Maqdeburq kafedralı (alm. Magdeburger Dom, tam adıDom zu Magdeburg St. Mauritius und Katharina) — Maqdeburq şəhərində yerləşən Almaniyanın ən qədim Qotika üslublu protestant kafedralı.
| lüteranlıq | |
| Maqdeburq kafedralı | |
|---|---|
| Magdeburger Dom | |
| | |
| |
| Ölkə | |
| Üslubu | qotika |
| Hündürlüyü | 104 m |
| magdeburgerdom.de/domgem… | |
Hazırkı kafedralın yerində ilk kilsə 21 sentyabr 937-ci ildə tikilmiş və Müqəddəs Morisə (St. Moritz) həsr olunmuş bir abbatlıq idi. Bu abbatlıq İmperator I Otto (Böyük Otto) tərəfindən maliyyələşdirilmişdi. Otto 955-ci ildə Leçfeld döyüşündə qazandığı qələbədən sonra siyasi gücünü nümayiş etdirmək istəyirdi və hətta 2 fevral 962-ci ildə imperator kimi tacqoymadan əvvəl tikintini əmr etmişdi. Bundan əlavə, Qərbi Roma imperiyasının varisi olduğunu iddia etmək üçün kilsənin tikintisində istifadə edilmək üzrə sütunlar kimi çoxlu antik əşyalar əldə etmişdi. Bu antik əşyaların çoxu sonradan 1209-cu ildə ikinci kilsənin tikintisində istifadə edilmişdir. Kilsənin bir nefi və dörd yan qanadı var idi, eni 41 metr, uzunluğu isə 80 metr idi. Hündürlüyü isə təxminən 60 metrə qədər idi.[2]
I Ottonun arvadı Kraliça Eadqayt (Böyük Alfredin nəvəsi) 946-cı ildə vəfat etdikdən sonra bu kilsədə dəfn edilmişdi. Onun sümüklərinin izotop təhlili onun Uesseksdə keçən erkən həyatını təsdiqləyir. Kilsə 955-ci ildə genişləndirilmişdi. Beləliklə, kilsə kafedrala çevrildi. 968-ci ildə İmperator I Otto, Maqdeburq şəhərini arxiyepiskopluq mərkəzi olaraq seçdi və arxiyepiskop kimi Adalbert von Trieri təyin etdi, baxmayaraq ki, şəhər onun krallığının mərkəzində deyil, şərq sərhədində yerləşirdi. O, bunu krallığını və xristianlığı şərqə, hazırkı Polşa ərazisinə qədər genişləndirmək planı ilə etmişdi. Lakin bu plan uğursuz oldu. İmperator I Otto tezliklə 973-cü ildə Memlebendə vəfat etdi və arvadının yanında kafedralda dəfn edildi.[3]
İtaliya və Fransaya səyahət etmiş yüksək təhsilli Käfernburq Knyaz-Arxiyepiskopu I Albert, Fransada marağını cəlb edən Qotik memarlıq üslubunu nümunə götürərək yeni kafedralın tikintisinə qərar verdi. Fransız üslubu Almaniyada tamamilə məchul idi və işə götürülmüş sənətkarlar tədricən bu üslubu mənimsədilər.[4]
Xorun tikintisi 1209-cu ildə, əvvəlki kilsəni məhv edən yanğından cəmi iki il sonra başladı. Lakin bu xor ilk vaxtlar hələ də Roman üslubunda idi və Roman qövs qübbələri ilə birləşdirilmiş Qotik mərkəz daşından istifadə edirdi ki, bu da Roman qövs qübbələri üçün zəruri deyildi. Qotik təsir xüsusilə 1235–1260-cı illərdə Arxiyepiskop Vilbrandın dövründə daha da artdı. Tikinti 300 il ərzində müxtəlif şəxslər tərəfindən nəzarət edildiyi üçün orijinal plana çoxlu dəyişikliklər edildi və kafedralın ölçüsü əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirildi. Maqdeburq sakinləri həmişə bundan məmnun deyildilər, çünki tikinti üçün ödəniş etməli idilər. Bəzi hallarda isə hazırkı nəzarətçinin arzularına uyğunlaşdırmaq üçün artıq tikilmiş divarlar və sütunlar sökülürdü.[5]
-
Maqdeburq kafedralının şərq tərəfi
-
Mərkəzi nefin ümumi görünüşü
-
I Ottonun məzar daşı
-
I Ottonun və İngiltərəli Editin heykəlləri
-
Kilsə koridoru
- ↑ 1 2 ArchINFORM (alm.). 1994.
- ↑ Magdeburg, Touristische Informationen über. "Ausgrabungen auf dem Domplatz". Touristische Informationen über Magdeburg (alman). İstifadə tarixi: 25 sentyabr 2023.
- ↑ "Organs". www.domorgel-magdeburg.de. İstifadə tarixi: 13 noyabr 2022.
- ↑ "Magdeburger Dommusik website". 29 mart 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2011.
- ↑ "Organs". www.domorgel-magdeburg.de. İstifadə tarixi: 13 noyabr 2022.
- Nicola Coldstream (2002) "Medieval Architecture", Oxford History of Art, Oxford University Press, ISBN 0-19-284276-5.
- "Der Dom zu Magdeburg", DKV Kunstführer Nr. 415/2, Munich.
- Buchholz, Ingelore (2001): Magdeburg: Der Stadtführer, Verlag Janos Stekovics, ISBN 3-932863-84-4.
- Sussman, Michael (1997): Der Dom zu Magdeburg, Passau.
- Ullmann, Ernst (1989): Der Magdeburger Dom: ottonische Gründung und staufischer Neubau, Leipzig
