Minbirdirək sarnıcı və ya digər adıylaFiloxenos sarnıcı (Yunanca: Κινστέρνα Φιλοξένου kinsterna Philoxenou), İstanbuldakı ikinci ən böyük sarnıçdır. Qədim Bizans mənbələrinə görə, IV əsrdə inşa edilmişdir. 224 sütundan ibarət 3584 m² böyüklüyündəki sarnıç zamanla qurumuş və 16-cı əsrdən etibarən emalatxana kimi istifadə edilmişdir. 2006-cı ildən bəri yayımlanan Arxa küçələr serialının 716 və 717-ci bölümləri burada lentə alınmışdır. Sarnıçdakı sütunlar üst-üstə qoyulmuş iki gövdədən ibarətdir və üzərində heç bir bəzək olmayan kəsik piramida formalı başlıqlar var. Sütun gövdələrinə həkk olunmuş yunan hərflərinin sarnıcın inşasında işləyən və dsütunları hazırlayan ustalarının işarələri olduğu bilinir. O, Hippodromun qərbində yerləşir. Son illərdə təmizlənərək yanından keçən yola qalereya vasitəsilə birləşdirilib. Asan gəzilən, maraqlı və gözəl bir ziyarət yerinə çevrilən sarnıç 64x56 metr ölçüdədir. O, IV əsrdə Bizans imperatoru I Konstantinin hakimiyyəti dövründə Roma əsilli senator Filoksen tərəfindən inşa edilmişdir. 224 orijinal sütundan 212-si günümüzə gəlib çatmışdır. Qalın divarlarla əhatə olunmuş məkanın kərpic tağları, arakəsmə ilə dəstəklənən ikiqat sütunlar və onların sadə başlıqları diqqətəlayiq bir görünüş təqdim edir. Kiçik satış rəfləri, kafe və sərgi sahələri ilə sarnıcın ortasında yer alan, sütunların orijinal hündürlüyünün görünə bildiyi çuxur hissə təmir zamanı inşa edilmişdir.
| Minbirdirək sarnıcı | |
|---|---|
 | |
| 41°00′27″ şm. e. 28°58′28″ ş. u. | |
| Yer qeydləri | |
  Minbirdirək sarnıcı |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Filoksenos sarnı şəhərdəki ən qədim saraylardan biridir: o, 5-ci əsrdə şəhər sarayının altında (çox vaxt Antiox sarayı olduğu iddia edilir) inşa edilmişdir.
Tikintisinə Filoksenos adlı bir senator cavabdeh olmuş, ehtimal ki, onu İmperator I Konstantinin (4-cü əsr) hakimiyyəti dövründə başlatmışdır.
Sarnın mərkəzində hovuz.
Sütunların həqiqi hündürlüyü aydın görünür.
Soldakı sütunda qədim yunan yazısı var.
Sarnı yuxarıdakı saray 475-ci ildə tamamilə yandıqdan sonra 528-ci ildə İmperator I Yustinian tərəfindən bərpa edilmişdir.
XII əsrin ortalarına qədər su anbarı Valens su kəməri (şəhərin əsas su kəməri), daha sonra isə Pera su kəməri və yağıntılarla təchiz edilmişdir.
1453-cü ildə Osmanlılar Konstantinopolu fəth etdikdən sonra su kəməri yararsız hala düşmüşdür.
O, yalnız 17-ci əsrdə Fəzli Paşanın evinin tikintisi zamanı yenidən kəşf edilmişdir.
Bu dövrə aid Cevahirli Xanım Sultan adlı bir qadının guya kişiləri evinə cəlb etdiyi, öldürdüyü və cəsədlərini su anbarına atdığı iddia edilən əfsanəsi var.
Mark Tven 1860-cı ildə səyahət qeydlərində Binbirdirək su anbarının ipək emalatxanalarının yerləşdiyini bildirir.
Görünür, su anbarı sonradan yenidən tərk edilib. Tədricən onun tağlarında dəliklər əmələ gəlib və insanlar zibil atmağa başlayıblar.
Dəliklər genişlənməyə davam edib və nəticədə 2002-ci ildə su anbarının təmizlənməsi zamanı 7000-dən çox yük maşını ilə dolu zibil çıxarılıb.
Bu gün su anbarı bərpa edilib və muzeyə çevrilib; onun ərazisi tez-tez sərgilər, konsertlər, ziyafətlər, toylar və digər şənliklər üçün istifadə olunur.
Bəzi tədqiqatçılar Binbirdirək su anbarının Filoxenos su anbarı ilə eyniləşdirilməsinin səhv olduğunu düşünürlər.
"Bizans". Cogito. Kış (17). 1999. ISSN 1300-2880.