Oratoriyanın librettosu tərəfindən yazılmış, əsasən Kral Ceymsin Bibliyasının Əhdi-Ətiq hissəsinə, bəzi psalmlarda isə Ümumi İbadət Kitabına istinad edilmişdir. Mətni şərh edərkən Cennes qeyd edir: “...Mətnin subyekti digər bütün subyektlərdən üstündür. Mətnin subyekti Məsihdir...”

Digər mənbələrlə əhatə olunması baxımından Məsih, Hendelin digər oratoriyalarından fərqlənir, bunun yerinə oratoriyada xristian Məsih təsvir olunur:

Oratoriyanın strukturu liturgik il təqviminə uyğun qurulmuşdur: Birinci hissə Müjdə, Milad və Məsihin həyatı; İkinci hissə Böyük Pəhriz, Pasxa, Yüksəliş və Pentekros; Üçüncü hissə Kilsə ilinin başa çatması və yeni ilin başlanması ilə üst-üstə düşür. İsanın doğulması hadisəsi oratoriyada peyğəmbər Yesayanın (libretto üçün daha çox qəbul edilən mənbə olaraq) sözlərinə əsasən təsvir edilir. Bu səhnədə yalnız Çobanların müjdələnməsi səhnəsində istinad edilmişdir. Çobanlar və quzu səhnəsi oratoriyanın bir çox səhələrində görünür, məsələn: “O öz sürüsünü çoban kimi bəsləməlidir” ariyasında (yeganə uzun hissədir ki, İsanın yerdəki işlərindən danışırlır), İkinci hissənin açılışında (“Tanrının quzusuna nəzər yetir”), “Hamımız çobana bənzəyirik” xorunda və əsərin bağlanış xorunda (“Quzuya layiq”).

Hendel Londonda Məsih oratoriyasını yazdığı zaman, artıq sevilən italyan dilli operaların müəllifi kimi məşhur idi, həmçinin ingilis dilli dini mətnlər əsasında 1713-cü ildə yazılmış "” əsərinin və bir neçə oratoriyanın müəllifi idi. Məsih oratoriyasını da yazarkən o, eyni musiqi texnikasından istifadə etmişdir və bu texnika solo və xor ifasının növbələşməsinə əsaslanır.

Məsihin yalnız iki hissəsi tamamilə instrumental xarakter daşıyır: üvertura (Hendelin əlyazmasında “Sinfoniya” olaraq qeyd edilir) və Pifa (Betleyem kəndlilərinin çobanlıq həyatının təsviri). Həmçinin oratoriyada çox az hissələr vardır ki, burada solo və xor ifanın bir hissə daxilində kombinasiyasına yer verilmişdir. Solo hissələr tipik təsvir və ariyadan ibarətdir. Ariyalar havalar və ya mahnılar adlandırılıb və onlardan bəziləri kapo formasında yazılsa da, bu nadir halda hiss olunur (birinci parçanın tez-tez təkrarlanması, sonrakı hissələrdə kontrast yaradır.) Hendel, mətnin anlamını çatdırmaq üçün formatdan istifadənin müxtəlif yollarını tapmışdır. Bəzən, Bibliya mətnlərindən olan müxtəlif hadisələr bir parça içərində birləşdirilib, məsələn; əsərin birinci hissəsinin ilk parçası olan “Xilas müjdəsi” üç hissədən ibarətdir: təsvir, ariya və xor.

Oratoriyanın hissələri reçitativ sekko şəklində qeyd edilərək yalnız bass kontinuo ilə müşayət olunur, halbuki reçitativlər simli alətlərin müşayət etdiyi şəklində qeyd edilir. Hendel xor və solo hissələr üçün dörd səs hissəsindən istifadə etmişdir: soprano, , tenor və . Orkestr sadə şəkildə düzənlənmişdir: qoboylar, simli alətlər və klavisinin bass səsləri, violonçellər, violalar və faqot. İki truba və litavrlar oratoriyanın birinci hissəsində “Tanrının xeyir-duası” nəsğməsində olduğu kimi, seçilmiş hissələrin xüsusi vurğulanması üçün istifadə olunur. Mətni mümkün qədər yaxşı bəzəmək üçün Hendel həm polifonik, həm də homofonik ayarlamadan istifadə etmişdir. Qoşa polifonik hissələr tipik olaraq uzun dramatik musiqi ilə tamamlanır, bunun ardınca isə homofonik sonluq gəlir. Hendel tez-tez sözləri vurğulamaq üçün uzadılmış istifadə edir, xüsusilə bəzi hissələrdə italyandilli mətnlərin musiqi parodiyası zamanı bu üsula üstünlük verilir. Təkrarlanan uzun notlarda, “Hakimin dilindən söyləndi bunlar” hissəsində olduğu kimi, xüsusilə Tanrının nitqləri və əzəmətinin vurğulanması hissələrində, bəstəkar, istifadə edir.

Aşağıdakı cədvəldə əsərin hissələri nömrələrlə göstərilmişdir. Məsihin hissələrinin nömrələnməsi üçün iki əsas sistem vardır: 1959-cu ilə aid tarixi Novello nəşri (əvvəlki nəşrlərə əsasən hazırlanmış 53 hissəli) və Hallische Händel-Ausgabe tərkibinə daxil olan Barenreiter nəşri. Müxtəlif hissələrdəki qısa reçitativlər nəzərə alınmasa, ümumilikdə əsər 47 hissədən ibarətdir. Aşağıdakı cədvəldə Novello nömrələri (Nov) birinci göstərilmişdir və hər hissənin qeydlər hissəsində individual Bärenreiter (Bär) nömrəsi də göstərilmişdir.

Qoboy və az halda istifadə olunduğu hissələrdə bass və ya simli açarın göstərilməsi ümumi mətnə təsir etmir. Açarların inkişafı və müxtəlif hər hissənin qeydlərində individual olaraq göstərilir. Hissələrin adları oriinal italyan dilində göstərilmişdir. Reçitativ və xor səhnə xüsusiyyətləri vurğulanmışdır.

Sinfoni

Məsih oratoriyasının giriş hissəsi olan "Sinfoni" qoboylar və skripkaların ifası üçün stilində (yavaş birinci hissə və fuqa) yazılmışdır. Fuqa violinlər vasitəsiylə müşayət olunur, sonra isə final səhnəsində oratoriyanın Amen hissəsinə çevrilir. Bu musiqidə E minor açarı “ümidsizlik əhvalı” yaratmaq üçün istifadə olunub.

Birinci səhnənin əsas mövzusu xilaskar haqqında kəhanətlərdir. İlk üç hissədə ardıcıl olaraq Yesayanın kitabından beş nəğmə nəql olunur Yerusəlimə dönüş () və ardınca da Babilin işğalından danışılır.

Sakitləş, sakitləş, mənim xalqım

İlk vokal hissə (tenor akkompanato) Tanrının üç bəndlik “Sakitləş, sakitləş, mənim xalqım” sözləri ilə başlayır.

Hər vadi yüksək olmalıdı

Bu hissə Gəlişi əks etdirməklə, “Hər vadi yüksək olmalıdı” ifadəsinin tez-tez təkrarı ilə yadda qalır. Səslər həyəcanı təsvir edir, lakin ovalıq uzun notlarla vurğulanır. Təsviri sözlər əsasən aşağı notlarla müşayət olunaraq sızılmış effekti yaradır.

Və şöhrəti, hökmdarın şanı

Xor ilk dəfə ifa etməyə başlayır və qaboylar vasitəsiylə müşayət olunur, Tanrının vəhyi “Və şöhrəti, hökmdarın şanı” sözləri ilə öyülür. Alto başlayır, digər səslər (əsasən homofonik) cavab verirlər və getdikcə musiqinin sıxlığı artır. “Hakimin dilindən söyləndi bunlar” ifadəsi təntənəli cantus firmus şəklində səslənir və əvvəlcə təksəslilırdə səslənən uzun notlarla təkrarlanır və hissəni müsbət homofonik səslərlə tamamlayır.

İkinci səhnə tanrının zühuru ilə bağlı olmaqla üç hissədən ibarətdir. Bu hissədə peyğəmbər və Malaxay peyğəmbərin müjdələrindən istifadə olunmuşdur. Malaxay peyğəmbərin sözləri ariya və xorun sözlərində davam etdirilir.

Rəbb belə deyirdi

Bu hissə bass səslərin müşayəti altında “Rəbb belə deyirdi” sözləri ilə başıayır. Peyğəmbər Haqqay tərəfindən çatdırılmış Tanrı sözləri () iki kişi səsi tərəfindən təkrarlanır. “Və mən bütün xalqları silkələyəcəm” ifadəsində “silkələyəcəm” sözü bir neçə dəfə aşağı koloraturalarda təkrarlanır və “bütün xalqların arzusu gerçəkləşəcək” ifadəsində “arzusu” ifadəsi daha yuxarı koloraturalarda təkrarlanaraq skripkaların ifası ilə müşayət olunur. Peyğəmbər Malaxayın “axtardığınız Rəbb qəflətən məbədə gəlir” sözləri qəflətən zif müşayət olunan xəttə keçir. ()

Bəs kim əbədidir

Vəhylər növbəti iki hissədə də davam edir. İnsanların Tanrının sözlərinə reaksiyası olaraq səslənən alto musiqi titrəyişli səsi ilə Rəbbrin gəlməsinin intizarını daha da artırır. Musiqi “Bəs kim əbədidir” kimi düşündürücü bir sualla başlayır və kəskin şəkildə “Prestissimo” tempinə keçid edilərək “O alov kimi arıtlayıcıdır” ifadəsi ilə davam edir. Musiqi inandırıcı şəkildə davam edir, sıcrayış və zənguləli səslər skripkalar tərəfindən müşayət olunur. De kapo kimi düşündürücü sual təkrar olunur, lakin daha qısa şəkildə prestissimo bölməsinə keçid edilir. Bu çıxışa bir qədər fasilədən sonra finalda yenidən qayıdılır, Adagio solistə əsas kadenzaya keçmək üçün imkan yaradır. Prestissimo postludiya dramatik səhnələrdən ibarətdir. Hendel bu dramatik səhnəni 1750-ci ildə üçün, reçitativi mətninin ilk dəfə dinlənilməsindən sonra yazmışdır.

Və o paklaşdıracaq

Xorun səsi “Və o paklaşdıracaq” fuqası üzərində yüksəlir, “paklaşdıracaq” koloraturası odun paklaşdırılması üzərində dayanır. Bu hissə Hendelin Quel fior che alla'ride (HWV 192, İyul 1741) əsərinin təkrarı kimi qəbul edilir.

Ümumi girişdən sonra, üçüncü səhnədə Yesayanın Məsihin Bakirədən doğulması haqqında spesifik təsviri başlayır.

Rəbb belə deyir

“Budur, bakirə hamilədir” () hissəsi qısa alto reçitativ şəklində səsləndirilir, “Emmanuel adlandırıldı” ifadəsi “Tanrı bizimlədir” kimi ifa edilir. Bu fikirlərdə () istinad olunur.

Ah, sən müqəddəs Zion

Xoş xəbərin yayılmasından sonra, solo alto “Ah sən müqəddəs Zion” () hissəsi başlayır və sonra xor tərəfindən davam etdirilir. Bu 6/8-lik ölçüyə salınmış ilk musiqidir. Koloraturada “dağ” və “müjdə2 sözlər xüsusi vurğulanır, “Tanrı” və “Rəbb” sözləri isə uzun notlarla qeyd edilir. Xor mərəkə imitasiyası ilə başlasa da, tezliklə ifaya keçib, musiqişünas Rudolf Steqliç tərəfindən oratoriyanın birləşdirici motivi kimi qəbul edilən, artan dördlük şəklində səslənən “yaranış” () hissəsinə keçilir.

Budur, qaranlıq yer üzünü örtür.

Kəskin kontrast şəklində bass alətlər davam olaraq “Budur, qaranlıq yer üzünü örtür” () akkompanatosunu ifa edir, arxa fonda isə mətn bitənə kimi skripkalar major və minor saniyələrdə sirli motivi təkrar edirlər. “Lakin Rəbb doğulacaq” hissəsi (iki ölçü melizmasında təqdim edilir) “müjdə” koloraturası ilə davam edərək, sonda “və krallar [yüksəlişin parlaqlığı] hissəsində oktavanın yuxarı sıçraması ilə nəticələnir.

Qaranlıqda yürüyən insanlar

Yesayanın başqa fəslindən götürülmüş “Qaranlıqda yürüyən insanlar” () hissəsində oratoriyanın davamı olaraq, Hendel, oxşar motivli akkompanato ariyalardan istifadə edir. Qaranlıq bass alətlər və simli alətlərin unison ifası ilə təsvir edilir, bu ifa hissəyə keçiddən bir neçə saniyə əvvəl başlayır və qabarıq mərhələdə, ehmalca nizamsız ayrılma ilə nəticələnir. “Böyük işığı gördüm hissəsində musiqi sıçrayışla başlayırvə nəhayət “ışıq” sözündə ən yüksək nota çatır, daha sonra hissəni violonçellərin ifası davam etdirir. Qaranlığın növbəti dəfə peyda olması musiqidə aşağıya enişlə hiss etdirilir. Mətnin bir neçə saniyəliyində zülmət “ölüm kölgəsi” kimi vasitələrlə daha da gücləndirilir, lakin müstəqil səslənmə ilə işığın saçılması və zülmətin çəkilməsi göstərilir. Ariyalar da kapo deyillər, lakin, bir-birinin davamı olan iki Əhdi-Ətiq şeiri üzərində qurulmuşlar.

Bizim üçün körpə doğulur.

Xor, Yesayanın () sözləri ilə Miladı müjdəsi verərək ifaya başlayır. Piano və soprano səslər fuqaya giriş edərək, incə və jestli ifa nümayiş etdirirlər. Tenor səslərin ifaya qoşulması koloraturanı üç ölçüdən çox genişləndirir. “Və hökumət öz əsgərlərini göndərəcək” sözləri zərbli ritmlə ifa olunaraq, “şahanə”, “məsləhətçi”, “Yenilməz qüvvət sahibi Allah”, “Əbədi Ata”, “Sülh şahzadəsi” ifadələrində yüksək mövqeyə çatır, simli alətlərin ifası isə koloraturanı daha da zənginləşdirir. “körpə doğulur” ifadəsi ilə başlayan və “Sülh şahzadəsi” hissəsinə kimi davam edən ikinci və üçüncü dövrdən sonra bass, soprano və paralel alto ifa ilə dördüncü dövr başlayır.

Bu hissə Hendelin “əslində dünyəvi şadlığı təsvir edən” italyan kantatası Nò, di voi non vo'fidarmi (HWV 189, iyul 1741) əsasında yazılmışdır.

Dördüncü səhnə oratoriyanın yeganə real səhnəsidir: səhnədə təsvir olunan Çobanların müjdələnməsi () götürülmüşdür.

Pifa

Çobanların ifası, Milad vaxtı Roma küçələrində oxuyan, adı “piffare” adlandırılan çoban-dəyirmançıların adından götürülmüş Pifa adlı pastoralla başlayır. Musiqi C major açarında, 12/8-lik ölçüdə yavaş enib-qalxan layla şəklində yazılmışdır.

Onlar çöldəki çobanlar idilər

Qısa reçitativdə soprano səs “Onlar çöldəki çobanlar idilər” oxuyur. Eyniylə Baxın “”nda olduğu kimi, Hendel də “Məsih oratoriyası”nın bu hissəsinə kimi solo soprano səsi saxlamışdır.

Həqiqətən, Rəbbin mələyi onların yanına gəldi

Soprano səslər tərəfindən oxunan “Həqiqətən, Rəbbin mələyi onların yanına gəldi” hissəsini səsləndirir və bu ifanı simli alətlərin ifası müşayət edir. “Və mələk onlara dedi” hissəsində zəif soprano səs “Qorxu yoxdur” mesajını çatdırır. Dördüncü bölmədən sonra sakit səslə “bunun üçün”, “yaxşı xəbərlər”, “yalnız sənin üçün” və sonda “məhz Məsih” sözləri vurğulanır.

Və qəflətən ora mələk gəldi

“Və qəflətən ora mələk gəldi” hissəsində soprano səs “Cənnətdən gəlmiş qonaq” haqqında hekayəni davam etdirir. Dörd notun səsləndirilməsindən sonra “Və qəflətən” və “Allaha həmd” sözlərində violinlər titrək səsi ilə musiqini daha da qabardır.

Tanrı pakdır

Hendel trubaların ifaya daxil edilməsi üçün mələklərin “Allah pakdır” nəğməsinə kimi gözləyir. O, həmin alətləri "da lontano e un poco piano" (uzaqdan və bir qədər sakit) şəkildə qeyd edir və əslində məsafə effekti yaratmaq üçün həmin alətlərin səhnə arxasında yerləşdirilməsini nəzərdə tutmuşdu. Trubaların bu ilk ifası litavrlar tərəfindən qeyri-müntəzəm şəkildə müşayət olunur. Hendel məşhur “Allah pakdır, Allah hər şeydən pakdır” sözlərini yüksək səslərin (soprano, alto və tenor) ifasında, diqqət çəkəcək dərəcədə sadə və effektiv düzənləmə ilə təqdim edir, “və dünyaya sülh gəldi” sözləri isə zil səslərlə uyum təşkil edən tenor və bass səslər vasitəsiylə ifa olunur. “İnsanlara qarşı xoş niyyət” girişdə sürətli ardıcıllıqla ifa olunur, “xoş niyyət” ifadəsi dörd not yuxarıdan ifa olunur. Ardıcıllıq yenidən təkrarlanır, lakin bu dəfə dörd səs birlikdə “pakdır” və “sülh” sözlərini əvvəlcə yuxarı səslə oxuyur, daha sonra bass səslər oktavanı yenidən vurğulayır. Mələklərin nəğməsindən sonra, musiqi alətlərinin səsinin yavaş-yavaş zəiflədiyi hissəsi səsləndirilir.

Beşinci səhnədə Məsihin əməlləri və insanların buna cavabı ümumiləşdirilmiş şəkildə təsvir edilmişdir. Mətn (Tanrının providential təsirini görən), Yesayanın, İsrailin xilas edilməsi və çobanın təsviri (görünür Yevangelist Matfeyin yerinə) mətnlərindən istifadə olunmuşdur.

Ey Zion qızı, sevin.

“Ey Zion qızı, sevin” () adətən operalarda olan, sevinci istənilən şəkildə ifadə etməyə imkan verən virtuoz koloraturalı soprano ariyadır. Bu hissədə “Sevin” ifadəsi xüsusi vurğu ilə qeyd olunur və sözün sonrakı təkrarlanmaları koloraturanın oxşar şəkildə tamamlanması ilə nəticələnir. “O zaman ki yanına kralın gəldi” hissəsi vurğulu ritmi ilə fransız üverturasını xatırladır. Orta hissədə səslənən “O, əməlisaleh Xilaskar bütpərəstlərə sülhdən danışacaq” hissəsi səslənir, “sülh” sözü isə bir neçə dəfə uzun notlarla təkrarlanır. Son olaraq başlayan da capo hissəsi eyni səslərin ifası ilə başlasa da, müxtəlif koloraturalar ariyanı tamamlayır.

Sonra kor gözlərə işıq gələcək

Yesayanın peyğəmbəranə sözləri alto reçitativ şəklində Xilaskarın fəaliyyətini əlaqələndirir: “sonra kor gözlərə işıq gələcək...və lal dillər oxumağa başlayacaq.” ()

O, bir çoban kimi sürüsünü otaracaq

Xilaskarın əməllərinin yekunu Yesaya və Matfeyin sözləri ilə ümumi şəkildə təqdim edilmişdir. Əhdi-Ətiqdən olan “O, bir çoban kimi sürüsünü otaracaq” () Pifa hissəsini xatırladan 12/8-lik alto kimi ifa olunsa da, bir mərtəbə daha zəif səslənir. Əhdi-Cədiddən İsanın “Ona doğru gəl, bu sənin vəzifəndir” () sözləri oratoriyada üçüncü tərəfin sözləri kimi təqdim olunur. Soprano səsdə eyni melodiyanı ifa edir, lakin F majordan B flat majora kimi olan ölçü əsas götürülür.

Vəzifəm asan, yüküm yüngüldür

olan “Vəzifəm asan, yüküm yüngüldür” birinci hissənin yekunu olaraq xor tərəfindən ifa olunur, sözlər dəyişdirilərək “Vəzifəsi asan, yükü yüngüldür” kimi istifadə olunur. Yüngül və asan fuqanın əsas mövzusu kimi istifadə olunmaqla, iki sopranonun dueti olan "Quel fior che alla'ride" (HWV 192, İyul 1741) əsasında tərtib edilmişdi. “Onun vəzifəsi” yuxarı dördüncü və asan ifa olunan koloratura şəklində düzənlənmişdir. Sona doğru tekstura intensivləşir və “yükü yüngüldür” ifadəsi təntənəli şəkildə səslənir.

• Məsih (II hissə)
• Məsih (III hissə)

• opera.stanford.edu
• Simon Heighes, for recording, 1997