Macarıstanda buddizm 1951-ci ildən etibarən rəsmi təşkilatlanma mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Həmin il Ernyo Hetenyi Almaniyada Buddist Missiyasını təsis etmişdir.[1]O, Mahayana məktəbinə mənsub Arya Maitreya Mandala buddist ordeninin üzvü idi. Lakin ilk buddist icmanın əsası daha erkən, 1890-cı illərdə indiki Rumıniya ərazisində yerləşən Maromarossiqet şəhərində qoyulmuşdur (bu şəhər hazırda Siqetu Marmației adlanır).[2] Həmin dövrdə Yojef Holloşi buddist inancını qəbul etmiş və "Buddista Káté" ("Buddist Katexizisi", 1893) adlı ilk macar dilində buddist təlim kitabçasını yazmışdır. Bu hadisə Macarıstanda Dharma təliminin artıq bir əsrdən çoxdur mövcud olduğunu göstərir.[3][4]
Buddizm Macarıstanda ilk dəfə XIX əsrin sonlarında akademik maraqlar çərçivəsində tanınmağa başlamışdır.[5] Şərq fəlsəfəsinə olan maraq və oriyentalist araşdırmalar buddist mətnlərin tərcüməsi və yayılmasına səbəb olmuşdur. XX əsrin ortalarında, xüsusilə 1950–60-cı illərdə buddizmə maraq artmış, bəzi şəxsi təlim qrupları və dini cəmiyyətlər formalaşmağa başlamışdır. Lakin kommunist dövründə dinlərə qarşı sərt nəzarət olduğundan buddist icmalar gizli və məhdud şəkildə fəaliyyət göstərirdi.[6]1989-cu ildə kommunist rejimin süqutundan sonra Macarıstanda dini azadlıqlar genişləndi və buddizm cəmiyyətləri rəsmi şəkildə qeydiyyatdan keçməyə başladı. Bu dövrdən etibarən müxtəlif buddist məktəblər fəaliyyətə başladı, o cümlədən[7]:
- Tibet buddizmi (xüsusilə Geluq və Karma Kagyü məktəbləri),
- Zen buddizmi (Yapon və Koreya ənənələri),
- Theravada buddizmi.
Hazırda Macarıstanda müxtəlif buddist məbədlər, mərkəzlər və meditasiyaya yönəlmiş təşkilatlar mövcuddur. Ölkədəki ən böyük buddist təşkilatlardan biri Buddha’s Way Foundation (Buddha Útja Alapítvány) hesab olunur.[8]
Macarıstanda buddistlərin sayı rəsmi statistikaya görə azdır. 2011-ci il siyahıyaalmasına əsasən, təxminən 10,000 nəfər özünü buddist kimi təqdim etmişdir.[9] Bu rəqəm əhalinin ümumi sayına görə az olsa da, Buddizm xüsusilə şəhər əhalisi[10], intellektuallar və alternativ həyat tərzi axtaranlar arasında maraq doğurmağa davam edir. Macarıstanda bəzi universitetlərdə buddist fəlsəfəyə dair kurslar keçirilir. Buddist mərkəzlər meditasiya və fəlsəfə dərsləri ilə yanaşı, mədəni tədbirlər və tibbi yardım layihələri də həyata keçirirlər.[11][12]Macarıstanda buddist cəmiyyətlər rəsmi olaraq dini icma kimi tanınır və fəaliyyətlərini qanuni şəkildə həyata keçirirlər. 2011-ci ildə qəbul edilən yeni dinlər haqqında qanuna görə, bəzi buddist təşkilatlar statuslarını qoruyub saxlaya bilmiş, digərləri isə yenidən qeydiyyatdan keçməyə məcbur olmuşdur.
- ↑ "www.tkbe.hu – Hollósy József". 31 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- ↑ "www.buddhapestujsag.blog.hu dr. Hetényi Ernő és a magyarországi buddhizmus hőskora". 17 November 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- ↑ Ildi, Szerző. "Gárdonyi Géza - Lélekvándorlás". 7 January 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- ↑ "Gárdonyi Géza Egerben | Irodalom - 6. osztály | Sulinet Tudásbázis". tudasbazis.sulinet.hu. 17 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 January 2023.
- ↑ "www.terebess.hu – Kárpáty Ágnes: Buddhizmus Magyarországon". 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- ↑ "Buddhista sztúpa | Turisztikai információs központ". turizmus.zalatermalvolgye.hu. 13 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- ↑ "welcome". A Tan Kapuja Buddhista Főiskola. 8 December 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 January 2023.
- ↑ "A bölcsesség az ősvallásokban: kínai, japán, ősi magyar, keresztény, buddhista vallás és pszichológia egysége - Isten segít? Isten neve". 22 July 2011. 28 November 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 January 2023.
- ↑ Saint-Hilaire, J.-B. Buddha and his Religion. Twickenham: Tiger Books International, 1998 ISBN 1-85170-540-6 p19
- ↑ "www.tkbe.hu – Mednyánszki László". 17 November 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- ↑ "Körősi a Megvilágosult". buddha-tar.hu. 2 September 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 January 2023.
- ↑ "www.osmagyaregyhaz.hu – Kőrösi Csoma Sándor". 26 November 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2016.
