Meşə qardaşları (rus. Лесные братья) və ya Dərbənd camaatı (rus. Дербентский джамаат) — Rusiyanın Dağıstan respublikasında, Qafqaz Əmirliyinin Şəriət camaatının tərkibində olan islamçı-cihadçı qrup. Qrup Dağıstanda və Azərbaycanda hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarına hücumlar təşkil etmiş, terror aktları təşkil etmiş, vəhhabi ədəbiyyatı yaymış, təbliğat və təşviqat işləri aparmışdır.
| Meşə qardaşları | |
|---|---|
 | |
| Yaranma tarixi | 2007-2016 |
| Ölkə |
 Rusiya  Azərbaycan |
| Qərargah | Şimali Qafqaz |
| Döyüşlər | |
Qrup 2007-ci ilin sentyabrında Rappani Xəlilov tərəfindən yaradılıb və o ölənə qədər qrupa rəhbərlik edib. Öldükdən sonra yerinə əmir Əbdül Məcid gəlib. Çeçen müharibələrinin iştirakçısı olan Məcid 2008-ci ilin sentyabrında öldürülüb və onun yerinə İsrapil Vəlicanov gətirilib. 2011-ci ilin aprelində Vəlicanovun ölümündən sonra Dərbənd camaatı 2016-cı ilin noyabrında qalan üzvləri öldürülənə qədər fəallığını davam etdirsə də, dağılıb.
Qrup 2007-ci ilin sentyabrında Rappani Xəlilov tərəfindən yaradılıb və o ölənə qədər qrupa rəhbərlik edib. Daha sonra Azərbaycanın Zaqatala rayonundan olan əmir Əbdül Məcid kimi tanınan İlqar Mollaçiyev Dərbənd camaatının komandiri təyin edilib. Rusiya FTX-nin Dağıstan şöbəsinin verdiyi məlumata görə, Malaçyev Birinci və İkinci Çeçenistan müharibələrində iştirak etmiş və Səudiyyə mücahidləri İbn əl-Xəttab və Əbu əl-Vəlidin komandanlıq etdiyi dəstələrdə döyüş hazırlığı keçmişdir. 2006-cı ildə əmir Dokka Umarov Malaçiyevi qruplaşmanın fəaliyyətini idarə etmək üçün Dağıstana göndərdi.[1]
2008-ci ilin yanvarında Rusiya qüvvələri Tabasarans rayonundakı Dərbənd camaatına qarşı ilk əməliyyata başlayıb. Əməliyyat zamanı on beş silahlıdan altısı öldürülüb, digərləri isə qaça bilib. Həmin ilin martında Rusiya FSB-nin Dağıstan şöbəsi və Rusiya Daxili İşlər Nazirliyinin qüvvələri Dagestanskiye Oqnidə qruplaşmaya qarşı əməliyyat keçirərək 3 silahlını məhv edib.[2] Azərbaycan Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin məlumatına görə, avqustun 17-də qruplaşma Bakıda Əbu Bəkr məscidinə hücum təşkil edib.[3] Cinayətkarların məscidin pəncərəsindən qumbara atması nəticəsində 3 nəfər ölüb, daha 11 nəfər yaralanıb.[4] Daha sonra Azərbaycanın təhlükəsizlik xidməti açıqlayıb ki, qruplaşmanın 17 silahlısı Sumqayıtda yeni camaat yaratmaq üçün Rusiya vasitəsilə Azərbaycana gəlib və onlar artıq həbs edilib.[5] Azərbaycan Daxili Qoşunları avqustun 29-da "Qartal" əməliyyatına başlayıb. Həmin gün Qusarda Azərbaycan hərbçiləri ilə qruplaşma üzvləri arasında atışma olub, nəticədə bir azərbaycanlı hərbçi həlak olub, digəri isə yaralanıb. Azərbaycanın təhlükəsizlik qüvvələri sentyabrın 6-da silahlılardan üçünün yerini müəyyən edib öldürə bilib, lakin onların lideri Əbdül Məcid qaça bilib.[6]
Sentyabrın 7-də Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti Əbdül Məcidin, eləcə də daha iki silahlının yerini tapıb və məhv edib.[4][7] Daha sonra qruplaşmanın digər komandiri Astarxan Rüstəmxanov da Rusiya təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən öldürülüb. Onun ölümündən sonra qrupa Zakir Novruzov rəhbərlik edib. Sentyabrın 17-də Rusiya təhlükəsizlik qüvvələri Dağıstanın cənub ərazilərində qruplaşmanın daha 10 silahlısını məhv edib, FTX xüsusi təyinatlılarının bir hərbçisi öldürülüb, daha bir hüquq-mühafizə orqanı əməkdaşı yaralanıb.[8] Əmir Həsən kimi tanınan İsrapil Vəlicanov tezliklə qrupa komandanlıq etməyə başlayıb və sentyabrın sonunda Rusiyanın OMON bölmələri Tabasaranski rayonunda onun qüvvələrinə hücum edib. Sirtiçdə baş verən növbəti toqquşmalarda üç Rusiya OMON hərbçisi həlak olub, qruplaşma üzvləri isə itkisiz qaça biliblər.[9]
21 avqust 2010-cu ildə Rusiya FTX zabitləri Dərbənd camaatının Qunibdəki gizli evinə basqın ediblər. Rusiya tərəfi əvvəlcə silahlılara təslim olmağı təklif edib, lakin bunun ardınca atışma baş verib və bütün beş qruplaşma üzvü, eləcə də onların lideri Maqomed Vaqabov öldürülüb.[10] 2011-ci il aprelin 18-də Rusiya təhlükəsizlik qüvvələri Dağıstanın Levaşinski rayonunda Daşkapur yaxınlığında İsrapil Velijanovu aşkar edərək öldürdülər.[11]
- ↑ "В Дагестане уничтожен лидер ваххабитов. Агентство национальных новостей" (rus). 9 September 2008 . 24 March 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ ""Будем бузить. Вы сами сдавайтесь!" // В Дагестане уничтожено трое боевиков". Kommersant (rus) (51(3868)). 28 March 2008. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ "Взрыв в мечети "Абу-Бекр" устроили члены вооруженной группировки "Лесные братья"". Day.az (rus). 2 September 2008. 2 August 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ 1 2 "Дагестанского боевика сняли из подствольника // Ликвидирован командир группы "Южная"". Kommersant (rus). 9 September 2008. 17 April 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ "Azərbaycanda "Meşə qardaşları" təşkilatının üzvləri zərərsizləşdirilib". Trend News Agency (az.). 8 September 2008. 9 December 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ Ismayilov, Vugar. "Azərbaycan xüsusi xidmət orqanlarının ən uğurlu ƏMƏLİYYATLARI – "Qara Kəmər", "Qartal"..." Modern.az (az.). 28 March 2017. 9 December 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ "Новая борьба". Chernovik (rus). 12 September 2009. 1 December 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ "Уничтоженные в Дагестане боевики планировали новый Беслан". Rosbalt (rus). 18 September 2008. 26 October 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ "Ликвидация Хасана: ФСБ и МВД сработали молниеносно". Vesti.ru (rus). 18 April 2011. 9 December 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ "Russia kills suspected mastermind of Moscow Metro disaster". Deutsche Welle. 21 August 2010. 9 December 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.
- ↑ "НАК: в Дагестане уничтожен главарь боевиков, он же и подрывник Валиджанов". RIA Dagestan (rus). 21 April 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2020.