Macaca tonkeana — Əntərmeymunlar fəsiləsinə aid meymun növü.
| Macaca tonkeana | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Macaca tonkeana |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Macaca tonkeana İndoneziyanın mərkəzi Sulavesi və yaxınlıqdakı Toqian adalarına endemikdir. Yaşayış mühitinin itirilməsi səbəbilə təhlükə altındadır. Mərkəzi Sulavesidə geniş yayılmış mədənçilik fəaliyyəti yaşayış mühitinin itirilməsi problemlərini daha da artırır.[3]
Macaca tonkeanalar insanabənzər görünüşə malikdir, erkəklər dişilərdən bir qədər böyükdür. Bir neçə matriarx (ana lider) nisbətən yumşaq, lakin sabit bir iyerarxiya quruluşunu tətbiq edir. Bu Macaca tonkeanalar qrup daxilində harmoniya qorumaq üçün əhəmiyyətli səy göstərir və münaqişələrin həlli üçün geniş təcrübəyə malikdirlər. Lakin bu sülhsevərlik digər qruplara şamil edilmir. İki Macaca tonkeanalar qrupu qarşılaşdıqda, şiddətli münaqişələr yarana bilər.[4]
Macaca tonkeanaların qidası əsasən meyvədən ibarətdir, bu onları meyvəyə üstünlük verən canlı edir. Xüsusilə Moraceae ailəsinə aid yetişmiş meyvələrlə qidalanırlar.
Orta hesabla, dişilər 4-5 yaşlarında menstruasiya dövrünə başlayır və menstruasiya dövrünün uzunluğu orta hesabla 37-41 gün arasındadır. Həmçinin, onların hamiləlik müddəti təxminən 173 gündür. Yumurtlama zamanı dişilərdə genital şişkinlik müşahidə olunur.[5]
Bir araşdırmada, dominant erkəklərin uşaqlı və məhsuldar dişiləri üstün tutduğu və digər potensial cütləşmələri "cütləşmə qoruması" adlanan üsulla blokladığı müşahidə edilmişdir. Bu erkək dişinin yanında günlərlə qalır. Uşağı olmayan dişilər isə aşağı dərəcəli erkəklərə qalır. Cütləşmə qoruyan erkək Macaca tonkeanaları dişilərə qarşı yumşaq aqressivlik göstərirlər. Bu, dişilərin istədikləri cütləşmə partnyorunu seçməsinin qarşısını almaq üçün edilir. Yetkin dişilər gənc dişilərdən daha çox erkək cəlb edir, çünki yetkin dişilər daha məhsuldardır.[6]
Bu sosial sistemdə anaların digər dişilərə övladlarını böyütməyə icazə verdiyi müşahidə edilmişdir. Həmçinin, anaların övladlarının qrupdakı digər fərdlərlə əlaqə qurmasını məhdudlaşdırmadığı müşahidə edilmişdir.
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2000.
- ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
- ↑ Riley, E.; Lee, R.; Sangermano, F.; Cannon, C.; Shekelle, M. "Macaca tonkeana". IUCN Red List of Threatened Species. 2020. 2020: e.T12563A17947990. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T12563A17947990.en. İstifadə tarixi: 15 noyabr 2021.
- ↑ De Marco, Arianna; Sanna, Andrea; Cozzolino, Roberto; Thierry, Bernard. "The function of greetings in male Tonkean macaques: Greetings in Tonkean Macaques". American Journal of Primatology (ingilis). 76 (10). oktyabr 2014: 989–998. doi:10.1002/ajp.22288. PMID 24719204.
- ↑ Riley, Erin. "The loud call of the Sulawesi Tonkean macaque, Macaca tonkeana". Tropical Biodiversity. 8 (3). yanvar 2005: 199–209 – Research Gate vasitəsilə.
- ↑ Thierry, Bernard; Anderson, James R.; Demaria, C.; Desportes, C.; Petit, O. "Tonkean macaque behavior from the perspective of the evolution of Sulawesi macaques". Current Primatology. 2. 1994: 103–117 – Research Gate vasitəsilə.