Məktəbi-tərbiyə

Məktəbi-tərbiyə 1894-cü ildə görkəmli maarifçi-pedaqoq Məhəmməd Tağı Sidqi tərəfindən Naxçıvan şəhərində təsis edilmişdir. Məktəbdə dünyəvi fənlərin tədrisinə ciddi fikir verilir, ana dili ilə yanaşı rus dili və ədəbiyyatı da öyrədilirdi. 1896-cı ildə məktəb üçün yeni bina tikilmişdi. Onun inşasına Hacı Zeynalabdin Tağıyev, general-leytenant İsmayıl xan Naxçıvanski yaxından köməklik göstərmişdilər. Məktəb az vaxtda Naxçıvanın ədəbi-mədəni həyatının mərkəzlərindən birinə çevrilmişdi. Burada yerli ziyalıların iştirakı ilə teatr tamaşaları göstərilir, ədəbi əsərlərin müzakirəsi keçirilir, yubiley gecələri təşkil olunurdu. Aleksandr Puşkinin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə keçirilən yubiley gecəsində (26 may 1899) Məhəmməd Tağı Sidqi şairin həyat və yaradıcılığı haqqında məruzə etmişdir. Cəlil Məmmədquluzadə bu məktəbi "yeniyetmə müəllim və ədiblər üçün darülürfan" adlandırmışdır. 1896-cı ildə Rus-tatar (Rus–Azərbaycan) məktəbinə çevrilərkənməktəbinin fəxri nəzarətçisi Bəhram xan Naxçıvanski olmuş, sonra o yerini istefada olan rotmeyster Cəfərqulu xan Naxçıvanskiyə vermiş, daha sonra isə Mirzə Ələkbər Süleymanov özünün yazdığına görə 1897-ci ildə məktəbin müdiri təyin edilmişdir.

• Mirzə Ələkbər Süleymanov rus dili müəllimi (1894–1906)^[2]

• Hüseyn Cavid
• Əlirza Rasizadə (Hüseyn Cavidin qardaşı)
• Məmməd Səid Ordubadi
• Əziz Şərif
• Rza Təhmasib Bəyzadə
• Məmmədhüseyn Təhmasib
• Rzaqulu Nəcəfov
• Əliqulu Qəmküsar qardaşları
• Ələkbər Abbasov (Ələkbər Qərib Naxçıvanlı), yazıçı, tərcüməçi
• Əli Səbri Qasımov
• Məmmədəli Sidqizadə (M. T. Sidqinin böyük oğlu), məşrutəçi
• Ələkbər Məmmədquluzadə (C. Məmmədquluzadənin kiçik qardaşı, Qori Müəllimlər Seminariyasında oxumağa ciddi təşəbbüs göstərmişdi)
• Əbdüləzim Rüstəmzadə
• Mircəfər Mirişli
• Bəhruz Kəngərli
• Xəlil ağa Hacılarzadə
• Həsən Səfərli
• [[Məmməd Xəlilov və
• Əli Xəlilov
• Heydər Vəzirov
• Əsəd Şeyxov
• Qasım bəy Camalbəyov
• Ağa Bektaşov
• Əsədulla Bektaşov
• İbrahim Əbilov^[3]

• Ümid məktəbi
• Məclis (məktəb)

1. ↑ Naxçıvan Ensiklopediyası. II cild (Təkmilləşdirilmiş və yenidən işlənmiş ikinci nəşr). Naxçıvan: AMEA Naxçıvan bölməsi. V. Y. Talıbov. 2005. səh. 17. ISBN 5-8066-1468-9.
2. ↑ . İ. Ə. Həbibbəyli. "Məktəbi-Tərbiyə"nin yetirmələri. "Məktəbi-Tərbiyə"nin 1898–1899-cu tədris ilinə dair hesabatı. "Məktəbi-Tərbiyə" şagirdlərinin tədris saliyanəsinin fehrist dəftəri (1901). "Şərq qapısı" qəzeti, 18 sentyabr, 2004.
3. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-12.