Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinSeyid Məhəmməd Xatəmi (fars. سید محمد خاتمی; 29 sentyabr 1943[1] və ya 14 oktyabr 1943[2], Ərdəkan, Yəzd ostanı) — 1997–2005-ci illər arasında vəzifədə olmuş İranın V prezidenti.[3][4][5][6]
| Məhəmməd Xatəmi | |
|---|---|
| fars. محمد خاتمی | |
 | |
| 2 avqust 1997 – 3 avqust 2005 | |
| Əvvəlki | Əli Əkbər Haşimi Rəfsəncani |
| Sonrakı | Mahmud Əhmədinejad |
| 3 may 1980 – 24 avqust 1982 | |
| Seçki dairəsi | Yəzd |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 29 sentyabr 1943[1] (82 yaş) və ya 14 oktyabr 1943[2] (82 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Partiya |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, kitabxanaçı, yazıçı, hərbi qulluqçu |
| Dini | şiəlik |
| Rütbəsi |
|
|
|
|
| Təltifləri |
     |
 |
|
| khatami.ir | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
O, fars, ərəb, həmçinin də elmi işlərini davam etdirəcək qədər ingilis və alman dillərini bilir.[7] Müxtəlif vaxtlarda universitetlərdə mühazirələr də oxuyan Xatəminin "Vilayət kimə aiddir" (1979) və "Ənənə, modernizm və inkişaf" (1996) kimi bir çox məqalələri ilə bərabər, "Dalğa qorxusu", "Şəhər dünyasından dünya şəhərinə", "Tiranlıq məngənəsində düşüncə və iman" (2000) kimi kitabları, həmçinin də onun çıxışlarının da içində olduğu "Siyasi inkişaf, iqtisadi inkişaf və təhlükəsizlik" (2000), "İslam, mənəviyyat və İslam inqilabı" (2000), "Qadınlar və gənclər" (2000) adlı kitabları da mövcuddur.[8][9][10][11]
1961-ci ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra dini təhsil almaq üçün Qum mədrəsəsinə getmişdir.[12][13][14] 1969-cu ildə isə İsfahan Universitetinin fəlsəfə fakültəsini bakalavr dərəcəsi ilə başa vurmuşdur.[15] Tehran Universitetində Təhsil Elmləri üzrə magistr dərəcəsində təhsilini davam etdirmişdir.[16] Daha sonra isə məşhur Qum mədrəsəsində fiqh üzrə təhsilinə davam etmişdir.[17][18]
O, siyasi fəaliyyətə 1962-ci ildən başlamışdır. O, xüsusilə ilk növbədə Xomeyninin bəyannamələri olmaqla, siyasi bəyannamələrin və elanların çoxaldılması və yayılması işlərini öz üzərinə götürmüşdür. İsfahan Universitetindəki İslam Tələbələri Assosiasiyasının fəaliyyətlərində yaxından iştirak etmişdir. Şah ordusunda iki il müddətinə leytenant rütbəsində xidmət etdikdən sonra 1979-cu ildə Hamburq İslam Mədəniyyəti Mərkəzinin rəhbəri olmuşdur.
1980-ci ildə İnqilabdan sonra keçirilən birinci parlament seçkilərində doğulduğu yerlər olan Ərdəkan və Meyboddan millət vəkili seçilərək İran parlamentinə daxil olmuşdur. 1981-ci ildə o, Xomeyni tərəfindən bir çox qəzet və jurnalların, o cümlədən məşhur Kayhan qəzetinin nəşr olunduğu Kayhan İnstitutuna rəhbər təyin edilmişdir. 1982-ci ildə isə o dövrün baş naziri olan Mirhüseyn Musəvi tərəfindən İslami İrşad və Mədəniyyət Nazirliyinə təyin edilmişdir. O, 1992-ci ildə mədəniyyət naziri vəzifəsindən istefa vermiş və bununla da İran İslam Respublikasının tarixində istefa verən və vəzifəsini tərk edən birinci kabinet üzvü kimi tarixə düşmüşdür. Eyni vəzifə ilə Haşimi Rəfsəncani tərəfindən iki dəfə kabinetə daxil edilən Hatəmi İraqla 8 il davam edən müharibə dövründə Bütün Silahlı Qüvvələr Komandanlığının Mədəniyyət Müavinliyinin Təbliğat Mərkəzinin vitse-prezidenti və rəhbəri vəzifələrində işləmişdir.
1997-ci ilin may ayında keçirilən seçkilərdə səslərin 69 faizini yığaraq prezident seçilmişdir.[19][20] O, 2001-ci ilin iyun ayında keçirilən növbəti prezident seçkilərində də səslərin 77 faizini əldə edərək yenidən prezident seçilmişdir.[21] Lakin o, xüsusən də Prezidentin səlahiyyətləri və seçki nəzarəti ilə bağlı hazırlamış olduğu əsas islahatları Konstitusiya Keşikçiləri Şurasından keçirtməyi bacarmamışdır.[22]
- ↑ 1 2 Mohammad Khatami // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 The Oxford Handbook of Islam and Politics.
- ↑ "The Struggle for Iran". The Weekly Standard. 22 fevral 2010. 28 iyun 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2012.
- ↑ "Iran: People Rally In Ardakan In Support Of Opposition Leader Mohammad Khatami". Payvand. 17 fevral 2011. 7 sentyabr 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2012.
- ↑ "Khatami Prevented from Leaving Iran for Japan". insideIRAN. 15 aprel 2010. 25 iyul 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2012.
- ↑ "Karroubi Challenges Hardliners to Put Green Movement Leaders on Trial". PBS. 2 fevral 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 noyabr 2012.
- ↑ "Iran's Rouhani praises Khatami role in recent vote". 11 noyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 dekabr 2024.
- ↑ Esposito, John L.; Shahin, Emad El-Din. The Oxford Handbook of Islam and Politics. Oxford University Press. 4 oktyabr 2016. ISBN 978-0-19-063193-2 – Google Books vasitəsilə.
- ↑ "انتخابات92". Facebook. 26 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "عكس:جشن تولد خاتمی - تابناک | TABNAK". 23 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 dekabr 2024.
- ↑ "وزراي دولت اصلاحات چه آرايي از نمايندگان مجلس گرفتند؟". 7 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 dekabr 2024.
- ↑ "Dialogue among Civilizations". UNESCO. 5 fevral 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ "Round Table: Dialogue among Civilizations United Nations, New York, 5 September 2000 Provisional verbatim transcription". UNESCO. 10 mart 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ Petito, Fabio. "Khatami' Dialogue among Civilizations as International Political Theory" (PDF). International Journal of Humanities. 11 (3). 2004: 11–29. 18 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 27 dekabr 2024.
- ↑ "Khatami Speaks of Dialogue among Civilizations". diplomacy (ingilis). 24 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 oktyabr 2021.
- ↑ "Profile: Mohammad Khatami". BBC News. 6 iyun 2001. 15 aprel 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2013.
- ↑ "Former Iranian president exits election race". The Irish Times. 3 mart 2009. İstifadə tarixi: 16 mart 2009.
- ↑ "Iran's Khatami to run for office". BBC News. 8 fevral 2009. 31 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 aprel 2010.
- ↑ "Iranian Cleric: Fatwa Against Rushdie is 'Still Alive'". 11 dekabr 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2013.
- ↑ U. S. policies on Iran defeated Arxiv surəti 11 dekabr 2008 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 11 dekabr 2008 at the Wayback Machine, Ahmad Khatami 20 July 2007, IRNA
- ↑ Sciolino, Elaine. Persian Mirrors: The Elusive Face of Iran. Simon & Schuster. 2001. 79–80. ISBN 0-7432-1779-9.
- ↑ "Profile: Mohammad Khatami". BBC News. 6 iyun 2001. 15 aprel 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 dekabr 2024.
- Official website of Khatami's BARAN NGO Institute in Iran
- C-SPAN-da göstərilənlər
- Khatami and the Search for Reform in Iran (Review article; Stanford University) Arxivləşdirilib 7 mart 2007 at the Wayback Machine
- Biography in Encyclopædia Britannica
- Khatami; from the presidency of Islamic Center in Hamburg to the presidency of Islamic Republic of Iran
- CNN: Transcript of Interview with Iranian President Mohammad Khatami
- Iran's ex-leader sees new Islam
- Address of Mohammad Khatami at Annual Meeting of World Economic Forum, Davos, 21 January 2004, Chaired by Klaus Schwab, 26 min 37 sec, Video — YouTube platformasında