Mariya Marta Matilda Kroyer (dan. Maria Martha Mathilde Krøyer-Triepcke; 11 iyun 1867[1] – 25 may 1940[1], Stokholm) — danimarkalı rəssam və memar.[2] Skandinaviya folkloru və xalq ənənələrini tədqiq etmiş və Şimal Avropa xalq nağılları və adət-ənənələrini sənədləşdirmişdir.[3]
| Mariya Kroyer | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 11 iyun 1867[1] |
| Vəfat tarixi | 25 may 1940[1] (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | rəssam, memar |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mariya Kroyer Alman, toxuculuq fabriki sahibi olan ailədə anadan olmuşdur. Kopenhagendə böyümüş, Karl Tomsenin özəl məktəbində rəssamlıq təhsili almışdır. 1888-ci ildə Parisə gedərək, burada Anna Anker ilə birlikdə Qilyom Kurtua, Filip Roll və Pyuvi de Şavanna kimi rəssamların rəhbərliyində rəssamlıq öyrənmişdir.[4]
1887-ci ildə Peder Severin Kroyer ilə tanış olmuş, o zamanlar ondan 16 yaş kiçik olan Mariya,[5] onun “Duet” adlı əsəri üçün model olmuşdur. Növbəti ildə Parisdə onu yenidən görmüş və 1889-cu ilin 23 iyulunda, ailəsinin yaşadığı Auqsburq şəhərində onunla evlənmişdir.[6] Nikah səyahətinə çıxan cütlük Almaniya, Fransa və İtaliya üzərindən səyahət edərkən, İtaliyada tif xəstəliyinə tutulmuşdur. 1891-ci ildə Danimarkaya qayıdaraq, Skaqen adlı balıqçı kəndində yaşamağa başlamışlar. Burada onlar Viqqo Yohansen və həyat yoldaşı Marta ilə qarşıdurma yaşamış və bu münaqişə nəticəsində Yohansenlər Skaqeni tərk etmiş, 25 il boyunca buraya qayıtmamışdılar.[7]
Mariya Kroyerin ilk sərgisi 1888-ci ildə Şarlottenburq sarayında təşkil olunmuşdur. Eyni zamanda 1891-ci ildə Azad sərgi (Den frie Udstilling) adlı sərginin təşkilində də iştirak etmişdir. Bu sərgiyə həmçinin onun dostları olan rəssamlar Aqnes və Harald Slott-Moller, Yohann Rode, Yens Villumsen də qatılmışdır. Mariya Kroyer çox işləmiş, rəssamlığında İmpresyonizm üslubundan istifadə etmişdir.[8]
XIX əsrin sonlarında Modernizm üslubuna maraq göstərən Mariya,[9] xüsusilə Çarlz Renni Makintoş, Vilyam Morris və Edvard Born-Conss kimi ingilis dizaynerlərinin işlərindən ilhamlanmışdır. Skaqendə yerləşən evində və Kopenhagendəki mənzilində Makintoş üslubunda mebel düzəltmişdir (hazırda bu mebellər Danimarka Milli Muzeyində saxlanılır).
1895-ci ildə Kroyer ailəsində Vibeke adlı qız dünyaya gəlmişdir. 1900-cü ildə Peder Kroyer ciddi xəstələnmiş və xəstəxanada müalicə olunurdu; onun sağalmasından sonra ailə Almaniyaya köçmüşdür.[10][11] 1902-ci ildə, Peder Kroyerin Parisdə olduğu bir dövrdə,[12] Mariya Siciliyaya gedərək, burada Huqo Alven adlı isveçli bəstəkar və dirijoruna aşiq olmuşdur. 1904-cü ilin yayında Alven Skaqenə gəlmiş və burada məşhur "Şved Rapsodiyası" (Midsommarvaka) əsərini yazmışdır. Peder Kroyer Mariya ilə boşanmağa razı olmasa da, 1905-ci ildə Alvenlə birlikdə dünyaya gələn qızı Marqitadan sonra razılıq vermişdir. Vibeke qızı isə anası ilə qalmaq istəməyərək,[13] atasının yanına köçmüşdür. Həmçinin, Huqo Alven peşəkar maraqlarına görə, tanınmış Danimarkalı rəssamın boşanmış arvadı ilə evlənməkdən çəkinirdi, çünki bu, onun kariyerasına zərbə vuracaqdı.[14]
Alven ilə İsveçdə, Siljan gölünün sahilində yaşamağa başlayan Mariya, burada bir sıra maraqlı binalar inşa edərək, memar kimi bacarığını nümayiş etdirdi (məsələn, Alven bağı sarayı). Bu dövrdə rəssam olaraq, pastel və yağlı boya ilə əsərlər yaratmağa davam etmişdir. 1912-ci ildə, nəhayət, Huqo Alven ilə evlənmiş, amma bu evlilik də uğursuz olmuşdur.[15] 1928-ci ildə Huqo Alven boşanma tələbi ilə çıxış etmişdir və 1936-cı ildə boşanma baş vermişdir. Sonrakı illərdə Mariya Kroyer tək başına Stokholmda yaşamışdır. 1940-cı ildə xərçəngdən vəfat etmiş və Lekand qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.[16]
-
Mariya Kroyer ilə interyer (1889) -
Skaqendə Yay Axşamı. Rəssamın həyat yoldaşı və sahildəki iti (1892) -
Skaqenin Cənub Çimərliyində Yay Axşamı (1893) -
Qızıl güllər (1893) -
Skaqen Çimərliyində yay axşamı — Rəssam və həyat yoldaşı (1899). -
Skaqen çimərliyində yay gecəsi tonqalı (1906)
- ↑ 1 2 3 4 Marie Krøyer // Kunstindeks Danmark (dan.).
- ↑ Svanholm 2004, pp. 117-8
- ↑ Lise Svanholm. Marie Krøyer (1867-1940) // Dansk kvindebiografisk leksikon (Danish). İstifadə tarixi: 8 September 2014.
- ↑ "Marie Krøyer". Marie Krøyer (danimarka). İstifadə tarixi: 2019-03-14.
- ↑ Raphael Fitzgerald. "Skagen artist Marie Triepcke Krøyer: Part 1 of 2". Strokes. İstifadə tarixi: 8 September 2014.
- ↑ Svanholm 2004, p. 115
- ↑ "Marie Krøyer Alfvén – paintings, drawings, design" (Danish). Skagens Museum. İstifadə tarixi: 8 September 2014.
- ↑ "Marie Krøyer". Skagens Museum. İstifadə tarixi: 10 September 2014.
- ↑ "Kunstnere: Medlemsliste 1891 - i dag" [Artists: Members list 1891 - today] (Danish). Den Frie Udstilling. İstifadə tarixi: 10 September 2014.
- ↑ Raphael Fitzgerald. "Skagen artist Marie Triepcke Krøyer: Part 2 of 2". Strokes. İstifadə tarixi: 10 September 2014.
- ↑ Thage, Jacob; Holtegaard, Gl. Portraits of a Marriage: Marie and P.S. Krøyer. Skagens Museum. 1997. ISBN 978-87-88499-34-6.
- ↑ "Marie Krøyer: Værker af kunstneren på danske museer" [Marie Krøyer: Works of the artist in Danish Museums]. Kulturstyrelsen. İstifadə tarixi: 9 September 2014.
- ↑ Eva Pohl. "Se Marie Krøyers ukendte billeder" [See Marie Krøyer's Unknown Pictures]. Berlingske (Danish). 1 May 2002. İstifadə tarixi: 9 September 2014.
- ↑ "Marie Krøyer" (Danish). Kunstindeks Danmark & Weilbachs Kunstnerleksikon. İstifadə tarixi: 9 September 2014.
- ↑ Bonnie Fortune. "Her art endured despite patriarchal prejudice and the Skagen scandal". Copenhagen Post. 13 July 2014. İstifadə tarixi: 10 September 2014.
- ↑ Uffe Christensen. "Ambitiøs kvinde fik en tragisk skæbne" [Ambitious woman with a tragic destiny]. Jyllands-Posten. 29 September 2012. 11 September 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 September 2014.
- Arnold, Anastassia. Balladen om Marie: en biografi om Marie Krøyer (danimarka). Rosinante. 2010. ISBN 978-87-638-1229-0.
- Arnold, Tonni. Kunsten i Marie Krøyers liv. Gyldendals Bogklubber. 2003. ISBN 978-87-00-69736-2.
- Bøgh Jensen, Mette. Marie Krøyer: der skal mod til at have talent (Danish). Skagens Museum. 2012. ISBN 978-87-91048-30-2.
- Loerges, Margrethe. Marie Krøyer: portræt af kunstnerens hustru (danimarka). Hernov. 1980. ISBN 978-87-7215-928-7.
- Svanholm, Lise. Damerne på Skagen (danimarka). Gyldendal A/S. 2006. ISBN 978-87-02-04499-7.
- Thage, Jacob; Holtegaard, Gl. Portraits of a Marriage: Marie and P.S. Krøyer. Skagens Museum. 1997. ISBN 978-87-88499-34-6.
Vikianbarda Mariya Kroyer ilə əlaqəli mediafayllar var.- Specific website about Marie Krøyer (in danish)