Mina Karaciç

Mina Karaciç 12 iyul 1828-ci ildə Vyanada anadan olmuşdur.^[2][3] Onun atası serb Vuk Karaciç, anası isə avstriyalı Ana Mariya Kraus idi. Katolik kilsəsində vəftiz edilərək Vilhelmina adını almışdır. Ailəsinin çoxuşaqlı olmasına baxmayaraq, on üç uşaqdan yalnız Mina və qardaşı Dmitri uşaqlığı və gəncliyi sağ keçirmişdir.^[4]

Atası onun təhsilinə kiçik yaşlarından diqqət yetirmişdir. Altı yaşından Mina evdə təhsil almağa başlamış, alman dilində oxumağı və yazmağı öyrənmişdir, çünki bu dil evdə əsas danışıq dili idi. Səkkiz yaşından etibarən xüsusi dərslərə göndərilmiş, burada rəssamlıq, fortepiano çalmağı, fransız və italyan dillərini öyrənmişdir.^[2]

Serb dilini yalnız on beş yaşında öyrənmiş, bu dildə şeir və nəsr yazmağa başlamış, həmçinin serb xalq nağıllarını alman dilinə tərcümə etmişdir. Ən çox rəssamlığa həvəs göstərmiş, avstriyalı rəssamlardan dərs almaq üçün onların yanına getmişdir. Bu dövrdə atası onu öz işinə cəlb etməyə çalışmış və sonradan bu, Minanın əsas məşğuliyyətinə çevrilmişdir.^[2]

Rəssamlıq təhsilini Vyanada Fridrix Tsilxerin yanında almış, lakin Vyana, Venesiya, Drezden və Berlin qalereyalarındakı ustaların əsərlərini kopyalayaraq rəssamlığı öyrənmişdir.^[5]

On doqquz yaşında ingilis dilini öyrənməyə başlamış, atasının xarici dillərdə yazışmalarını aparmış və onunla birlikdə Avropada səyahət etmişdir. Rəssamlıq onun əsas ehtirası olaraq qalmış, Venesiyada müxtəlif qalereyalara baş çəkmişdir. Bu dövrdə Branko Radiçeviç, II Pyotr Petroviç Neqoş, Lüdviq Avqust fon Frankl, Yakob Qrimm, Leopold fon Ranke, Pavel Yozef Şafariç kimi tanınmış şəxsiyyətlərlə görüşmüşdür. Onların Minanın albomunda qoyduqları yazılar bu görüşləri təsdiqləyir.^[2]

1850-ci ildə atası ilə ilk dəfə Serbiyaya səfər etmiş, orada Luiza (Aleksandra) Kerr ilə tanış olmuş və onun tərcüməçisi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Səfər zamanı qeydlər aparmış və onları fransız dilinə tərcümə etmişdir. Serbiyada Stoyadinoviç Militsa ilə də tanış olmuşdur.^[2]

1856-cı ildə valideynlərinin xəbəri olmadan Aleksi Vukomanoviçin evlilik təklifini qəbul etmişdir. Cütlüyün fərqli dini baxışları və bəyin xəstəliyi səbəbindən Minanın valideynləri bu nişana qarşı çıxmışdılar. 1858-ci ilin mayında Mina valideynləri ilə Zemun şəhərinə gəlmiş, burada pravoslav dinini qəbul etmişdir. Toy Belqrad Kafedralında baş tutmuşdur. Mina və əri Belqradda Obrenoviç knyaz ailəsinin evində yaşamışlar. 1859-cu ildə oğlu Yanko dünyaya gəlmiş, lakin üç ay sonra əri vəfat etmişdir. Bu hadisədən sonra Mina ağır xəstələnmiş və maddi çətinliklərlə üzləşmişdir. Şahzadə Yuliyanın Belqradda qadın gimnaziyasının direktoru vəzifəsində qalmaq təklifini rədd edərək oğlu və anası ilə Vyanaya qayıtmışdır. 1878-ci ildə Rusiyada oğlu vəfat etmişdir. Bundan sonra Mina ictimai fəaliyyətini dayandırmışdır.^[3][4]

1879–1882-ci illərdə qardaşı ilə birlikdə atasının əsərləri üzərində işləməyə başlamışdır. 1883-cü ildə qardaşının vəfatından sonra bu işi tək davam etdirmiş və tezliklə atasının əsərlərini Vyana, Belqrad və Sankt-Peterburqda nəşr etdirmişdir.^[2]

Mina Karaciç özündən sonra 50-dən çox əsər qoyub, bunlara rəsmlər (20-dən çox),^[5] şeirlər, tərcümələr, səyahət qeydləri və başqa əsərlər daxildir.^[2] Bəzi əsərləri:^[4]

• Serb nağılları (1854)
• Branko Radiçeviç (1877)
• “Orlo” redaksiyasına məktub (1878)
• Serbiyada bir neçə gün (1895)
• Vuk Karaciçin qızı Branko haqqında (1924)
• Branko Radiçeviçin xatirələri (1947)
• Mina Karaciç-Vukomanoviçin məktubları (1997)
• Mina Karaciç-Vukomanoviçin rəsmləri (1997)
• Mina Karaciçin gündəliyi (2004)
• Mina Karaciçin xatirələri (2004)