Mariya (mac. Anjou Mária, xorv. Marija Anžuvinska, pol. Maria Andegaweńska; 14 aprel 1371, Buda – 17 may 1395[1], Buda) — XIV əsrdə Macarıstan taxtında oturmuş nadir qadın hökmdarlardan biri.[2] Macarıstan və Xorvatiyanın hökmdar kraliçası, Macarıstan, Xorvatiya və Polşa kralı I Lüdovik və Bosniyalı Yelizavetanın qızı; Macarıstan taxtında Anju-Siciliya sülaləsinin son nümayəndəsi.[3]
| Mariya | |
|---|---|
| mac. Mária xorv. Marija | |
.jpg) | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 14 aprel 1371 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 may 1395[1] (24 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | uşaq doğumu |
| Atası | I Böyük Lyudovik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Anjuyalı Mariya 1371-ci ildə anadan olmuşdur. [4]Atası I Layoş (Lajos I), Macarıstan və Polşada güclü kral olmuşdu.[5] Onun vəfatından sonra taxt boş qalanda, varis kimi qızının hakimiyyəti qəbul edildi. Mariya 1382-ci ildə, cəmi 11 yaşında olarkən Macarıstan kraliçası elan edildi. Bu qərarda onun anası Yelizavetanın təsiri böyük rol oynamışdır. Mariyanın hakimiyyəti dövründə ölkədəki zadəganlar arasında parçalanma və xarici qüvvələrin təzyiqləri güclü idi.[6] Onun gənc olması və təcrübəsizliyi səbəbilə bir çox siyasi qərarlar anası Yelizaveta tərəfindən idarə edilirdi. [7]Yelizaveta faktiki olaraq regent (qanuni qəyyum) kimi fəaliyyət göstərirdi. 1385-ci ildə Bosniya kralı Tvrtko və digər rəqiblər Mariyanın hakimiyyətinə qarşı çıxdılar. [8]Nəticədə, qısa müddətə onun taxtdan uzaqlaşdırılması, hətta girov götürülməsi də baş verdi. Mariya 1385-ci ildə Lüksemburqlular sülaləsindən olan II Siqizmund (sonradan Müqəddəs Roma imperatoru olmuşdur) ilə nişanlandı və 1387-ci ildə evlənmişdir.[9] Bu evlilik, Macarıstanın siyasi dəstək əldə etməsi baxımından vacib addım idi. II Siqizmund sonradan taxtda əsas söz sahibi oldu, Mariya isə formal hökmdar statusunda qaldı.[10] Mariya 1395-ci ildə, hamilə ikən, 24 yaşında vəfat etmişdir. Onun ölümündən sonra II Siqizmund təkbaşına hökmranlıq etməyə başladı.[11]
| 8. Karl Martel | ||||||||||||||||
| 4. Karl Robert | ||||||||||||||||
| 9. Avstriyalı Klemensiya | ||||||||||||||||
| 2. I Böyük Lyudovik | ||||||||||||||||
| 10. I Vladislav Loketek | ||||||||||||||||
| 5. Polşalı Yelizaveta | ||||||||||||||||
| 11. Kalişli Yadviqa | ||||||||||||||||
| 1. Mariya, Macarıstan kraliçası | ||||||||||||||||
| 12. I Stepan | ||||||||||||||||
| II Stepan | ||||||||||||||||
| 13. Serbiyalı Yelizaveta | ||||||||||||||||
| 3. Bosniyalı Yelizaveta | ||||||||||||||||
| 14. III Kazimir | ||||||||||||||||
| Kuyaviyalı Yelizaveta | ||||||||||||||||
Kraliça Mariyanın Arpad sülaləsindən olan əcdadları.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
- ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #132134454 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ Halecki, Oscar. Jadwiga of Anjou and the Rise of East Central Europe. Polish Institute of Arts and Sciences of America. 1991. ISBN 0-88033-206-9.
- ↑ The Annals of Jan Długosz (A.D. 1382), p. 339.
- ↑ Fügedi, Erik. "Könyörülj, bánom, könyörülj ..." ["Have Mercy on Me, My Ban, Have Mercy ..."]. Helikon. 1986. ISBN 963-207-662-1.
- ↑ Bak, János M. Queens as Scapegoats in Medieval Hungary // Duggan, Anne (redaktor). Queens and Queenship in Medieval Europe. The Boydell Press. 1997. 223–234. ISBN 0-85115-881-1.
- ↑ Bartl, Július; Čičaj, Viliam; Kohútova, Mária; Letz, Róbert; Segeš, Vladimír; Škvarna, Dušan. Slovak History: Chronology & Lexicon. Bolchazy-Carducci Publishers, Slovenské Pedegogické Nakladatel'stvo. 2002. ISBN 0-86516-444-4.
- ↑ Solymosi, László; Körmendi, Adrienne. A középkori magyar állam virágzása és bukása, 1301–1506 [The Heyday and Fall of the Medieval Hungarian State, 1301–1526] // Solymosi, László (redaktor). Magyarország történeti kronológiája, I: a kezdetektől 1526-ig [Historical Chronology of Hungary, Volume I: From the Beginning to 1526] (macar). Akadémiai Kiadó. 1981. 188–228. ISBN 963-05-2661-1.
- ↑ C. Tóth, Norbert. Mária királyné és udvara [Queen Mary and Her Court] // Zsoldos, Attila (redaktor). Nagyvárad és Bihar az Anjou-korban (Tanulmányok Biharország történetéből 5.) (macar). Varadinum Kulturális Alapítvány. 2018. 183–258. ISBN 978-973-0-26933-8.
- ↑ Csukovits, Enikő. Mária // Gujdár, Noémi; Szatmáry, Nóra (redaktorlar ). Magyar királyok nagykönyve: Uralkodóink, kormányzóink és az erdélyi fejedelmek életének és tetteinek képes története [Encyclopedia of the Kings of Hungary: An Illustrated History of the Life and Deeds of Our Monarchs, Regents and the Princes of Transylvania] (macar). Reader's Digest. 2012. 120–121. ISBN 978-963-289-214-6.
- ↑ Süttő, Szilárd. Mária // Kristó, Gyula (redaktor). Magyarország vegyes házi királyai [The Kings of Various Dynasties of Hungary] (macar). Szukits Könyvkiadó. 2002. 67–76. ISBN 963-9441-58-9.
- ↑ Engel, Pál. The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. 2001. ISBN 1-86064-061-3.