Məhəmməd Rəfi Ənsari — Həzrəti peyğəmbərin ənsarlarından olan Abdulla ibn Cabir-Ənsari (?-692) soy kökündən olan Səfəvi tarixçisi, dövlət xadimi.[1]
| Məhəmməd Rəfi Ənsari | |
|---|---|
| Fəaliyyəti | tarixçi, dövlət xadimi |
Məhəmməd Rəfi Ənsari Səfəvilər dövründə də müəyyən nüfuz sahibi olan Ənsarilər nəslindən idi. Həzrəti peyğəmbərin ənsarlarından olan Abdulla ibn Cabir-Ənsari (?-692) soyun kökənində dayanır. Bu soyun nümayəndələri Səfəvilər məmləkətinin müxtəlif yerlərində, o cümlədən paytaxt İsfahanda yaşayırdılar. Bu soyun nümayəndələri Mirzə Salman Cabiri-Ənsari Şah Sultan Məhəmməd Xudabəndə dövründə (1578–1587) baş vəzir (vəzir-e əzəm) vəzifəsində çalışmışdı.[2]
Məhəmməd Rəfi Ənsari, vəya birbaşqa formada Rəfiəddin Məhəmməd Cabiri kimi tanınan tarixçi 1715-ci ildə baş vəzir Fətəli xan Dağıstanlının sahibi-rəqəmi, yəni xüsusi katibi olana qədər 1709–1710 və 1715-ci illərdə İsfahan şəhərinin kələntəri olmuşdur. Onu kələntərlik vəzifəsində — 1716–1717-ci illərdə oğullarından biri — Mirzə Məhəmməd Əli Caberi əvəz etmişdir. Məhəmməd Rəfi Ənsari xüsusi katiblik vəzifəsində oğlu — İsfahan kələntəri Mirzə Rəbiə ilə birlikdə 1720-ci ilin dekabrın ortalarında Şah Sultan Hüseyn qarşı sui-qəsd cəhdində günahlandırılıb baş vəzir tərəfindən həbs edilənə qədər qalmışdır. Buna baxmayaraq əfqanların İsfahan şəhərini işğal etməsindən sonra yenidən vəzifələndirilmişdir. O, 1722-ci ildə Əfqan Mahmudun baş vəzirinin sahibɪ-rəqəmi təyin edilmişdi. Oğullarından Mirzə Əhməd isə İsfahan kələntəri təyin edilmişdi. 1722-ci ilin noyabrında digər oğlu Məhəmməd Əli Şiraz vəziri təyin edilmişdi. 19 iyul 1723-cü ildə isə Məhəmməd Rəfi Ənsari mustovfi-ye məmalik təyin edilib.[1]