Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinİqtisadiyyatda marjinal konsepsiyalar bir malın və ya xidmətin istifadə olunan miqdarındakı konkret dəyişikliklə əlaqələndirilir; bu, həmin mal və ya xidmət sinfinin ümumi əhəmiyyəti və ya onun ümumi miqdarı haqqında anlayışlardan fərqlənir.
Məhdudiyyətlər anlayış baxımından bir sərhəd və ya marja kimi təsəvvür olunur.[1] Hər bir fərd üçün marjanın yeri onun ehtiyatlarına (endowment) uyğun gəlir; bu anlayış geniş mənada imkanları da əhatə edir. Bu ehtiyatlar bir çox amillərlə müəyyən olunur, o cümlədən fizika qanunları (enerji və maddə formalarının necə çevrilə biləcəyini məhdudlaşdıran), təbiətin təsadüfləri (təbii resursların mövcudluğunu müəyyən edən), həmçinin həm digər şəxslər, həm də fərdin özü tərəfindən verilmiş əvvəlki qərarların nəticələri.
Müəyyən məhdudiyyətlər daxilində doğru olan dəyər marjinal dəyər adlanır. Bu məhdudiyyətlərin konkret yumşaldılması və ya sərtləşdirilməsi nəticəsində baş verən dəyişiklik isə marjinal dəyişiklikdir və bu dəyişiklik həmin mal və ya xidmətin ən kiçik müvafiq bölünmə vahidi qədər ola bilər.[2] Hesablamaların sadələşdirilməsi məqsədilə neoklassik analizdə malların və xidmətlərin davamlı şəkildə bölünə bilən olduğu tez-tez fərz edilir. Bu kontekstdə marjinal dəyişiklik sonsuz kiçik kəmiyyət və ya hədd ola bilər. Lakin ciddi mənada ən kiçik müvafiq bölünmə bəzən kifayət qədər böyük ola bilər.
Marjinal istifadə — bir malın və ya xidmətin miqdarındakı artım zamanı iqtisadi subyektin onu istifadə edəcəyi konkret tətbiq sahəsi və ya miqdar azaldıqda imtina ediləcək konkret istifadə formasıdır.[2]
Marjinal fayda — mal və ya xidmətin miqdarındakı artım zamanı istifadə edilən konkret tətbiqin verdiyi fayda və ya azalma zamanı tərk edilən istifadə formasının faydasıdır. Başqa sözlə, marjinal fayda marjinal istifadənin faydasıdır.
Marjinal əvəzləmə norması — iqtisadi subyektin bir mal və ya xidmətin vahidlərini digərinin vahidləri ilə dəyişməyə razı olduğu, marja səviyyəsində ən az əlverişli əvəzləmə nisbətidir.
Marjinal üstünlük — marjinal dəyişikliklə əlaqəli olan üstünlükdür (istənilən şəkildə dərəcələndirilmiş və ya ölçülmüş).
Marjinal xərc termini marja səviyyəsində imkan dəyərini ifadə edə bilər və ya daha dar mənada marjinal pul xərci, yəni itirilmiş pul axını ilə ölçülən marjinal xərc anlamında istifadə oluna bilər.
Digər marjinal anlayışlara (amma bunlarla məhdudlaşmır) aşağıdakılar daxildir:
- marjinal fiziki məhsul (bəzən sadəcə “marjinal məhsul” da adlandırılır)
- Marjinal transformasiya norması — bir nəticəni və ya məhsulu artırmaq üçün digərindən nə qədər imtina edilməli olduğunu göstərən nisbət
- Marjinal gəlir məhsulu
- Marjinal qənaət meyli və istehlak
- Marjinal vergi dərəcəsi
- Kapitalın marjinal səmərəliliyi
Marjinalizm — iqtisadi hadisələri izah etmək üçün marjinal anlayışlardan istifadə edilməsidir.
Əlaqəli anlayış olan elastiklik bir dəyişənin faizlə ifadə olunan artımının digər dəyişənin faizlə ifadə olunan artımına nisbətini göstərir.