Məlumatların konvertasiyası (və ya verilənlərin çevrilməsi) — kompüter məlumatlarının bir formatdan digərinə keçirilməsi prosesidir.[1] Kompüter mühitində məlumatlar müxtəlif üsullarla kodlaşdırılır. Məsələn, kompüter aparaturası (hardware) müəyyən standartlar əsasında qurulur və bu, məlumatların tərkibində paritet biti kimi yoxlama elementlərinin olmasını tələb edir. Eyni şəkildə, əməliyyat sistemi məlumatların və faylların işlənməsi üçün xüsusi standartlara əsaslanır. Bundan əlavə, hər bir kompüter proqramı məlumatları fərqli şəkildə emal edir.
Bu dəyişənlərdən hər hansı biri dəyişdikdə, məlumatlar fərqli kompüter, əməliyyat sistemi və ya proqram tərəfindən istifadə olunmazdan əvvəl müəyyən şəkildə konvertasiya edilməlidir. Hətta eyni proqram təminatının müxtəlif versiyaları adətən fərqli məlumat strukturlarından istifadə edir.[2] Məsələn, bitlərin bir formatdan digərinə keçirilməsi, adətən tətbiqlərarası uyğunluğu (interoperability) təmin etmək və ya yeni funksiyalardan yararlanmaq məqsədilə həyata keçirilən bir konvertasiya prosesidir. Məlumatların konvertasiyası mətn faylının bir simvol kodlaşdırma sistemindən digərinə keçirilməsi qədər sadə və ya ofis fayl formatlarının, təsvir və audio fayl formatlarının çevrilməsi kimi mürəkkəb ola bilər.[3][4][5]
Kompüter mühitində məlumatların konvertasiyası müxtəlif üsullarla həyata keçirilir. Bu proses, bir proqramın yeni versiyasına keçid zamanı olduğu kimi tamamilə avtomatik ("şəffaf") baş verə bilər. Digər tərəfdən, konvertasiya xüsusi bir proqramın köməyi ilə emal tələb edə bilər və ya aralıq mərhələlərdən keçən mürəkkəb bir prosesi əhatə edə bilər. Bura tab-ayırıcı (TSV) və ya vergüllə ayrılmış (CSV) mətn fayllarına çevrilməni nəzərdə tutan mürəkkəb "eksport" və "import" prosedurları daxildir.[6]
Bəzi hallarda proqram məlumatın daxil edilməsi mərhələsində bir neçə fayl formatını tanıya bilir və çıxış məlumatlarını müxtəlif formatlarda yadda saxlamağa imkan verir. Belə proqramlar fayl formatını dəyişmək üçün istifadə oluna bilər. Əgər mənbə və ya hədəf formatı proqram tərəfindən tanınmırsa, bu zaman məlumatı aralıq formata çevirən və daha sonra əsas proqram vasitəsilə yenidən formatlayan üçüncü bir proqramdan istifadə edilə bilər.[7]
- ↑ Date, Chris J. An introduction to database systems (8. ed). Boston, Mass.: Pearson, Addison-Wesley. 2004. ISBN 978-0-321-19784-9.
- ↑ Silberschatz, Abraham; Galvin, Peter B.; Gagne, Greg. Operating system concepts (Global Edition). Hoboken, NJ: Wiley. 2019. ISBN 978-1-119-45633-9.
- ↑ Daniels, Peter T. "The Unicode Standard: Worldwide Character Encoding, Version 1.0". Language. 69 (1). 1993-03: 225. doi:10.2307/416473. ISSN 0097-8507.
- ↑ Harbron, Thomas R. File systems: structures and algorithms. Englewood Cliffs, N.J: Prentice Hall. 1988. ISBN 978-0-13-314709-4.
- ↑ "ISO/IEC 26300-1:2015 Information technology — Open Document Format for Office Applications (OpenDocument) v1.2". ISO (ingilis). İstifadə tarixi: 22 dekabr 2025.
- ↑ "IEEE Standard Glossary of Software Engineering Terminology". IEEE Std 610.12-1990: 1–84. 1990-12. doi:10.1109/IEEESTD.1990.101064.
- ↑ Bajcsy, Peter; Kooper, Rob; Marini, Luigi; McHenry, Kenton; Ondrejcek, Michal. "A framework for understanding file format conversions". Proceedings of the 2010 Roadmap for Digital Preservation Interoperability Framework Workshop. US-DPIF '10. New York, NY, USA: Association for Computing Machinery. 29 mart 2010: 1–7. doi:10.1145/2039274.2039284. ISBN 978-1-4503-0109-1.