Mariya Ceyn Uilyams (d. 1795 – ö. 10 noyabr, 1873) Mariya Ceyn Uilyams 19-cu əsrdə yaşamış uelsli musiqiçi və folklorşünas idi. O, Cənubi Uelsin Qlamorqan bölgəsində, Qlinnit yaxınlığındakı Aberperqumda doğulmuşdur. O, "Zərif quş" və "Sker qızı" kimi bir çox uels xalq mahnısını unudulmaqdan xilas etmişdir.[4]
| Mariya Ceyn Uilyams | |
|---|---|
_(4671211)_(cropped).jpg) | |
| Doğum tarixi | 4 oktyabr 1795[1] |
| Vəfat tarixi | 10 noyabr 1873[2][3] (78 yaşında) |
| Fəaliyyəti | musiqiçi |
Mariya Ceyn Uilyams 1794 və ya 1795-ci ildə Aberperqvmda, Qlinnitdə anadan olmuşdur.[5] O, Ris Uilyams (1812-ci ildə vəfat edib) və onun həyat yoldaşı Enn Cenkins (Forest İstradfelltedən) ailəsində dünyaya gəlmişdir. O, Bleyn Baqlan şəhərində yaşamış, lakin sonrakı illərini Aberperqvm yaxınlığındakı İnis-las adlı evdə keçirmişdir. 1873-cü ildə vəfat etmiş və Aberpergwm House ərazisində yerləşən Müqəddəs Kadok kilsəsində dəfn olunmuşdur.[5]
Mariya Ceyn Uilyams yaxşı təhsil almış, uels dili və ənənələrini təbliğ etmiş və musiqi sahəsində geniş biliyə malik olmuşdur.[5]
O, xüsusilə ifa etmək bacarığı ilə tanınmış, gitara və arfa ifaçısı kimi də böyük uğurlar qazanmışdır. Məşhur arfa ifaçısı Periş-Alvars onun müəllimi olmuşdur.[5]
Henri Fotergill Çorli onu "indiyə qədər eşitdiyi ən mükəmməl həvəskar müğənni" adlandırmışdır.[4]
O, "Llinos" (uels dilində "Qızılquş") ləqəbi ilə tanınmış və Kimreygiddion i Fenni adlı uels mədəniyyət cəmiyyətinin fəal üzvü olmuşdur.[3] O, həmçinin evini "Kelt dirçəlişi" hərəkatının həvəskarları üçün mərkəzə çevirmişdir.[6]
1826–1827-ci illərdə o, Nit Vadisinin xalq nağıllarını toplamışdır.
Bu toplu Krofton Krokerin "İrland nağıl əfsanələri" kitabının əlavə cildində dərc olunmuş və daha sonra Tomas Keytlinin "Nağıl mifologiyası" kitabında ixtisarla yenidən çap olunmuşdur.[4]
1837-ci ilin oktyabr ayında Aberqavenni şəhərində keçirilən dördüncü Eisteddfodda (Uel)də keçirilən ənənəvi musiqi, poeziya və mədəniyyət festivalında) o, o dövrə qədər nəşr olunmamış uels musiqisinin ən yaxşı toplusuna görə mükafata layiq görülmüşdür.[4][5]
Bu toplu 1844-cü ildə "Qvint və Morqannuqun qədim milli nəğmələri") adı ilə nəşr olunmuşdur. Kitab 43 xalq mahnısından ibarət idi, onların uels dilində sözləri, arfa və ya piano üçün müşayiətləri, habelə mahnılar haqqında qeydlər və kitaba abunə olan şəxslərin siyahısı təqdim olunmuşdur.[7]
Bu kitab daha sonra Uels Xalq Mahnıları Cəmiyyəti tərəfindən Daniel Hyusun müasir giriş və qeydləri ilə yenidən çap olunmuşdur.[4]
Mariya Ceyn Uilyams bu kolleksiya vasitəsilə "Y Deryn Pur" ("Zərif Göyərçin") və "Y Ferch o'r Sger" ("Sker Qızı") kimi bir çox mahnını yenidən Uels xalqına qazandırmışdır.[4]
1838-ci ilin oktyabrında keçirilən növbəti Eisteddfodda o, hər hansı uels nəğməsinin dörd səs üçün ən yaxşı tərtibatına görə mükafat almışdır.[4]
Lusi Brodvud (Xalq mahnısı cəmiyyətinin keçmiş prezidenti və kelt xalq mahnılarının ilk toplayıcılarından biri) o dövrün folklorçularına qarşı sərt tənqidlərlə çıxış edərək 1800–1850-ci illər arasında Uelsdə və Britaniyanın digər bölgələrində çoxlu sayda "ənənəvi" və "druid" mahnılarının çap olunduğunu, lakin bunların elmi yoxlamaya tab gətirmədiyini iddia etmişdir.
Buna baxmayaraq, Mariya Ceyn Uilyamsı həmin dövrdə bu qaydanın istisnası olan cəmi iki nəfərdən biri kimi qeyd etmişdir.[7]
Mariya Ceyn Uilyams özü isə mahnıların toplandığı kimi qorunduğunu, melodiyalara heç bir dəyişiklik edilmədiyini və onlara oxunan sözlərin orijinal halında saxlanıldığını bildirmişdir.[8]
Mariya Ceyn Uilyams, Con Perrinin "Uels arfaçısı" əsərinin hazırlanmasına kömək etmiş və Con Tomas onunla məsləhətləşərək iki cildlik uels musiqisi toplusunu nəşr etmişdir.[5]
- ↑ Maria Jane Williams // National Library of Wales archives and manuscripts catalogue (ing.).
- ↑ Dictionary of Welsh Biography, Y Bywgraffiadur Cymreig (ing.). 1997. 319 p. ISBN 978-0-900439-86-5
- ↑ National Library of Wales archives and manuscripts catalogue (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Dictionary of National Biography, 1885-1900, Volume 61.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Griffith, Robert David. WILLIAMS, MARIA JANE (Llinos; 1795? – 1873), musician // Dictionary of Welsh Biography. The National Library of Wales. İstifadə tarixi: 19 February 2012.
- ↑ Davies, J., Jenkins, N., Baines, M., Lynch, P. I., ‘The Welsh Academy Encyclopaedia of Wales’, University of Wales Press Cardiff, 2008, ISBN 978-0-7083-1953-6 (hardback), ISBN 978-0-7083-2154-6 (paperback)
- ↑ 1 2 http://www.tradsong.org/MJWILL99.PDF Arxivləşdirilib 3 mart 2016 at the Wayback Machine Retrieved 22 February 2010
- ↑ Williams, M., J., Ancient National Airs of Gwent and Morgannwg (A Facsimile of the 1844 Edition with Introduction and Notes on the songs by Daniel Huws), The Welsh Folk Song Society, 1988, reprinted 1994, ISBN 0-907158-30-7