Malik İbrahim qəbiristanlığı — Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad şəhərinin şərqində, Qaradağın ətəyində yerləşən orta əsrlərə aid arxeoloji abidə.
| Malik İbrahim qəbiristanlığı | |
|---|---|
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər | Naxçıvan |
| Yerləşir | Ordubad şəhəri |
| Üslubu | Naxçıvan memarlıq məktəbi |
| Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
  Malik İbrahim qəbiristanlığı |
|
Şimaldan cənuba doğru uzanan qəbiristanlığın ümumi sahəsi 2 ha-dan artıqdır. Müasir dövrdə də istifadə olunmaqdadır.
Qəbiristanlıqda indiyədək orta əsr sənətkarlarının əli ilə yaradılmış çoxlu sayda sənduqə və başdaşı tipli qəbirüstü xatirə abidəsi qalmışdır. Bu abidələrin əksəriyyətinin üzərində ərəb və fars dillərində nəsx, süls, süls elementli nəsx və nəstəliq xətləri ilə həkk edilmiş kitabələr vardır. Bu kitabələr üzərində aparılmış tədqiqatlar nəticəsində Azərbaycanın orta əsrlər dövrü tarix və mədəniyyətinin müxtəlif problemlərinə dair zəngin məlumatlar əldə olunmuşdur. Burada bir sıra görkəmli şəxsiyyətlərin - dövlət xadimlərinin, alimlərin, sufi şeyxlərinin, sənətkarların və s. adları, titulları, vəfat tarixləri, qəbirlərinin yeri müəyyənləşdirilmişdir. Qəbiristanlıqda naxçıvanlı ustalarla yanaşı digər yerlərdən olan, xüsusilə də Qəzvin ustalarının əl işlərinə rast gəlinir.[1]
Qəbiristanlıqda qeydə alınmış ən qədim məzar kitabəsi hicri 759, miladi 1357-ci ildə vəfat etmiş, Şeyx Əbu Səidin qəbri üstünə qoyulmuş başdaşı üzərindəki kitabədir. Hazırda bu qəbir Malik İbrahim qəbiristanlığında ziyarətgahdır.
Yerli əhali arasında "Şeyxin qəbri" adı ilə tanınan bu ziyarətgah bir qəbirdən ibarətdir.[2] Qəbirin üzərində qoyulan başdaşı tipli xatirə abidəsinin üzərindəki kitabənin mətnindən aydın olur ki, qəbirdə uyuyan şəxs Ön Asiyada sufizmin banilərindən olan və Nişapurda böyük bir sufi təriqətinə başçılıq edən Şeyx Əbu Səid Əbül-Xeyr Xorasaninin yeddi arxa övladlarından olan Şeyx Əbu Səiddir. Şeyx Əbu Səid sufilik idealarını mənimsədikdən sonra Ordubad şəhərinə gəlmiş, orada xanəgahını yaradaraq ətrafına müridlər toplamış, öz ideyalarını yaymışdır. Həyatını Ordubadda keçirərək hicri 759-cu ilin məhərrəm ayında (miladi 1357-ci il) vəfat etmişdir.[3] Ölümündən sonra Malik İbrahim qəbiristanlığında dəfn edilən Şeyx Əbu Səidin qəbri müridləri və əhali tərəfindən ziyarətgaha çevrilmişdir.[4]
- ↑ Naxçıvan abidələri ensiklopediyası Arxivləşdirilib 2019-02-09 at the Wayback Machine. Naxçıvan: 2008, səh.295 (az.)
- ↑ Səfərli H. Ordubad şəhərinin epiqrafik abidələri. Bakı, 2001.
- ↑ Naxçıvan abidələri ensiklopediyası Arxivləşdirilib 2019-02-09 at the Wayback Machine. Naxçıvan, 2008, səh. 439 (az.)
- ↑ Naxçıvan abidələri ensiklopediyası Arxivləşdirilib 2019-02-09 at the Wayback Machine. Naxçıvan: 2008, səh.439 (az.)
- Nemət M. Azərbaycanda pirlər. Bakı: 1992;
- Səfərli F. Naxçıvanda sosial-siyasi və ideoloji mərkəzlər. Bakı: 2003.