 9781588392312. 19 November 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 October 2014.
- Jacq, Christian. Magic and mystery in ancient Egypt. Souvenir Press, 1998. ISBN 0-285-63462-3
- Manley, Bill (ed.). The Seventy Great Mysteries of Ancient Egypt. Thames & Hudson. ISBN 0-500-05123-2
- Mertz, Barbara. Red Land, Black Land: Daily Life in Ancient Egypt. Dodd Mead, 1978. ISBN 0-396-07575-4
- Mertz, Barbara. Temples, Tombs and Hieroglyphs: A Popular History of Ancient Egypt. Bedrick, 1990. ISBN 0-87226-223-5
- Mysteries of Egypt. National Geographic Society, 1999. ISBN 0-7922-9752-0
- Reeves, Nicholas. Ancient Egypt: The Great Discoveries. Thames & Hudson. 2000. ISBN 978-0-500-05105-4.
- Sheppard, Kathleen. 2022. Tea on the terrace: hotels and Egyptologists' social networks, 1885–1925. Manchester University Press
- Thompson, Jason. Wonderful Things: A History of Egyptology: 1: From Antiquity to 1881. The American University in Cairo Press. 2015. ISBN 978-977-416-599-3.
- Thompson, Jason. Wonderful Things: A History of Egyptology: 2: The Golden Age: 1881–1914. The American University in Cairo Press. 2016. ISBN 978-977-416-692-1.
- Thompson, Jason. Wonderful Things: A History of Egyptology: 3: From 1914 to the Twenty-first Century. The American University in Cairo Press. 2018. ISBN 978-977-416-760-7.
- Wilkinson, Toby. A World Beneath the Sands: Adventurers and Archaeologists in the Golden Age of Egyptology (Hardbook). London: Picador. 2020. ISBN 978-1-5098-5870-5.
- "North African Archaeology". ANTIQUITYOFMAN.COM: Anatomical and Behavioural Evolution. 8 March 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 October 2006. Sections, all with content relevant to antiquity: Articles; Books, journals and external resources; Expeditions and fieldwork opportunities; and Professional organizations)
- "Egyptologists' Electronic Forum (EEF), version 64". Egyptological Societies and Institutes. 13 September 2015. List shows Egyptology societies and Institutes
- "Egyptology Books and Articles in PDF online". The University of Memphis Institute of Egyptian Art and Archaeology. 6 March 2015. 30 May 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- "Egyptology collection". The Metropolitan Museum of Art.
- "A key to the translation exercises in Sir Alan Gardiner's Egyptian Grammar, Electronic publications, Egyptological databases, Dictionaries and lexicography, Useful Web sites & Main libraries with Egyptological holdings". Griffiths Institute, OXFORD UNIVERSITY.
- Hawass, Zahi; Brock, Lyla Pinch, redaktorlar "Egyptology at the Dawn of the Twenty-First Century Proceedings of the Eighth International Congress of Egyptologists". American University in Cairo Press. Cairo. 2000. İstifadə tarixi: 10 October 2011.
- "Rare Books and Special Collections Digital Library Underwood & Underwood Egypt Stereoviews Collection". American University in Cairo.
- "Czech Institute of Egyptology, Faculty of Arts, Charles University in Prague". Czech Institute of Egyptology.
- "Global catalogue of Egyptian archeological records belonging to Institutions of all over the world". globalegyptianmuseum.org (without archive-url website) (ingilis). İstifadə tarixi: 27 October 2018.