Məhəmməd ibn Məsləmə (ərəb. محمد بن مسلمة) və ya Əbu Əbdirrəhman Məhəmməd ibn Məsləmə ibn Sələmə əl-Əvsi əl-Ənsari (587, Yəsrib — 663 və ya 667, Mədinə, Əməvilər) — Məhəmməd peyğəmbərin səhabəsi və vəhy katibi. O, ölüm cəzasını yerinə yetirən səhabələrdən biri idi.
| Məhəmməd ibn Məsləmə | |
|---|---|
| ərəb. محمد بن مسلمة | |
 | |
| Doğum tarixi | 589 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 666 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | mühəddis, hərbi qulluqçu |
| Tanınır | Peyğəmbərin süvarisi |
Hicrətdən 35 il əvvəl Yəsribdə anadan olub. Atası Əvs, anası isə Xəzrəc qəbiləsinə mənsubdur. Ləqəbləri Əbu Səid[1] və Əbu Abdullahdır. Musəb ibn Umeyr vasitəsilə müsəlman olub.[1] Məhəmməd peyğəmbər Mədinəyə gəldikdə onu Əbu Ubeydə ibn Cərrahla qardaşlaşdırıb.[1] Təbük döyüşündən başqa bütün döyüşlərdə iştirak edib. Uhud döyüşündə Məhəmməd peyğəmbəri qorumaq üçün bədənini sipər edərək, oğlanları ilə birlikdə onu qoruyub. Hudeybiyə beyəti və Xeybər döyüşündə peyğəmbəri qoruyanlardan biri idi. Təbük döyüşündə peyğəmbər onu Mədinədə öz yerinə xəlifə təyin edib.[1] Döyüşdən əvvəl malının bir hissəsini peyğəmbərin ixtiyarına verən Məhəmməd ibn Məsləminin demək olar ki, bütün döyüş və hərbi yürüşlərin planlaşdırılması və icrasında iştirak edib. Döyüşlərdə göstərdiyi cəsarətə görə ona "Peyğəmbərin süvarisi" (fərisu-nəbiyyillah) ləqəbi verilib. O, 14 Rəbiüləvvəl hicri 3-cü ildə (4 sentyabr 624) İslam düşmənçiliyi ilə tanınan yəhudi şair Kəb ibn Əşrəf və İbn Əbil-Huqeyqin öldürülməsində iştirak edib.[2] 11 Məhərrəm hicri 6-cı ildə 30 nəfərlə birlikdə Qurata qəbiləsinin üzərinə göndərilib. Həmin ilin Rəbiulaxir ayında isə Saləbə ibn Səad oğullarının üzərinə göndərilib. Pusquya düşsə də yaralı vəziyyətdə Mədinəyə qayıtmağı bacarıb. Əbu Bəkr, Ömər və Osmanın dövründə əmirləri yoxlamaqla vəzifələndirilib. Ömərin dövründə Kufə valisi Saəd ibn Əbu Vəqqasın Kufədə özü üçün bir köşk tikdirir və Kisranın Mədaindəki köşkünün qapısını çıxartdıraraq öz köşkündə istifadə edir. Bu haqda xalq xəlifə Ömərə şikayət edir. Ömər Məhəmməd ibn Məsləməni köşkü yandırmaq üçün Kufəyə yollayır. Məhəmməd ibn Məsləmə vəzifəsini yerinə yetirib, Mədinəyə qayıdır. Osman öldürüldükdən sonra Əlinin xəlifə seçilməsində iştirak edir. Fitnə vaxtı Rəbəzə kəndinə gedərək orada məskunlaşır.[1] Cəməl və Siffində iştirak etmir.[1] Ona qonaq gələn Əbu Bürdə əl-Əşari, insanlara doğruları danışmağın daha yaxşı olacağını dedikdə ona belə cavab verir:
Həzrət Peyğəmbər mənə bir qılınc verib onunla cihad etməyimi əmr etdi, lakin müsəlmanların bir-biri ilə mübarizə apardığını gördükdə Uhud dağına gedərək qılıncımı qırılana qədər dağa vurmağımı, sonra isə evimə çəkilməyimi mənə tövsiyə etmişdir.[3]
Hüzeyfə ibn əl-Yəman fitnələrin Məhəmməd ibn Məsləməyə təsir edə bilməyəcəyini demişdir.[4] Məhəmməd ibn Məsləmə Səfər ayında hicri 43-cü ildə (may 663) Mədinədə vəfat edib. Bu tarix hicri 46 və 47-ci il (667) olaraq da rəvayət edilib. Bəzi rəvayətlərdə onun İordaniyadan gələn bir nəfər tərəfindən öldürüldüyü də nəql edilib.[1] Cənazə namazını Mədinə valisi Mərvan ibn Hakəm qıldırıb. Cənnətul-Bəqidə dəfn edilib. Onun yeddi xanımından on oğlu və altı qızı dünyaya gəlmişdir.[1] Uşaqlarından beşi səhabədir. Əhməd Adil Kamal ("Məhəmməd ibn Məsləmə əl-Ənsari", Ciddə 1982) və Əbdüləziz əş-Şinnəvi ("Məhəmməd ibn Məsləmə hərisu-Rəsulillah", Mənsurə 1993) onun haqqında kitab qələmə almışdırlar.
O, Məhəmməd peyğəmbərdən 16 hədis rəvayət etmişdir. Ondan da Səhl ibn Əbu Həsmə və Misvər ibn Məhrəmə kimi səhabələrlə Kabisə ibn Züeyb, Urvə ibn Zübeyr, Həsən əl-Bəsri, Əbu Bürdə əl-Əşari və Əbdürrəhman ibn Hörmüz kimi tabiinlər hədis rəvayət etmişlər. Onun rəvayətlərinə "Kütübi-sittə"də və bir çox hədis kitabında yer verilmişdir.[5]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 "محمد بن مسلمة". 02.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Buxari. Məğazi (ərəb). 15.
- ↑ İbn Macə. Fitən (ərəb). 10.
- ↑ Hakim. əl-Mustədrək (ərəb). III. Beyrut: Əta. 1990. 491–492.
- ↑ "محمّد بن مسلمة". 02.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.