Müzakirə:Türk dili

Tarixən Azərbaycan dili "Türk dili" adlandırılmışdır. İndi isə bütün türk dilləri həm də "türk dili" adlandırıla bilər. Məsələn, belə bir cümlə qura bilərik ki, özbək dili türk dilidir. Ona görə də məqalənin adının dəyişdirilməsini təklif edirəm. 가웨인 (müzakirə) 05:40, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Gadir, White Demon, Turkmen, fikirləriniz maraqlıdır.--가웨인 (müzakirə) 05:43, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Vikipediyamızda Türk dilinin dövlət dili elan olunması haqqında qərar (1918) haqqında məqalə var. Bu məqalə Azərbaycan dilinə aiddir. Ona görə ad dəyişərsə və türk dili səhifəsi dəqiqləşdirmə səhifəsi olarsa, məncə daha uyğundur.--가웨인 (müzakirə) 05:55, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@가웨인, salam, mən Türk dili (Türkiyə) versiyasını dəstəkləyirəm. Türk dili anlayışı böyük coğrafiyanı əhatə edir. Turkmen ^müzakirə 06:02, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Turkmen, istifadəçilər arasında "Türkiyə türkcəsi" adına qarşı daha çox istək var. Bu adlandırma ilə razılaşa bilərsiz mi? Çünki qorxuram ki, iki ad arasında qalıb, məqalənin adını ümumiyyətlə dəyişə bilməyək.--가웨인 (müzakirə) 07:50, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@가웨인, mən ümumiyyətlə dəyişiklikliyin tərəfdarıyam. Çünki primitiv olaraq en-viki belə "turkish" və "turkic" ayrılmasını edirsə, deməli bizdə də bu ayrılma olmalıdır. Yəni açıq danışsaq hərhansısa avropalı üçün də "turkic" ümumi türkdilli mənasını vermir, ona da "turkic" desən elə Türkiyə mənasında anlayacaq. Yəni aşağıdakı arqumentasiya bizə oxuyucu və özümüz üçün dəqiqləşdirmə gətirməmək üçün səbəb ola bilməz. İkinci məsələyə gəldikdə isə Azərbaycan dili ümumi Dərbənddən Zəncana qədər böyük coğrafiyanı əhatə edir və Şimali/Cənubi/Cənub-qərbi deyə bölünmür. Dil birdir. Habelə, Azərbaycandilli iki ayrı layihənin olması belə doğru deyil. Bu layihələr bir olmalıdır. Necə ki, kürdcə 3 ayrı qrafikada amma bir dildə vikilayihə olduğu kimi. Yəni bu fikir də doğru deyil (mənim fikrimcə). Bir sözlə mənim üçün dəyişiklik fərqi önəmli deyil, bu istiqamətdə istənilən dəyişiklikliyi   dəstəkləyirəm. Turkmen ^müzakirə 08:55, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

  Cavab: Salam. Danışıqda hər ikisinin də istifadə edildiyini düşürəm. Lakin konkret adlandırma ilə bağlı mənbələrə baxmaq və vəziyyəti düzgün dəyərləndirib elə qərar vermək lazımdır, ona görə də hazırda konkret şərh verməkdən çəkinirəm. Dəqiqləşdirmə əlavə olunması üçün ciddi səbəb görmürəm, çünki həm elə başa düşüləcək ki, bu Türkiyə türkcəsinin Türkiyədə istifadə olunan formasıdır, həm də çünki türk dili termini birbaşa Türkiyə türkcəsinə istinad edir, digər türk dillərinin öz adları var, qazaxca, özbəkcə, azərbaycanca və s. Türkiyədə isə ölkənin adı ilə bağlı bu hal yoxdur; elə qısaca türkcə deyirik, digər mövzular üçün məqalələrin girişinə müvafiq şablonlar qoyulub və Türk dilləri məqaləsi var, paralel olaraq Türk dili (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə də əlavələr etmək olar.

Keçmişdə Azərbaycan dilinə türk dili deyilməsi nəyisə dəyişdirmir, hazırda ümumişlək şəkildə dilimizə türkcə deyirikmi? Yaxud mənbələr əhəmiyyətli şəkildə bu formada qeyd edirmi? İnanmıram, rəsmi dilimizdə Azərbaycan dili formasındadır, Azərbaycan türkcəsi yox. O sənədə gəlincə, ya buradakı kimi ada düzəliş verərək standartlaşdırmaq olar, ya da onsuz heç kimə bu sirr deyil və sənəd adlarında belə başlıqlar normaldır, qarışıqlıq yaratmır (hələ dəqiqləşdirmədə il də qeyd edilib). Orijinal ad qalsın, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı kimi hallar var, hansı ki, sərəncam, akt və sənəd kimi mövzular bir çox hallarda olduğu kimi də verilir.

Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 06:13, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Qədir, "əgər bir şey dildə ümumişlək necə istifadə edilir" ilə götürürüksə, "türk dili" ifadəsi sayca bizdən çox olan və Azərbaycan dilində danışan İran azərbaycanlıları tərəfindən Azərbaycan dili üçün istifadə edilir. Ölkəmizdə də "Azərbaycan türk dili" ifadəsi geniş yayılıb. Türk dilləri məqaləsinin mövcudluğunun özü belə göstərir ki, tək bir türk dili ola bilməz. Mənbə də əlavə etdim. Azərbaycanda dilçiliklə və ədəbiyyatla bağlı mənbələr "Türkiyə türkcəsi" ifadəsindən istifadə edirlər. Əgər türk dili ifadəsi çox geniş yayılıbsa, Türk dili (Türkiyə) adlandırıla bilər.--가웨인 (müzakirə) 06:53, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Türk dili (Türkiyə) adlandırması düzgün adlandırma deyil. Elə görüntü yaranır ki, sanki türk dili ancaq Türkiyədə danışılır və ya istifadə olunur. Ya Türkiyə türkcəsi olmalıdır, ya da sadəcə türk dili. Ümumiyyətlə, mən indiki adlandırmanın düzgün olduğunu düşünürəm. Hazırda bizdə türk dili deyəndə ən çox Türkiyə türkcəsi nəzərdə tutulur. Türk dilləri üçün ayrıca türk dili (dillər qrupu) istiqamətləndirmə səhifəsi yaradıla bilər. Sousou no Frieren 13:27, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@ChanisCaucasi, nəzər yetirərsən. Sousou no Frieren 13:28, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Sousou no, ancaq biz öz dilimizi "Azərbaycan dili" adlandıranda demirik ki, bu dil Azərbaycana daxil olmayan Borçalıda və ya Dərbənddə də danışılır, bu dilin adı başqa bir şey olsun. Hər bir dilin əsas bir ərazisi və ya aid olduğu etnik qrup olur və dil də ona görə adlandırılır. Türkiyə türkcəsinin əsas danışıldığı yer Türkiyədir və ona görə adlandırıla bilər. Bu dilin Azərbaycan elmi ədəbiyyatında həm "türk dili", həm də "Türkiyə türkcəsi" adlandırıldığı mənbələr tapa bilərik. İkincini (Türkiyə türkcəsi) götürsək, tam rahat adlandırma olacaq (Məsələn, onsuzda digər türk dillərinin məqalələrində siz onu Türkiyə türkcəsi ilə müqayisə etsəz ikincisini "türk dili" adlandıra bilməyəcəksiz.) Birinci (türk dili) variantı götürsək, Türk dili (Türkiyə) adlandırılması yenə də mümkündür. Dilimizdə "türk dili" ifadəsi canlı danışıqda yayılıbsa, Türk dili (Türkiyə) variantı buna bir əngəl yaratmır. Əksinə daha dəqiq çıxır.--가웨인 (müzakirə) 16:24, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Vikipediyada məqalələr təkcə akademik ədəbiyyata görə adlandırılmır axı. Fakt odur ki, müasir dövrdə istər mətbuat olsun, istər gündəlik həyat olsun, türk dili deyəndə ən çox Türkiyə türkcəsi nəzərdə tutulur. Kinoteatra gedirsən, yazırlar ki, film türkcə mövcuddur, kitab evinə gedirsən, yazılır ki, türk dilində kitablar var. Bu saat yolda sorğu keçirsək ki, türk dilini bilirsiz? Əksəriyyət Türkiyə türkcəsini düşünüb cavab verəcək, heç fikirləşməyəcək ki, Azərbaycan dili türk dillərindən biridir. Cənubi Azərbaycan məsələsinə gəldikdə isə məlum olduğu kimi Azərbaycan dilinin hazırda iki vikipediya bölməsi var: bizim hazırda fəaliyyət göstərdiyimiz şimali azərbaycanca vikipediya və 10 il əvvəl fəaliyyət göstərməyə başlayan cənubi azərbaycanca vikipediya. Yəni cənubi azərbaycancaya aid mənbələr bu vikipediyadakı adlandırmalar üçün əsas təşkil etmir. Sousou no Frieren 20:01, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Alnından öpüləsi şərh. Təəssüf ki, razı olmaya bilmirəm. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 04:56, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Qədir, fikrinizi dəyişdiniz mi? Aşağıda mənlə razılaşmızdız.--가웨인 (müzakirə) 06:14, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@가웨인, xeyr, qeyd etmişəm ki, mənim təklifim ondan ibarət ola bilər ki, əgər təklifiniz gerçəkləşəcəksə, daha uğurlu olduğu üçün adlandırma Türkiyə türkcəsi şəklində olsun, Türk dili (Türkiyə) uyğun deyil. Yuxarıda da konkret şərh bildirməkdən çəkindiyimi qeyd etmişəm, bu şərhdən sonra öz qənaətlərimi də nəzərdən keçirərək nəticəyə gələ bildim. Məncə, @Turkmen də müzakirəni təkrar diqqətdən keçirərək mövqeyinə nəzər yetirə bilər. Yenə də müzakirə davam edir. Yuxarıdakı şərhə cavab olaraq verəcəyiniz arqumentlər maraqlıdır, kifayət qədər əsaslı şərhdir. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 07:28, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Qədir, bu şərhdən aşağıda cavabımı vermişəm. Siz və Turkmen Türkiyə türkcəsini uyğun görürsüzsə, mən də bununla razılaşaram.--가웨인 (müzakirə) 07:35, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@가웨인, gördüm və sizi başa düşürəm, lakin burada məntiqə və Vikipediya fəlsəfəsinə əsaslanaraq qərarlar verməliyik. Fikrimcə, müzakirə bir müddət açıq qalmalıdır və nə qədər çox üzv fikir bildirərsə, o qədər optimal nəticə əldə edə bilərik. Mən müzakirəni izləyəcəm. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 07:41, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Sousou no, danışıqda dilin "türk dili" adlandırılması bizim dili "Türk dili (Türkiyə)" adlandırmağımıza əngəl yaratmır. Çünki danışıqda "türklər" deyilir, vikipediyada "Anadolu türkləri" yazılır (halbuki müasir dövrdə türklər özünü belə adlandıran tək qrupdur). "Qarabağ dialekti" deyiləndə danışıqda heç kəsin ağlına erməni dialekti gəlmir, ancaq biz yenə vikipediyada "Azərbaycan dilinin Qarabağ dialekti" və "Erməni dilinin Qarabağ dialekti" yazırıq. Danışıqda "Naxçıvan" deyilir, biz yenə "Naxçıvan Muxtar Respublikası" yazırıq. Danışıqda "Astara" deyəndə heç kəsin ağlına İran Astarası gəlmir, ancaq biz vikipediyada "Astara (Azərbaycan)" və "Astara (İran)" yazırıq. Danışıqda və ya kinoteatrda insanların dəqiq danışması mümkün deyil, ən bəsit şəkildə danışmağa çalışırlar və bu belə də olmalıdır. Ensiklopediyada daha dəqiq ifadələr işlədilməlidir. Elmi ədəbiyyata keçsəz görürsüz ki, Türkiyə türkcəsinin istifadəsi artır. Azərbaycan dilinin türk dili adlandırılması elə də keçmişdə baş vermiş bir şey deyil, 1995-ci ildə bu söhbət olub. Hal-hazırda da "Azərbaycan türk dili" ifadəsi birbaşa sinonim olaraq istifadə edilir. Onsuzda türk dilləri deyirik, deməli, tək türk dili yoxdur. Anadolu türkləri və Türkiyə türkləri adlandırılması mümkündürsə, bu, dil üçün də mümkün olmalıdır. İngilis və rus dillərində belə problem mövcud deyil, çünki o dillərdə turkish-turkic fərqi mövcuddur. İran azərbaycanlıları məsələsinə gəldikdə isə belə deyim ki, ayrı vikipediyanın yaradılması o demək deyil ki, iki əlifbanın oxucuları bir-birinin vikipediyasını başa düşmür və ya bir vikipediya layihəsində iştirak edən digərində iştirak edə bilməz. Ən azından latın qrafikasını başa düşmək çox asandır cənublular üçün. Bizim vikipediyamızda da Ermənistan, Gürcüstan və Güney Azərbaycan yaşayış məntəqələri adlandırılarkən həmin bölgənin azərbaycanlılarının bu əraziləri adlandırması istifadə edilir. Məsələn, Bala Bəylər yazırıq, ancaq digər vikipediyalarda Patara-Berlaqidir. Deməli, lazım olanda Azərbaycandan kənarda yaşayan azərbaycanlıların fikri nəzərə alınır. Bu məsələdə də Azərbaycandan sayca daha çox olan İran azərbaycanlılarının fikri niyə nəzərə alınmasın ki (əlbəttə Azərbaycan elmində türk dili ifadəsinin sadəcə Türkiyəyə aid edilməməsi də ortaq şəkildə nəzərə alınaraq)? Mən hətta sizə deyim ki, bir çox türklər özü bizim dilimizi türkcə adlandırır, Azərbaycan dili adlandırılmasını qəbul etmirlər.--가웨인 (müzakirə) 06:13, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Bir də baxdım Azərbaycan dili məqaləsinə. Məqalənin başlığında Azərbaycan dilinin 1937-ci ilə qədər türk dili adlandırıldığı, Güney Azərbaycanda hələ də bu dilin türk dili olaraq götürüldüyü qeyd edilir. Güney azərbaycanlılar da sayca bizdən daha çoxdur və türk dili deyəndə birinci öz dilimizi götürürlər. Ona görə də türk dili deyəndə sadəcə Türkiyə türkcəsi nəzərdə tutulmur Azərbaycan dilində.--가웨인 (müzakirə) 16:28, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Türklər öz ölkələrində başqa türk dillərini nəzərə almadan danışanda rahatca "türk dili" deyə bilirlər. İngilis dilində Türkiyə türkcəsi "turkish", ümumi türk dilləri "turkic" adlandırılır. Problem bizə çatanda yaranır. Həm də qeyd edim ki, türklərin özü belə həmişə "türk dili" ifadəsindən istifadə etmir. Google-da axtarış verəndə nə qədər "Türkiye türkçesi" mənbəsi çıxır: [1] Məcburdurlar. Çünki "türk dilinin inkişafı" deyib, sadəcə türkiyə türkcəsindən danışa bilməzlər məsələn.--가웨인 (müzakirə) 06:59, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Ümumişləklik deyəndə Azərbaycan və azərbaycancanı nəzərdə tuturam. Güney Azərbaycanda azərbaycancaya türk dili deyildiyini bilirəm, sadəcə bizdə o qədər deyil. Yeri gəlmişkən, bu barədə məqalə yoxdursa, o barədə də məqalə yazmaq olar. İngilis dili məqaləsinə də onda mötərizədə (qlobal dil) əlavə edilməlidir? Axı bu dilin də digər ləhçələri var: Britaniya ingiliscəsi, Amerikan ingiliscəsi, Kanada ingiliscəsi, Hindistan ingiliscəsi və s. Türk dili də hazırda bu formada məşhurdur və əsas mövzudur, digər layihələrdə də bu standart belə qəbul edilib. Axtarışdakı Türkiye Türkçesi ile Türkçe arasındakı fərq isə yerdən göyə kimidir. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 07:11, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Qədir, Güney Azərbaycan azərbaycancaya daxil deyil? İran azərbaycanlılarının fikri də götürülməlidir. Lap Azərbaycan Respublikasının elmi ədəbiyatını götürsək, yenə "Türkiyə türkcəsi" ifadəsinin istifadəsini görəcəyik. Yeri gəlmişkən, türklər Azərbaycan dilini "türk dili" və "türkcə" adlandırırlar. Ancaq, buna baxmayaraq, yenə türk vikipediyasında məqalənin adı Azərbaycan dilidir. Əgər yenə də Azərbaycanda "Türk dili" ifadəsi çox məşhurdur deyiriksə, "Türk dili (Türkiyə)" variantından istifadə edə bilərik. İngilis dili məqaləsi isə özündə Britaniya ingiliscəsi, Amerikan ingiliscəsi, Kanada ingiliscəsi, Hindistan ingiliscəsi məqalələrini birləşdirir, hamısı bu dilin yerli variantlarıdır. Türk dili məqaləsi isə Azərbaycan dilini və digər dilləri əhatə etmir. Sadəcə bir bölgə haqqındadır.--가웨인 (müzakirə) 07:29, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Güney Azərbaycanca ilə bizim azərbaycanca fərqlidir, dediyim kimi ona ayrıca müstəqil məqalə yazmaq da olar. Sonuncu qeyd etdiyiniz doğrudur (bizdə də onun analoqu Türk dilləri səhifəsidir hazırda), təklifim ondan ibarət ola bilər ki, məqalə Türkiyə türkcəsi şəklində adlandırıla bilər, və ya digər bir alternativ də Anadolu türkcəsi şəklindədir. Lakin birinci versiya daha uyğun görünür. Yenə də əvvəla mənbələrə baxılsın. Daha çox fikir gəlsə əla olardı, ona görə hərəkət edərdik. İstəyirsinizsə, KM-na bu barədə yazıb maraqlı olan istifadəçiləri müzakirəyə dəvət edin. Türk dilləri səhifəsinin adının da (həmçinin bu halda məzmununun da) Türk dili olaraq dəyişdirilməsini düşünürsünüz, yoxsa yönləndirmə, və ya dəqiqləşdirmə səhifəsi? en:English languages kimi səhifə yaratmaq olar, Türk dili (dəqiqləşdirmə) səhifəsi var hazırda. Türk dili (Türkiyə türkcəsi) ilə əlaqədər məqalələrin də aqibətləri maraqlıdır. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 07:47, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

"Türkiyə türkcəsi" haqqında mənbə əlavə etmişəm. Belə adlandırılsa, lap yaxşı olar. Bu məqalənin adını dəyişsək, Türk dilləri məqaləsində təzə yaradacağımız Türk dili dəqiqləşdirmə səhifəsinə keçid verə bilərik. Türk dili (Türkiyə türkcəsi) ilə əlaqədər məqalələrin taleyinə gəldikdə isə onsuzda əgər türk dili dəqiqləşdirmə səhifəsi olsa və vikikeçid oradırsa, oxucu ordan özü istədiyi məqaləyə keçə bilər (türk dilləri, türki dili, Türkiyə türkcəsi və Azərbaycan dili)--가웨인 (müzakirə) 08:02, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Əslində, mən Türk dilindəki ən uzun söz, Türk dili islahatı, Türk lirəsi kimi Türkiyə türkcəsinə aid mövzuları nəzərdə tuturam; məsələn, ikinci mövzunun mənbələrimizdə alternativ adlandırması var? Bəlkə Türk dili bu mövzuya yönləndirmə kimi qalsın? Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 08:09, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Anladım. Məncə o məqalələrin hamısına ayrı-ayrı baxa bilərik. Türk lirəsi olduğu kimi qalacaq. Türk dili islahatı tarixi hadisə olduğu üçün dəyişməyəcək. Türk dilindəki ən uzun söz olacaq Türkiyə türkcəsində ən uzun söz. Digər məqalələrə də sonra baxa bilərik. Türk dili məqaləsi məncə dəqiqləşdirmə səhifəsi olmalıdır. Azərbaycan dili məqaləsində də dilin ikinci adının türk dili olduğu qeyd edilib. Ona görə Türk dili dəqiqləşdirmə səhifəsi olsa, oradan Azərbaycan dilinə də keçid verə bilərik.--가웨인 (müzakirə) 16:33, 14 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@가웨인, @Turkmen, @White Demon, daha rahat konsensus üçün həm müzakirə davam etsin, həm də paralel olaraq aşağıda mövqeyinizi qeyd edəcəyiniz başlıqlar əlavə etdim. Yekunda qərar vermək asan olsun deyə ora qeyd edə bilərsiniz. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 08:17, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@Gadir, yuxarıda daha geniş qeyd etmişəm. Mən istənilən dəyişikliyi dəstəkləyirəm. Əsas odur fərqləndirmə olsun. Turkmen ^müzakirə 08:57, 15 aprel 2025 (UTC)Cavabla

* Bu variant razı olduğum iki variantdan biridir.--가웨인 (müzakirə) 08:20, 15 aprel 2025 (UTC) Cavabla

* Razı deyiləm. Türkiyə türkcəsinin mərkəzi İstanbuldur, dili Anadolu türkcəsi adlandırmaq düzgün çıxmaz.--가웨인 (müzakirə) 08:20, 15 aprel 2025 (UTC) Cavabla

* Bu variant razı olduğum iki variantdan biridir.--가웨인 (müzakirə) 08:20, 15 aprel 2025 (UTC) Cavabla

• Bizim öz dilimizin adı da ədalətsiz formada, Rusiya kolonial imperializminin qalığı kimi, özümüzə hələ də işğalçının (Rusiyanın) gözü ilə baxmağa davam etdiyimiz üçün öz əsl özünüadlandırmasına uyğun formada işlədilmir. Mən "Türk dili (Türkiyə)" variantını məqabul görürəm, çünki bizim dilin də öz adı ilə adlanmasından yanayam, yəni ki, bizim dilin məqalə adı da dəyişib "Türk dili (Azərbaycan)" adlandırılması doğru olardı. "Türk lirəsi" və ya belə adla olan adlanmalar konkret Türkiyə dövlətinə aiddir, Türkiyədə öz dillərinin qrammatik qaydalarını pozub bu ifadələri rəsmi dövriyyəyə daxil ediblər. Doğru olanı isə bayaqki misalda "Türkiyə lirəsi" olmasıdı. Çünki bu bizim türkcəmizdə olan vikipediyadır. Dilin adlanmasında Böyük Terror illərində zorakı qəbul etdirilmiş formaya sadiqlik, həmçinin etnik adlandırmamızda eyni qaydanı saxlamaq cəhdi bizə bütün sahələrdə (dilçilik, ədəbiyyat, tarix və ilaxır) ziyan vurur. Flagellum Dei (müzakirə) 14:51, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla
•   Lehinə:--Turkmen ^müzakirə 05:47, 28 aprel 2025 (UTC)Cavabla

• --Araz Yaquboglu (müzakirə) 14:34, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla
• Bildiyimə görə, müasir Azərbaycan dilinin söz ehtiyatında türkcə́ kəlməsi bir isim olaraq (ikinci hecası vurğulu, məs. "X türkcəsi") mövcud deyil. Tǘrkcə (birinci hecası vurğulu) kəlməsi var ki, o da zərf kimi istifadə edilir (məs. "türkcə danışmaq").Türkcə́ ismi 90-cı illərdə türk dilinin təsiri altında publisistik və danışıq üslublarına daxil olsa da, lüğətlərdə hələ də öz əksini tapmamışdır. Bu səbəbdən "Türkiyə türkcəsi" birləşməsi əslində ədəbi Azərbaycan dili normalarında uyğun deyil. Qaldı ki, "Türk dili" və "Türk dili (Türkiyə)" arasındakı seçimə, birinci varianta üstünlük verirəm. Hal-hazırda Azərbaycan dilində "türk dili" ifadəsi daha çox Türkiyə Respublikasının dövlət dilinə aid edilir. Dəqiqləşdirməyə ehtiyac varsa, bunu "türk dili" adını daşıyan digər dillərə aid olan səhifələrdə tətbiq etməyi məsləhət görürəm. Parishan (müzakirə) 19:51, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla
• Əleyhinəyəm. @가웨인 tərəfindən yeridilən və Vikipediya:Orijinal tədqiqat qaydasını pozaraq yaratdığı və redakatə etdiyi məqalələrin tamamilə əleyhinəyəm. Tarixi ədalətsizlik və ya səhvlik adlandırdığınız şeyi burada deyil, elmi və qanuni yollarla düzəltmək lazımdır. Bu gün "türk dili" ifadəsi Türkiyə türkcəsi və ya Anadolu türkcəsi və ya İstanbul türkcəsi ifadələri ilə tamamimlə birləşmişdir. Bunun düzəlişi məqalələrin adıni dəyişməklə düzəlməyəcək. Yousiphh (müzakirə) 15:18, 28 aprel 2025 (UTC)Cavabla
• Təəssüf ki, aşağıda qeyd olunan bəzi fikirlərdə hisslərlə, emosional duyğularla şərh yazılıb. Təbii ki, işğalçı rejimi və onun etdiklərini hamı qınayır və pisləyir. Amma sırf buna görə məqalənin adının dəyişdirilməsinə razı deyiləm. Dilimizdə Türk dili dedikdə Türkiyədə danışılan dil nəzərdə tutulur. Keçən əsrdə necə istifadə olunması məqalənin adına təsir etməməlidir, bu, təbii ki, məqalənin daxilində qeyd edilməlidir. Nemoralis (müzakirə) 19:18, 28 aprel 2025 (UTC)Cavabla
• VP:TANINMIŞAD-a əsasən. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 12:28, 1 may 2025 (UTC)Cavabla

Gadir, yekunlaşdırma aparmaq mümkündür mü? Turkmen ilə birlikdə məqalənin adının dəyişməli olduğunu aydın bir şəkildə izah etmişik.--가웨인 (müzakirə) 07:06, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Kritik məqamdır, ümumi konsensusa ehtiyac var. Qarşı əsaslandırmalar mənə daha məntiqli görünür, yenə də KM-də başlıq açıb istifadəçiləri müzakirəyə və mövqelərini bildirməyə dəvət etmək olar. Aktiv istifadəçiləri teq də edə bilərsiniz. Bu halda tətbiq edilib-edilməməsi daha az problemlər yaradar. Açığı, bu istək mənə daha çox "mən belə bəyənirəm" kimi görünür, təəssüf ki. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 10:03, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Araz Yaquboglu, Atakhanli, Babək Akifoğlu, Bikar, ChanisCaucasi, Eldarado, Gulya S-va, Həsən İmanov, Nicat49, Nemoralis, Patriot Kor, Parishan, Qızılbaş, Sabuhi from Baku, Rəcəb Yaxşı, Rüfət Həsənli, Samral, Sebirkhan, Sofia, Sortilegus, Sura Shukurlu, xahiş edirəm ki, yuxarıdakı səsvermədə iştirak edəsiniz.--가웨인 (müzakirə) 13:35, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@가웨인, @Sabuhi from Baku, @Gadir, bu məqalənin 198 dildə versiyası var, digər türk dilləri (özbək, qırğız və s.) daxil olmaqla heç bir dil bölməsi "Türkiyə türkcəsi" adlandırmasından istifadə etmir. Demək olar ki, hamısı "türkcə", "türk dili" mənasına gələn adlandırmadan istifadə edir. Niyə bir dənə biz fərqli bir şey etməyə çalışırıq? İstər bütün dünya olsun, istər Azərbaycan olsun, "türk dili" dedikdə elə Türkiyə türkcəsi başa düşülür. Eyni şey Anadolu türkləri məqaləsinə də aiddir. 2-3 istisna olmaqla, bütün dil bölmələri sadəcə Türklər adlandırmasından istifadə edib, bir dənə biz və 1-2 vikibölmə fərqli ad qoyub. Sousou no Frieren 19:10, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@Sousou no, bu nöqtəqə diqqət çəkdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Əvvala, digər vikipediyalarda nə olduğu çox zaman bizim vikipediyanı maraqlandırmayıb. Bunun ən böyük sübutu Cənubi Azərbaycan məqaləsidir və Gürcüstan kəndləridir. Digər vikilərdə sadəcə "Azərbaycan" yazıldığı halda, biz bu ərazini öz dilimizdəki adlandırma ilə adlandırırıq. Digər vikilərdə Gürcüstan kəndləri üçün gürcü adları işlədilir, biz Gürcüstan azərbaycanlılarının istifadə etdiyi adları yazırıq. İkincisi, ingilis və rus dillərində turkish/turkic, Турецкий/Тюркские kimi fərqli adlandırmalar mövcuddur. Ona görə də Türkiyə türklərinin öz dillərini necə adlandırması böyük bir problem təşkil etmir o dillərdə. Bizim dildə belə bir fərqləndirmə yoxdur. Üçüncüsü, bu problem daha çox Azərbaycan dilində ortaya çıxır. Çünki biz "türk" adlandırmasını həm rəsmi formada tarixən istifadə etmişik (AXC dövrü və sovet dövrünün əvvəli), həm də müasir İran azərbaycanlıları bu adlandırmadan istifadə edirlər. Yuxarıdakı Cənubi Azərbaycan nümunəsindən, İran toponimləri haqqında məqalə hazırlayarkən İran azərbaycanlılarının istifadə etdiyi adlardan bizim vikidə istifadə edilməsindən misal gətirərək, çox rahat deyə bilərik ki, azvikidə İran azərbaycanlılarının fikrinin nəzərə halındığı hallar var. Şimaldan da Azərbaycan dilinin türkcə adlandırılması halları var. Dördüncüsü, verilən təkliflərdən biri "Türk dili (Türkiyə)" təklifi idi. Əgər dildə "türk dili" deyilərkən birinci Türkiyə türkcəsi nəzərə alınırsa, onda məqalənin adını "Türk dili (Türkiyə)" etmək olar. Geniş istifadə buna əngəl yaratmır. Bir şeyi də bildirməliyəm ki, hər etnik qrupun və dilin adlandırılma qaydaları hər dildə ayrı bir məsələdir. Məsələn, biz hindilər deyirik, ancaq ingilis vikipediyasında bu ifadə istifadə edilmir, "yerli xalq" deyilir. Sizcə, hindilərin adını "yerli amerikalılar" deyə ingilis vikipediyasında dəyişəndə, kimsə deyibmi ki, digər vikilərdə "hindi" sözü istifadə edilir, biz də elə etməliyik. Xeyir. Çünki amerikalılar həssaslıq göstərərək öz yerli xalqlarını "hindi" adlandırmaq istəməyib. Bizim belə bir həssaslığımız olmadığı üçün məqalə hələ də "hindilər" adlanır. Eynən, türk dili məsələsi də bizim dil üçün həssas məsələdir. Milliyyətçilik baxımından həssas məqalə deyil. Tarixi istifadə baxımından həssas məsələdir. Mən mədəniyyətlə bağlı məqalələr yazıram və Azərbaycan dilinin "türk dili" adlandırıldığı hallara rast gəlirəm. "Türk dili" adlandırması bu baxımdan vacibdir. Mən özü də hər yazdığım məqalədə həmişə maksimum "Azərbaycan dili" ifadəsini istifadə edirəm. Yəni Azərbaycan dili məqaləsinin adının dəyişməsini heç vaxt təklif belə etmərəm.--가웨인 (müzakirə) 19:59, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@Sousou no, canlı danışıq dilində ABŞ deyilmir, Amerika deyilir. Naxçıvan Muxtar Respublikası deyilmir, Naxçıvan deyilir. Ancaq biz məqalələrdə yenə də birinci adlandırmalardan istifadə edirik. Yenə də deyirəm. Türk dili adlandırmasının canlı istifadədə necə istifadə edilməsi məqalənin Türk dili (Türkiyə) adlandırmasına mane olmur. Çünki canlı danışıqda mötərizə ifadələri səslənmir. Ensiklopediya dəqiq olmağa çalışmalıdır, canlı danışıq isə qısa və lakonik.--가웨인 (müzakirə) 20:06, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Vikipediyada hər şey dəqiqliklə həll olunmur. Azərbaycan məqaləsi 1991-ci ildə müstəqillik qazanmış Azərbaycan Respublikası haqqındadır. Halbuki Azərbaycan daha geniş mənalı anlayış ola bilər. Məsələn, tarixi region kimi və ya toponim kimi. Amma Azərbaycan deyəndə hazırkı dövrdə elə müasir dövrdəki dövlət başa düşülür dərhal. Ona görə də ehtiyac yoxdur ki, Azərbaycan məqaləsinin adını lap dəqiq yazaq. Burada da bu keysdir. Sousou no Frieren 20:21, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Yuxarıda yazdığım bir çox məsələyə cavab vermədən çox ekstrim bir nümunə verirsiz. Azərbaycanlılar əlbəttə öz dövlətlərinin adını sırf Azərbaycan biləcəklər. Ancaq Türkiyə türkcəsinin canlı danışıqda adlanması bununla müqayisə edilə bilməz. Dili adlandırarkən dilçilərin istifadə etdiyi daha dəqiq ifadələr işlədilir, ya da bir mötərizədə izah verilməlidir. Ölkəmizdə alimlər (tarixçilər, dilçilər və s.) tərəfindən dilimizin həm də Azərbaycan türk dili adlandırılması belə bunu vacib edir. Anadolu türklərinin sırf azərbaycanlılar belə adlandırır deyə türklər adlandırılması isə daha qəribə olar. Çünki tarix boyu bir çox qrup özünü türklər adlandırıb. Biz isə bunu 1923-cü ildə yaradılmış bir kimliyə aid etmək istəyirik, çünki canlı danışıqda belədir. Canlı danışıq səhv və ya qeyri-dəqiq də ola bilər. Ensiklopediya danışığa yox, mənbələrə baxmalıdır və dəqiq adlar istifadə etməlidir.--가웨인 (müzakirə) 21:19, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Biləsuvar şəhəri deyəndə heç kəsin ağlına İran Biləsuvarı gəlmir, ancaq biz yenə dəqiq olsun deyə Biləsuvar (Azərbaycan) yazırız. Biz bu addımı azərbaycandilli vikipediyada atırıq. Deməli, lazım olanda canlı danışığın qeyri-dəqiqliyi ensiklopediyada düzəldilə bilər.--가웨인 (müzakirə) 21:27, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

• Sabuhi from Baku, Azərbaycan dili məqaləsinin adının dəyişdirilməsindən söhbət gedə bilməz. Xahiş edirəm, burada düşüncə və istəklərimizi tətbiq etməyək. Bu müzakirə də daha çox bu istiqamətdə gedir. Mən də istəyərəm, Azərbaycan türkcəsi olsun, amma elə deyil. Gələcəkdə bəlkə nə vaxtsa, amma indi dəqiq deyil. Bəyənməyə, etiraz edə bilərsiniz, amma ümumişləklik və mənbələr nə deyirsə, Vikipediya üçün də prioritet də odur. Burada hər şeyi milliləşdirmək və o formada hərəkət etmək qətiyyən doğru deyil, hansı ki, hazırda bu edilir və bu, Vikipediyanın beş əsas sütununun 1. və 2. bəndlərinə də ziddir. Yolverilməzdir. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 16:15, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Gadir Vikipediyanın bəzi qaydaları onu azad ensiklopediya olması iddiasına kölgə salır. Mən əvvəl bəhs etdiyim iki məqalə adını dəyişmək üçün müzakirə təşkilinə cəhd etmişəm. Ondan bəri nəsə dəyişməyib, ona görə də adların dəyişəcəyi ehtimalına ciddi baxmıram. Sadəcə fikir bildirməyin rica olundu, bildirdim. Müzakirənin heçbir mənası yoxdu, bir haldaki, ikinci bir dil "türkcə" adlanmır, məqalə adı eləcə "Türk dili" qalacaq, buna görə müzakirə lazımsız görünür. Yox adı "türkcə" adlanan ikinci (və ya "n"-ci) bir dilin varlığını qəbul ediriksə, yalnız onda bu müzakirəni aparmağa vaxtımızı sərf etməyə dəyər. Flagellum Dei (müzakirə) 18:11, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Mən son zamanlar "Türkiyə dili" ("Azərbaycan dili" ilə analoq olaraq) işlətməyə çox üstünlük verirəm, amma ümumi son tendensiyalara görə doğrudan da Türkiyənin dövlət dilinə "Türk dili" demək adamı çaşdıra bilər. Və buna görə mən aşağıdakı terminləri dəstəkləyərdim:

• Türkiyə dili
• Türkiyə Türkcəsi
• İstanbul Türkcəsi
• Türk dili (Türkiyə)
  Bir də məncə Anadolu Türkcəsi termini çox uğursuzdur, çünki Anadolu Türkcəsi Türkiyənin rəsmi ədəbi formasında çox fərqlidir, Anadolu Türkcəsi Azərbaycan dilinə daha yaxındır nəyinki rəsmi Türkiyə dilinə

Sebirkhan (müzakirə) 19:09, 27 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Burada əsas məsələ, tarixi gerçəklik, yaxud hərhansı nisbət olmamalıdır. Hansı ki, bunlar haqqında da kifayət qədər misal çəkmək olar. Konkret olaraq "ensiklopedik mənbələr" Azərbaycan dilini paralel olaraq "türk dili" adlandırırmı? Adlandırır:

• Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, A. Bakıxanov adına Tarix İnstitutu, Azərbaycan tarixi II cild səh.27
• Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU, Bakı şəhəri, 22 dekabr 1992-ci il. № 413.
• Türk dilinin dövlət dili elan olunması haqqında qərar (1918) (1937-ci ilədək)
• Türk dili, yoxsa azərbaycan dili? - BBC

və s.

Azərbaycan dili ifadəsi (1937 faktiki) 1978-ci ildən 1992-ci ilədək konsitutsiyada olub. Daha sonra 1995-ci ildə yenidən əlavə edilib. Ümumi bu ifadənin tarixi bu dilin daşıyıcıları üçün 39 ildir ki, "qanuni olaraq" aktualdır. Onunla paralel "türk dili" ifadəsi işlənilibsə və bu dilin daşıyıcıları öz elmi-ensiklopedik mənbələrində öz dillərinə həmçinin "türk dili" deyirlərsə, burada Türkiyədəki türk dili məqaləsinin adına mötərizədə dəqiqləşdirmə vermək problem olmamalıdır. Mən bu məqalənin adının dəyişdirilməsini   tam dəstəkləyirəm. Türk dili (Türkiyə) variantı uyğundur məncə. Turkmen ^müzakirə 06:12, 28 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Bu müzakirə boş vaxt itkisidi. Dövlət dili haqda Konstitusiyada yer alan maddəyə istinad edilib bütün variantları rədd etmək mümkündü. Biz öz dilimizə Azərbaycan dili və özümüzə də termin demonim olsa da (+ politonim) endoetnonim kimi hələ də Azərbaycanlı deməyə məcbur ediliriksə demək Azərbaycan müstəqil deyil, vassaldı, bunu bizə zorla, bir-neçə yüzmin soydaşımızın qanını tökməklə yeridən Rusiya isə metropoliyadı. Qanun yalnız (adı da daxil olmaqla) formalaşmış bir dili dövlət dili kimi təsdiq edə və ya onu bu statusdan məhrum edə bilər. Heçbir qanun dilin adını dəyişə bilməz. Bunu yalnız işğalçılar öz koloniyalarında loyal, kölə və manqurd bir cəmiyyət qurmaq, onları kölə rolunda saxlamaq üçün öz əslindən, keçmişindən qoparmaq istəyəndə edirlər: bizdə də belə olub. Mən həqiqətən də burda müzakirəyə qoşulan həmkarları başa düşmürəm: doğurdan da dəyişiklik olacağını ehtimal edirlər ?! Mötərizə içində dəqiqləşdirmə yalnız bir adda ən azı iki nəsnənin varlığı qəbul ediləndə əlavə edilir. Bir haldabki bizim dilin adı "Türk dili" deyil, yəni nəyəsə istinad edib adın belə olmadığını iddia edirlər, demək ki, bu məqalə də eləcə "Türk dili" adlanmağa davam edəcək, müzakirə isə boş vaxt itkisidi. Flagellum Dei (müzakirə) 12:26, 28 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Hörmətli @Sabuhi from Baku, siz mövzuya öz hislərinizlə və istəklərinizlə yanaşırsız və fikir bildirirsiz. Bu doğru deyil. Sousou no Frieren 13:47, 28 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Gadir və Sousou no, bu müzakirədə daha iştirak etmək istəmirəm. Çünki hal-hazırki müzakirə üsulları ilə bu məqalənin adının dəyişdirilə biləcəyinə inanmıram. Bura yavaş-yavaş "war-zone"-a çevrilir.--가웨인 (müzakirə) 15:51, 28 aprel 2025 (UTC)Cavabla

@가웨인, müzakirəni başdan sona oxudum. Çox təəssüf ki, məsələyə hislərinizlə yanaşırsız. Məsələyə hissi yanaşsaq, mən də belə düşünürəm ki, bizim dilin adı əslində “türk dili” olmalıdır. Biz hələ XII əsrdə öz dilimizə türk dili deyəndə, bu dildə şeir filan yazanda, onda Türkiyə türkləri dövlət səviyyəsində əsasən farsca danışırdılar, şeirlərini filan da farsca yazırdılar (səlcuqlular filan), 1-2 əsr sonra da 7 əsr öz dillərinə osmanlıca dedilər, özlərinə də osmanlı. Xülasə biz bu ada daha çox uyğunuq, nəinki Türkiyə/Anadolu. Amma indi nə edək ki, əvvəlcə Stalin, ardınca H. Əliyev dövründə bu cür qərar verildi ki, bu dilin adı “Azərbaycan dili” olsun, millətin də adı “azərbaycanlı”. Bu bəyənsək də bəyənməsək də faktiki reallıqdı. Ondan sonra istər elmi ədəbiyyatda, istər bədii, istərsə də mətbuat və mediada bu ad ümumişləklik qazandı. Elçibəyin prezidentlik dövrü istisna. Mən bu müzakirədən sonra AME-yə baxdım. Baxmayaraq ki, AME-nin hələ ki, “T” hərfi olan cildi çıxmayıb. Amma bəzi məqalələrdə “türk dili” ifadəsi var ([2], [3], [4], [5], [6]). Hamısında da Türkiyə türkcəsi nəzərdə tutulub. Yalnız bir məqalədə bəlkə sinonim kimi işlədildiyini qəbul edə bilərik. Orda da təxminən XV əsrdən bəhs edildiyi üçün bu normaldır. Necə ki, biz deyirik ki, Nəsimi, Füzuli, Xətai həm də türkcə yazıb, türkcə divanları olub. Demirik azərbaycanca. Çünki təxmini XVIII əsrə qədər bu 2 dil demək olar ki, 1 olub. Sonra Səfəvi-Osmanlı sərhədlərinin dəqiqləşməsi (1639) filan bu 2 dili bir qədər fərqləndirib və indiki vəziyyətə gətirib. AME-də “Çulım türk dili” adlı məqalədə isə birbaşa məqalənin adında “türk dili” söz birləşməsinin işlədildiyini görürük ki, bu da məlum məsələ Çulım dilinin türk dillərindən biri olduğu üçün belə edilib. Həmçinin “Türk dilləri” anlayışının adı ilə “Türk dili” adları bir-birinə çox bənzəsə də 1-cidəki “-lar/lər” şəkilçisi bu 2 məqaləni fərqləndirmək üçün kifayətdir və “səhv salma” şablonu, həmçinin “digər mənalar” şablonu da mümkün bir çaşqınlığın da qarşısını alır. Onu da qeyd edim ki, belə bir mövzuda səsvermə keçirmək qətiyyən düzgün deyil. Vikipediya demokratiya deyil, bunu unutmayaq. samral ^müzakirə 17:35, 28 aprel 2025 (UTC)Cavabla

Səsvermə deyil, envikidə tətbiq olunan praktikadır, müzakirə davam edir, paralel olaraq da qısaca istifadəçilər öz mövqelərini müvafiq sətirdə qeyd edirlər, ki, yekunlaşdıranda nəzər salmaq daha asan olsun. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 01:11, 4 may 2025 (UTC)Cavabla

Çox təəssüf ki, bu məsələyə yanaşmamız çox qeyri-ciddidir. Belə bir nümunəni ortaya qoymaq istərdim. Nadir Şah bizim üçün türkmən sözünü işlədirdi (hazırda o söz a hərfi ilə tərcümə olunur, amma eyni sözdür, əslində). İndi türkmənlərə "Türkmənistan türkmənləri" deməliyik? Yox. Əsas meyar odur ki, bizim dilimizdə həmin dil daha çox nə cür adlanır. Bəli, bir çox mənbədə "Türkiyə türkcəsi" və s. kimi ifadələri görmək olar. Lakin, hamımız bilirik ki, "Türk dili" həmin dil üçün ən çox qəbul olumuş addır. Onu məqalə adında dəqiqləşdirmək emosional bir addıma oxşayır, açığı. Bu dili Azərbaycanda peşəkar şəkildə tədris edənlər onu "Türk dili" adlandırır. Bunu tədris şirkətlərinin reklamlarında da görə bilrsiniz, universitetlərinin saytlarında da (“Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya”, “Xarici dildə işgüzar və akademik kommunikasiya” (türk dili), 11. İxtisasyönümlü Xarici dili-(Türk dili)). --Мурад 97 (müzakirə) 13:12, 2 may 2025 (UTC)Cavabla

 N Nəticəsiz.--Turkmen ^müzakirə 05:51, 7 may 2025 (UTC)Cavabla