Minzələ rayonu (tatar. Минзәлә районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayon respublikanın şimal-şərqində yerləşir. Respublikanın Alabuqa rayonu və Udmurtiya (Alnaş, Qraxov rayonları), Nijnekamsk su anbarı ilə isə Tatarıstanın Tukay və Əgerce rayonları ilə həmsərhəddir. Rayonun inzibati mərkəzi Minzələ şəhəridir.
| Minzələ rayonu | |
|---|---|
| Минзәлә районы | |
| | |
|
|
|
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Menzelinsk |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 10 avqust 1930 |
| Sahəsi |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi sayt | |
|
|
|
Respublikanın Aktanış, Müslüm, Sarman, Tukay, Əgerce rayonları və Udmurtiya (Karakulinski rayonu) ilə həmsərhəddir.
Sahəsi 1919.75 km²-dir. Bu, bütün Tatarıstanın 2.8% ərazisidir. Əkin sahələri ümumi ərazinin 45% -ni, meşə 12% -ni, otlaqlar 8% -ni, çəmənliklər 24% -ni təşkil edir. Nijnekamsk su anbarının qurulması nəticəsində rayon torpaqlarının bir hissəsi su altında qalmışdır.
Ümumilikdə rayonun iqlimi respublikanın iqliminə bənzəyir. İqlimi mülayim kontinentaldır.
Üstünlük təşkil edən torpaqlar: çəmənlik, karbonatlı qara və boz meşə.
Relyef əsasən düzənlikdir. Rayonun qərbində hündürlük 300 m-ə qədərdir.
1920-ci ilə qədər rayonun ərazisi Ufa vilayətinin Minzələ qəzasının tərkibində idi. 1920-ci ildə Minzələ qəzası yeni qurulan Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibinə daxil olur.
Rayon 10 avqust 1930-cu ildə təsis edilmişdir.
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində (Minzələ şəhəri) rayon əhalisinin 60,82% -i yaşayır.
- Milli tərkib
Rayon əhalisi tatarlar (60,1%), ruslar (35,4%) və marilər (2,7%) ibarətdir[2]. Dini baxımından əhalisi müsəlman və provaslavdır.
Mendeleyevsk rayonu ərazisinə 1 şəhər və 19 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 70 yaşayış məntəqəsi daxildir[3].
Yol şəbəkəsi zəif inkişaf etmişdir. Rayon ərazisi M-7 (Volqa) "Moskva - Kazan - Ufa" magistral yolu ilə kəsişir. Digər əsas yollar: Minzələ - Kadryakovo - Yultimerovo (Sarman, Əlmət) və Yuxarı Yuşad - Yuxarı Tabun (Muslin).
Kama çayı vastəsi ilə gəmiçilik mümkündür. Dəmir yolları şəbəkəsindən məhrumdur. Minzələnin qərb hissəsində hava limanı vardır.
Rayon ərazisində rus və tatar dillərində “Minzələ” adlı qəzet buraxılır.
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (rus.).
- ↑ "Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Республики Татарстан" (PDF). 21 noyabr 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 avqust 2021.
- ↑ "Закон Республики Татарстан от 31 января 2005 года № 50-ЗРТ «Об установлении границ территорий и статусе муниципального образования "Мензелинский муниципальный район" и муниципальных образований в его составе»". 9 aprel 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 iyun 2020.