Mehmet bəy Dilmaçoğlu (bilinmir – 1104) — Dilmaçoğulları bəyliyinin qurucusu olan türk hərbi komandanı.
| Mehmet bəy Dilmaçoğlu | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | bilinmir |
| Vəfat tarixi | 1104 |
| Vətəndaşlığı | |
Əsl adı Alp Tigin Mehmet bəydir. 1069-cu ildən etibarən Bizans hakimiyyətindəki Anadolu torpaqlarına təşkil edilən hücumlarda iştirak edən komandanlardan olmuşdur. Sultan Alp Arslanın xidmətində olan Dilmaçoğlu Mehmet bəy 1071-ci ildə yaşanan Malazgird döyüşündə iştirak etmişdir. Döyüşdən sonra Qızılırmaq çayına qədər olan Anadolu torpaqlarına hücumlarda iştirak etmişdir.[1]
1076-cı ildə Hələb əmirliyi üçün Sabık və Vəssab arasındakı mübarizədə Əmir Sabıkı dəstəkləyərək Vəssabın məğlubiyyətə uğradılmasını təmin etdi. Anadoluya gəldikdən sonra I Süleyman şahın tabeliyində olmaq istəməyərək Suriya Səlcuqlularının məliki I Tutuşun himayəsinə girdi. Ancaq Tutuşun türk bəylərindən olan Atsız bəyi öldürməsinə görə 1079-cu ildə də onun xidmətindən ayrıldı.[2]
Səlcuqlu sultanı Məlikşah tərəfindən xidmətə alınan vəzir Fəxrüddövlə Məhəmmədin Mərvanilər üzərinə təşkil etdiyi səfərdə iştirak etmişdir. 1085-ci ilin may ayında Bitlisin ələ keçirilməsindən sonra şəhərin özünə iqta olaraq verilməsindən sonra da burada öz adı ilə qurulan bəyliyin təməllərini atmışdır.
1104-cü ildə vəfat etdikdən sonra yerinə oğlu Toğan Arslan keçmişdir.
- ↑ Çelik, A və Yıldırım T "", Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu., Elazığ 23-25 Mayıs 2013.URL: http://web.firat.edu.tr/harput/sempozyum/2/4.%20Ayd%C4%B1n%20%C3%87elik.pdf. Erişim: 2018-06-29. İlk İslam Fetihlerinden Beylikler Dönemine Harput (PDF). Elazığ. 2013.
- ↑ M. İnbaşı. XVIII. Yüzyılda Bitlis Sancağı Ve İdarecileri (PDF). Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2007.