Məhəmməd Sadıq Ərdistani

Məhəmməd Sadıq Ərdistani, IX əsrin məşhur ariflərindən biri olan Camaləddin Ərdistaninin nəvəsidir. Elmi və kamal sahibi bir ailədə doğulmuşdur. Atası «Hacı Məhəmməd» olmuş, əcdadları isə əsasən elm və fəzilət əhlindən olmuşlar.^[2] Onun Ərdistanda doğulduğu ehtimal olunur, lakin dəqiq doğum tarixi məlum deyil.

Molla Məhəmməd Sadıq dini elmləri öyrənmək məqsədilə müxtəlif şəhərlərə səyahət etmiş və böyük alimlərin dərsində iştirak etmişdir. Onun əsas təhsil dövrü İsfahan şəhərində keçmişdir. Müəllimləri arasında Molla Rəcəbəli Təbrizi (İsfahan), Molla Məhəmməd Möhsin Feyz (Kaşan), Molla Əbdürrəzzaq Lahici (Qum) və Molla Hüseyn Tənkəbəni kimi adlar yer alır.

Ərdistani çoxsaylı tələbələr yetişdirmişdir: Əli ibn Rza; Molla Həmzə Gilani; Məhəmməd Saleh ibn Məhəmməd Səid Xəlxali – Mir Fəndreskinin qəsidəsinə şərh yazmışdır; Əbdürrəhim Dəvavəndi; Möhsün ibn Məhəmməd Gilani^[3]

Həkim Ərdistani həm Meşşai (Aristotelçi), həm də Sədrayi (Molla Sədra məktəbi) meyllidir. Onun fəlsəfəsi tənqidi xarakter daşıyır. "Hikmət-i Sadıqiyyə" əsərində nəfs və onun qüvvələri barədə digər filosofların fikirlərinə tənqidi yanaşır. O, [[İbn Sina]]nın əksinə olaraq, təxəyyül qüvvəsinin mücərrədliyinə inanır və bu barədə bürhanlar təqdim edir. Əlavə olaraq, Molla Sədranın nəfsin «cismani başlanğıclı, ruhani davamlı» olması nəzəriyyəsini də tənqid edir.

Digər əsərləri bunlardır:

• Mövcudluq haqqında risalə
• «Nur» ayəsinin təfsirinə dair risalə
• Mənşə və axirət haqqında risalə^[4]

Həkim Ərdistani 1135-ci hicri ilində (təqribən 1721-ci il), əfqanların İsfahan şəhərini mühasirəyə aldığı dövrdə vəfat etmişdir. Onun məzarı bu gün Təxt-e Fülad qəbiristanlığında yerləşir.^[2]