Mirzə Cəfər Xamenei (fars. میرزا جعفر خامنهای; 1887, Xamnə, Şərqi Azərbaycan ostanı – 1983, Tehran) — Məşrutə dövrü İran şairi.[1][2][3]
| Mirzə Cəfər Xamenei | |
|---|---|
| fars. میرزا جعفر خامنهای | |
| Doğum tarixi | 1887 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1983 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | şair |
| Əsərlərinin dili | fars dili |
İran ədəbiyyatı tarixində ilk müasir şair sayıla biləcək Cəfər Xamenei, Nima Yuşicdən illər əvvəl müasir üslubda şeirlər yazmış və "Təcəd" qəzetinin yazdığına görə, ədəbiyyat və poeziya aləmində mühafizəkarlığı möhkəm sarsmışdır.
Cəfər Xamenei 1887-ci ildə Təbrizin yaxınlığındakı Xamnə kəndində anadan olub və təhsilini orada alıb. O, Təbriz tacirlərindən olan, Təbrizin çox hörmətli sakini və çox dindar biri olan Hacı Şeyx Əli Əkbər Xameneinin oğlu idi. Cəfər Xamenei atasından gizli şəkildə fransız dilini öyrəndi və Osmanlıdakı "yeni ədəbiyyatı" ilə tanış oldu. Təxminən 1913-cü ildə o, fars şeirinin ənənəvi formasını pozaraq, imzasız, yeni və misilsiz qafiyə sxemi və nisbətən təzə məzmunlu fraqmentləri (qitə) nəşr etməyə başladı. Bu hissələrdən biri ("Vətənə" adlı şeiri) hətta Edvard Braun tərəfindən "Yeni İran mətbuat və ədəbiyyat tarixi" əsərində sitat gətirilmişdir.
"Həbl-ül-mətin", "Çəhrəhnamə", "Əsri-cədid", "Şəms" və daha sonra "Kollej jurnalı"nda çap olunan romantik şeirləri Cəfər Xamneyi həm yazıçı və şair olmaqla yanaşı, həm də məşrutəçi və siyasətçi idi. Onun Məhəmməd Xiabani ilə yaxın əlaqələri var idi.
Müzəffərəddin şah Məşrutə inqilabını çıxaranda ibtidai məktəblər çox populyarlaşdı. Demək olar ki, bir və ya iki və ya daha çox ibtidai məktəbi olmayan bir şəhər var idi. İnsanların bu məktəblərə bağlılığı o həddə çatdı ki, bu, mühakimə məsələsinə çevrildi və onların bir çoxu inanırdı ki, bütün problemlərin ibtidai məktəbdən çıxacağına inanırdılar görünür. Onlar nə vaxt şənlik keçirsələr, bunu qəzetlərdə reklam edir, hədsiz sevinclərini bildirir, özlərinə vədlər verirdilər ki, özü də alim olan, İran işlərinə maraq göstərən "Kavkaz" qəzetinin yazarı Əhməd bəy Ağayev söz açıb bu İran düşüncəsinin qaynaqlarını açır. Həmin məqalə "Həyat" qəzetindən cənab Cəfər Xamenei tərəfindən tərcümə edilmiş və Kəlküttədə "Həbl-ül-mətin"in saylarından birində dərc edilmişdir. Mirzə Cəfər Xamenei məşhur və anti-avtoritar qəzetlərlə sıx əməkdaşlıq edir, aşkar şeirlər bəstələmək və həmin günün qəzetlərində dərc etdirməklə tiranların üzərinə sərt zərbələr endirirdi.
- ↑ "میرزا جعفر خامنه ای؛ اولین شاعر نوپرداز ایران" [Mirzə Cəfər Xamenei: İranın ilk müasir şairi]. parsine.com (fars). 2010-10-13. 2015-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-11.
- ↑ "میرزا جعفر خامنه ای" [Mirzə Cəfər Xamenei]. iranketab.ir (fars). İstifadə tarixi: 2025-02-11.
- ↑ "زندگینامه میرزا جعفر نقوی خامنهای از شاعران بزرگ معاصر" [Müasir şairlərdən biri olan Mirzə Cəfər Nəqvi Xameneinin tərcümeyi-halı]. shanjaan.ir. İstifadə tarixi: 2025-02-11.