Avstriya arxidüşesi Mariya Anna (Mariya Anna Xosefa Antoniya (d. 6 oktyabr, 1738 – ö. 19 noyabr, 1789) Müqəddəs Roma imperatoru I Fransisk və Macarıstan və Bohemiya kraliçası Mariya Terezanın ikinci övladı idi. Uşaq ikən və müəyyən müddət ərzində ailənin sağ qalan ən böyük övladı kimi o, taxtın varisi hesab olunurdu. Lakin o, sağlamlıq problemləri və fiziki qüsurları səbəbindən heç vaxt ailə qurmadı. 1766-cı ildə Praqadakı Terezian Soylu Xanımlar İnstitutunun baş rahibəsi oldu. Qısa müddət sonra Klagenfurta köçdü və ömrünün qalan hissəsini orada keçirdi. Onun Klagenfurtdakı sarayı – Mariyannenqasse, hazırda Yepiskop Sarayı kimi fəaliyyət göstərir.[4]
| Mariya Anna D'otriş | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 6 oktyabr 1738[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 19 noyabr 1789[1] (51 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Anası | Mariya Tereza |
| Fəaliyyəti | rahibə[d], əsilzadə |
| Fəaliyyət illəri | 1753–1789 |
| Mükafatları | Şablon:Wikidata/P166 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mariya Anna (Mariyanna kimi tanınır) 6 oktyabr 1738-ci ildə Vyanadakı Hofburq sarayında – Habsburq monarxiyasının mərkəzində dünyaya gəldi. O, Macarıstan və Bohemiya kraliçası Mariya Terezanın və Müqəddəs Roma imperatoru I Fransiskin ikinci, lakin sağ qalan ən böyük qızı idi. 1740-1741-ci illərdə, kiçik qardaşı İosif (sonralar II İosif adı ilə Müqəddəs Roma imperatoru oldu) doğulana qədər, Avstriya Habsburqlarının irsi torpaqlarının varisi sayılırdı.
Mariya Tereza ona dövrün şahzadə saraylarına uyğun təhsil vermişdi. Mariya Annanın musiqi bacarıqları dəstəklənirdi, lakin humanitar elmlərə marağı təşviq olunmurdu. O, anası tərəfindən ən az qiymətləndirilən və sevilən uşaq idi. Qardaşı İosif kişi varis olduğu, bacısı Mariya Elizabet gözəlliyi, Mariya Kristina isə anasının ən çox sevdiyi övladı olduğu üçün daha çox diqqət görürdü.[5]
Mariya Anna son dərəcə ağıllı olsa da, fiziki qüsurları vardı. O, zəif səhhətdən əziyyət çəkirdi və Hofburq sarayının soyuq, rütubətli otaqları vəziyyətini daha da pisləşdirirdi. 1757-ci ildə o, pnevmoniya xəstəliyinə tutuldu və ölüm təhlükəsi keçirdi. Hətta ona son duası da oxunmuşdu. Həyatda qalmasına baxmayaraq, onun ağciyərləri ciddi zədələndi və onurğasında əyrilik yaranaraq kürəyində çıxıntıya səbəb oldu. Bu hadisədən sonra o, atasına daha da yaxınlaşdı və onun sevimli övladı oldu. Mariya Anna atasının elmə olan marağını bölüşür və kimya, fizika sahəsində təcrübələr aparırdı. O, fiziki qüsurlarına baxmayaraq, dövlətin mühüm tədbirlərində iştirak edir, məsələn, kiçik bacısı Mariya Antuanettanın xaç anası olmuşdu.
1765-ci ilin iyulunda imperator ailəsi ikinci oğul Leopoldun toy mərasimi üçün İnsbruk şəhərinə səyahət etdi. Klagenfurtda dayanan zaman, Mariya Anna burada 1710-cu ildə Müqəddəs Yelizaveta ordeni tərəfindən qurulmuş kiçik monastırı ziyarət etdi. Bu səfər onun həyatında dönüş nöqtəsi oldu. Tea Leitnerin sözlərinə görə, monastırdakı rahibələr onu çox təsirləndirdi, çünki burada kimsə zahiri görünüşə əhəmiyyət vermirdi. Mariya Anna isə daim öz qüsurlarına görə istehza obyektinə çevrilməkdən qorxurdu.
1765-ci ildə atasının vəfatı Mariya Anna üçün böyük bir sarsıntı oldu. Anası onun üçün şahzadə həyat yoldaşı tapa bilmədiyindən, 1766-cı ildə Praqadakı Terezian İmperiya və Kral Soylu Xanımlar Konventinin baş rahibəsi elan olundu və ona illik 80 min florin vəsait ayrıldı. Lakin anasının etirazına baxmayaraq, o, bu vəzifədən imtina edərək Klagenfurtdakı bir monastırda rahibə oldu. Onun üçün məşhur memar Nikolo Pakassi tərəfindən Klagenfurtda bir saray tikildi və 1771-ci ildə tamamlandı.[6]
O, monastırın baş rahibəsinə belə yazmışdı:
- Tanrı mənə dünyanı və onun puçluğunu tanımaq lütfü bəxş etdi və bunun sayəsində mənə rahibə olmasam da, həyatımı tənhalıqda və başqalarına xidmət edərək başa vurmaq gücü verdi. Bu məqsədlə Klagenfurtu seçdim və sizə və dindar bacılarınıza ümid bağlayıram ki, sizin yaxşı nümunəniz mənim qeyri-kamilliyimi aradan qaldıracaq və qurtuluşumu təmin edəcək."
Klagenfurta köçməzdən əvvəl Mariya Anna atasının nadir sikkələr kolleksiyasını tamamladı. Bu kolleksiya sonradan Vyana Təbiət Tarixi Muzeyinin bir hissəsi oldu. O, həmçinin mineral və həşərat kolleksiyası yaratdı. Sosial layihələri maliyyələşdirir, arxeoloji qazıntılara sponsorluq edir, sənətkarları və alimləri dəstəkləyirdi.
Mariya Anna, anasının siyasəti haqqında bir kitab yazmışdı. Onun akvarel rəsmləri və təsvirləri peşəkar sənət dünyasında yüksək qiymətləndirilirdi. 1767-ci ildə Vyana Təsviri Sənət Akademiyasının fəxri üzvü seçildi, 1769-cu ildə isə Florensiya İncəsənət Akademiyasına qəbul edildi.
Zəka və istedadına baxmayaraq, Mariya Anna aristokratik cəmiyyətdə bəyənilmirdi, çünki elmi maraqları dövrün qadınları üçün uyğun sayılmırdı. Bununla belə, alimlər və sənətçilər arasında böyük hörmət qazanmışdı.
Mariya Tereza 29 noyabr 1780-ci ildə vəfat etdi və dörd ay sonra Mariya Anna Klagenfurta daimi köç etdi. Burada o, monastırın baş rahibəsi Xaveria Qasser ilə yaxın dost oldu. Onun maliyyə dəstəyi sayəsində monastır xəstəxanası genişləndirildi və şəxsi həkimi xəstələrin müalicəsinə nəzarət etdi. O, həmçinin Klagenfurtda sosial yardım proqramlarını maliyyələşdirirdi.
O, rahibələr, sənətçilər, alimlər və zadəganlarla dostluq edirdi. Bunlardan biri Karintiya dəmir sənayeçisi Maksimilian Taddeus fon Egger idi. Bəzi dostları mason idi və 1783-cü ildə Klagenfurtda "Xeyriyyəçi Mariyanna" (Zur wohltätigen Mariyanna) adı ilə mason lojiya yaradıldı. O, arxeologiyaya da maraq göstərirdi və Zollfelddə qazıntılar üçün 30 min florin bağışladı.
1788-ci ilin qışında Mariya Annanın səhhəti kəskin pisləşdi. Onun nəfəs darlığı artır və artıq təkbaşına hərəkət edə bilmirdi. O, 19 noyabr 1789-cu ildə ən yaxın dostlarının əhatəsində vəfat etdi. Son sözləri belə olmuşdu:
- "Bu, həqiqətən gözəl bir ölkədir, həmişə sevmişəm. Burada gözəl insanlar var və mən onlarla xoşbəxt yaşadım. Onları tərk etmək mənə ağır gəlir."
- Mariya Anna bütün mirasını (150 min gilderdən çox) Klagenfurt monastırına vəsiyyət etdi. Qardaşı imperator II İosif bu mirasdan vergi tutdu. Onun Klagenfurtdakı sarayı hazırda Şahzadə Yepiskop iqamətgahı kimi fəaliyyət göstərir.[5]
Mariya Anna heç vaxt ailə həyatı qurmayıb və övlad sahibi olmayıb.[4]
Mariya Anna, Martina Qrenzenin "Şvartsenberq şahzadəsinin işi 1757" adlı tarixi romanının baş qəhrəmanıdır.
- ↑ 1 2 Lundy D. R. Marie Anna Erzherzogin von Österreich // The Peerage (ing.).
- ↑ Wurzbach D. C. v. Habsburg, Maria Anna (1738–1789) (alm.). // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben Wien: 1856. Vol. 7. S. 26.
- ↑ RKDartists (nid.).
- ↑ 1 2 Brigitte Hamann (1990). "Maria Anna". Neue Deutsche Biographie (in German). Vol. 16. Berlin: Duncker & Humblot. pp. 191–192. (full text online).
- ↑ 1 2 Thea Leitner: Habsburgs vergessene Kinder. Piper, München 1996, ISBN 3-492-21865-2
- ↑ Constantin von Wurzbach: Habsburg, Maria Anna (1738–1789) in: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich, vol. 7. Imperial and Royal Court and State Printing House, Vienna 1861, p 26.