Mihaya Munkaçi (mac. Mihály Munkácsy; 20 fevral 1844[1][2][…], Mukaçevo[d] – 1 may 1900[1][2][…]) — macar rəssamı. Munkaçi janr rəsmləri və irimiqyaslı bibliya rəsmləri ilə beynəlxalq şöhrət qazanmışdır.[3] Mihaya Munkaçi Macar realist rəssamlığının ən görkəmli nümayəndələrindən biri olmuşdur. Onun yaradıcılığı sosial mövzular, tarixi səhnələr və dini tablolarla zəngindir. Paris incəsənət aləmində yüksək qiymətləndirilən Munkaçi, həmçinin Macar incəsənətinin beynəlxalq səviyyədə tanınmasına böyük töhfə vermişdir.[4]
| Mihaya Munkaçi | |
|---|---|
| mac. Munkácsy Mihály | |
 | |
| Doğum adı | Lieb Mihály Leó |
| Doğum tarixi | 20 fevral 1844[1][2][…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1 may 1900[1][2][…] (56 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | sifilis |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | rəssam |
| Təhsili | |
| Janr | portret |
 |
|
| munkacsy.hu | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mihaya Munkaçi 20 fevral 1844-cü ildə Avstriya-Macarıstan imperiyasının Munkaç (indiki Ukraynanın Mukaçevo şəhəri) şəhərində anadan olmuşdur.[5] Atası alman mənşəli macar məmuru, anası isə Macarıstanın zadəgan ailələrindən olan qadın idi. Uşaqlıq illərində ağır həyat şəraitində böyümüş, valideynlərini erkən yaşda itirmişdir. İncəsənətə marağı hələ gənc yaşlarında ortaya çıxmış və ilk rəssamlıq təhsili Peşt şəhərində başlamışdır. Daha sonra Avropanın bir neçə şəhərində – Vyana, Münhen və Düsseldorfda akademik təhsil almışdır.[6] Xüsusilə Düsseldorf Rəssamlıq Məktəbində aldığı təhsil onun realist üslubunun formalaşmasında mühüm rol oynamışdır.[7]
Munkaçi ilk əsərlərini əsasən kənd həyatı və sadə insanların gündəlik yaşamından ilham alaraq çəkmişdir. 1869-cu ildə çəkdiyi "Yetimlərin Dəfni" (mac. Árvák temetése) əsəri ona böyük şöhrət qazandırmışdır. Bu əsərdə o, kədərli bir səhnəni realist və emosional bir tərzdə təqdim edərək, tamaşaçılarda güclü hisslər oyatmağı bacarmışdır. 1870-ci ildə onun çəkdiyi "Səfil Adamlar" (mac. Tépés csavargó) tablosu da Avropa sənət ictimaiyyəti tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Bu dövrdə Munkaçi artıq Avropada tanınan rəssamlardan birinə çevrilmişdir. 1871-ci ildə Munkaçi Parisə köçmüş və burada sənət dünyasında daha da məşhurlaşmışdır.[8] Onun "Taxta Döşəmə Silənlər" (ing. The Floor Scrapers, 1872) əsəri Paris sərgisində böyük müvəffəqiyyət qazanmış və realizm janrının klassik nümunələrindən biri hesab olunmuşdur. Bu dövrdə Munkaçi həmçinin portret janrında da böyük uğurlar əldə etmişdir. Onun çəkdiyi aristokratlar, məşhur şəxslər və incəsənət xadimlərinin portretləri yüksək qiymətləndirilmişdir. 1878-ci ildə o, "Kristof Kolumbun Amerika sahillərinə çatması" adlı böyük tarixi tablosunu çəkmişdir. Lakin onun ən mühüm əsərləri dini mövzuda çəkdiyi tablolar hesab olunur.[9]
Munkaçi həyatının sonrakı dövrlərində əsasən Bibliya mövzusunda əsərlər yaratmağa başlamışdır. Onun məşhur dini tablolarına aşağıdakılar daxildir:[10]
- "İsanın Qolqotaya aparılması" (Christ Before Pilate, 1881)
- "Qolqota" (Golgotha, 1884)
- "Kryuçey" (Ecce Homo, 1896)
Bu tablolar bədii dəyəri və dramatik təsviri ilə fərqlənir. Xüsusilə "Christ Before Pilate" əsəri Parisdə və Londonda böyük uğur qazanmış və Müqəddəs Kitab mövzusunda çəkilmiş ən təsirli tablolar sırasında yer almışdır. Munkaçi həyatının son illərində ağır xəstəliyə tutulmuş, psixi sağlamlığı zəifləməyə başlamışdır. 1896-cı ildə sinir xəstəliyi səbəbindən müalicə almağa məcbur olmuş və 1 may 1900-cü ildə Almaniyanın Endenich şəhərində vəfat etmişdir.[11]
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Mihály Munkácsy (nid.).
- ↑ Christ in front of Pilate, owned by the Art Gallery of Hamilton, Ontario, Canada, is on a five-year loan to the Déri Museum. Arxivləşdirilib 2012-04-21 at the Wayback Machine
- ↑ Hamilton gallery considering selling painting valued at more than $5 million, Nicole O'Reilly, Waterloo Record, 30 July 2014
- ↑ "PORTFOLIO.HU - Online Financial Journal".
- ↑ "PORTFOLIO.HU - USD 6 m will not cut it - Hungary Munkácsy Trilogy paintings to part ways again". Portfolio.hu EN.
- ↑ 2005 International Coin Design Competition -- see competitor design, "In Memoriam Mihály MUNKÁCSY, Master of Hungarian Art of Painting"
- ↑ Lajos Hevesi "Michael Munkácsy", Nachruf. Pester Lloyd, 3 May 1900, Number 101.2
- ↑ colnect.com/en/stamps/stamp/183697-Mihály_Munkácsy_1844-1900_painter-Personalities-Hungary; colnect.com/en/stamps/stamp/186072-Flowers_by_Mihály_Munkácsy-Paintings_-_Flowers-Hungary.
- ↑ Munkácsy a nagyvilágban / Munkácsy in the World. Exhibition Catalogue. Ed. by Gosztonyi, Ferenc. Hungarian National Gallery – Szemimpex Kiadó, Budapest, 2005.
- ↑ Végvári, Lajos: Munkácsy Mihály élete és művei (the Life and Work of Mihály Munkácsy), Budapest, 1958.
