Müzakirə:Qadın döşü

• Soruşmaq olar nəyə görə sadəcə "Döş" deyil, məhz "Qadın döşü"? --Rasim (talk) 16:01, 13 yanvar 2015 (UTC)Cavabla
  • Çünki bu səhifədə qadınlara aid məlumat verilib. Ümumiyyətlə, səhifələrdə Kişi sinəsi haqqında məlumat verilməyib. Çünki kişilərdə o dərəcə də böyük erogen zona sayılmır. Həm də kişilərin bu üzvü haqqında məlumat az verilir. Amma qadınlara aid sinə, körpələr üçün süd mənbəyidir və bu səbəbdən onun funksional quruluşu nisbətən mürəkkəbdir. Həmçinin, qadının əsas erogen üzvlərindən biridir. Bu səhifədə qadına məxsus sinə quruluşunun mahiyyəti, funksiyası və bir çox amillər izah edilir. Mən bu haqda qısa və konkret məlumat yazmışam. Digər səhifələrdə nisbətən etikadan kənara çıxan şəkillər vardır. Həm də qərara gəlmişəm ki, bu və buna digər səhifələrdə şəkillərdən az istifadə edim. Çünki bu kimi səhifələrdə yalnız lazım olan material haqda məlumat yazmaq lazımdır ki, məqalə ensiklopedik xüsusiyyət daşısın. --Eagle94 16:01, 15 yanvar 2015 (UTC)Cavabla
  • Cavab verdiyiniz üçün çox sağ olun, ancaq, görünür ki, mən sualımı düzgün tərtib etməmişəm. Mənim günahımdır, boynuma alıram. İzin verim aydınlıq gətirim:

-Məni narahat edən mövzunun adının rus dilindən köçürülmə(kalka) olmasıdır. Ola bilsin ki, rus əsarəti dövründə yerli-yersiz, bütün termin və anlayışların rus dilindən köçürülməsi məcburi olub. Ancaq bu gün belə şeylərə yoı vermək düzgün düyil.

Rus dilində mövzunun, bir sıra digər dillərdən fərqli olaraq, bu şəkildə adlandırılmasının səbəbi sadədir. Tamamən fərqli anlayışlar olan həm döş (ing.-breast, lat.-mamma), həm də sinə(ing.-chest, lat.-thorax) rus dilinə eyni cür - "Грудь" kimi tərcümə edilir. Ona görədə rus dilində bu anlayışları bir-birindən fərqləndirmək üçün konkretləşdirməyə ehtiyac yaranır. Onu da deyim ki, çox vaxt rus dilli azərbaycanlılar və hətta təhsilini rusca almış (ailədə azərbaycanca danışmaq şərti ilə) azərbaycanlılar da bu iki məhfumu dolaşıq salır, "döş" və "sinə" sözlərini sinonim kimi və ya, ən azından yaxın mənalı sözlər kimi izah edirlər.

Sinə - gövdənin boğazla qarın arasında qalan hissəsinə deyilir, əks tərəfi kürəkdir. Yəni sinə orqan deyil, gövdənin bir hissəsinin adıdır.

Döş, ancaq və ancaq məməlilərə (həm erkək həm də dişi) aid olan orqandır, süd ifraz edən vəzidir. Qadın və kişinin döşləri nə daxili gurluşuna görə, nə də (yəqin ki sizi təəcübləndirəcəyəm) fizialogiyasına görə bir birindən heç nə ilə fərqlənmir. Fiziki ölçülərinin fərqinə gəlincə, bu fərq insandan fərqli olaraq, məməlilərin çoxunda ancaq laktasiya dövründə yaranır və sonra itib gedir. Bir sıra heyvanlarda bu fərq laktasıya dövründə belə hiss edilməyəcək dərəcədə azdır. Döş ancaq insan, fil və "dəniz inəyi" adlanan məməlilərdə sinədə yerləşib. Məsələn, buynuzlu heyvanlarda gövdənin arxa ətrafa yaxın hissəsində, garnın altında yerləşib-yəni sinə ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Ona görə də qadılarda döşdür, kişilərdə sinədir demək səhfdir.

Mövzu ilə əlaqəli olduğu üçün rus dilinin dilimizə verdiyi başqa bir "töhfədən" də söz açmaq istərdim. "Döş qəfəsi" tamamən rus dilindən köçürmədir (özü də yanlış tərcümə ilə) və heç bir məntiqə əsaslanmır. Bayaq yazdığlm kimi döş adlandırdığımız orqana ancaq məməlilər malikdirlər və bu orqan piy və vəzidən ibarətdir. Döşün içində qəfəs adlandıra biləcəyimiz bir quruluş yoxdur. Digər tərəfdən isə "döş qəfəsi"-nə malik olan nə suda guruda yaşayanlarda, nə sürünənlərdə, nə quşlarda döş yoxdur. Bəs onda bu nəyin qəfəsidir? Əyər onu "sinə qəfəsi" adlandırsaydılar daha məntiqli olmazdımı? İroniya burasındadır ki, azərbaycan dilində kürəklə sinənin arasındakı fəzanı tutan hissənin öz adı var - köks. Ürəyimizin və ağ ciyərlərimizin yerləşdiyi yer. Və bu cür qurama terminə qətiyyən ehtiyac yoxdur.

Çox təəsüf ki, buna bənzər nümunələri çox gətirmək olar. Vikipedinin dilimizin bərpası üçün geniş imkanları var. Bütün müəlliflərdən xaiş edirəm, mümkün qədər bu problemi diqqət mərkəzində saxlayasınız. Xalqımız rus əsarətindən qurtulub. Dilimizi də rus dilinin əsarətindən qurtarmaq vaxtıdır. Bu sizin və bizim boynumuza düşən vəzifədir. Gəlin əl-ələ verib bu fəzifəmizi yerinə yetirək. Rasim (talk) 10:35, 17 yanvar 2015 (UTC)Cavabla

• Azərbaycan dilində işlənən "Döş qəfəsi" (kitablarda da bu cür yazılır) Rus dilində "Грудь" və ya "Грудная клетка", ingiliscə isə "Thorax" və ya "Chest" kimi tərcümə olunur və bunun üçün ayrıca, həm də digər dillərdə Thorax səhifəsi yaradılıb. Azərbaycan dilində işlənən işlənən "döş" sözü (şeirlərdə sıx rast gəlinən sözlərdən biridir, məs. Dağın döşü və s.) rus dilində "Грудь" kimi, ya da "Сиська" kimi də (bu söz elmi dildə işlədilmir) tərcümə oluna bilər. Bu mövzu ilə mübahisə etmək istəmirəm. Sadəcə, dediyim odur ki, əgər məqalənin adı kimi yazılmış ifadənin işlədilməməsi üçün daha çox Dilçilik sahəsində dəyişiklilk etmək lazımdır. Ona görə bir az problem yaradacaq. Hörmətlə: --Eagle94 12:05, 19 yanvar 2015 (UTC)Cavabla

• Nəhayət bir balaca sərbəst vaxt əldə edə bildim, müzakirəmizi davam edə bilərik. Açıq yazacağam: Verdiyiniz cavabdan yeganə başa düşdüyüm şey fikrimi yenə də sizə çatdıra bilmədiyimdir. İzin verin baxtımı bir daha sınayım :) Bu dəfə daha konkret olmağa çalışacağam:

1. Mövzunun adının yanlış olduğunu düşünürəm. Hesab edirəm ki,mövzunun adı "Qadın döşü" deyil rus dilindən (və rus dili təsirində olan digər 1-2 dillərdən) başqa bütün digər dillərdə olduğu kimi "Döş" olmalıdır. 2. Döş - ilk növbətə zoologiyada və tibbdə işlədilən elmi termindir. Ona görə də bu sözün bir termin kimi tərifi verilməlidir. Və yuxarıda qeyd etdiyim anlaşılmazlığı nəzərə alaraq, tərif "süd vəzinsini daxilində saxlayan orqana döş deyilir" formasında yox, "döş - süd vəzinsini daxilində saxlayan orqana deyilir." formasında verilməlidir. Yəni bu tərifdən kənar hər hansı başqa bir şeyə Azərbaycan dilində döş deyilmir! Bundan sonra artıq, əsas vəzifəsinin körpəni bəsləmək üçün süd ifraz emək olduğunu, və ya məsləhət bildiyiniz hər hansı diqər xüsusiyyətlərini yazmaq olar.

Mən bilərəkdən bu fikirlərimi əsaslandırmaq istəmirəm. Qorxuram ki məsələyə bir az da dolaşıqlıq gətirərəm. Ona görə də qərara gəldim ki, əyər sualınız olarsa cavab verərəm. Bircə onu qeyd edim ki, mənim təklif etdiyim variantda dilçiliklə bağlı heç bir konflikt yaranmır, əksinə döş sözünün mənasını bu tərzdə məhdudlaşdırmaqla, zoologoya və tibbdə istifadə edilən bir sıra terminlərlə konflikt yaratmış oluruq. Amma bu konfliktlərin də kökündə həmin terminlər daxil edilərkən Azərbaycan dilinin xüsusiyyətlərinin nəzərə alınmaması durur ki, mənim əsas etirazım da elə bunadır. Sovet vaxtı bunları düzəltmək mümkün düyildi - sovet dağilan günə qədər üzəimizdə "pantürkist" hədəsi qalırdı. İndi isə, hesab edirəm ki, dilimizi zərərli təsirlərdən təmizləməyin vaxtıdır. Hə, bir də "kitablarda da bu cür yazılır" - la bağlı. Dünən-sırağa günə qədər dilimizdə "həşərat" sözü var idi və kitablarda da bu cür yazılırdı. Amma bu gün artıq "cücü" yazılır. Yəni bu prossess gedir və bu təbiidir. Belə şeydən, məncə qorxmaq lazım deyil. Əyər diskusiyaya dilçi mütəxəssis cəlb etmək imkanınız varsa, müzakirəni onunla birlikdə davam etdirmək mənim üçün də maraqlı olardı. Hörmətlə: Rasim (talk) 22:16, 14 fevral 2015 (UTC)Cavabla

• Hal-hazırda dilçi mütəxəssis tanımıram. Amma belə bir mütəxəssis olsaydı, yaxşı olardı. Nə isə, Rasim müəllim, hələlik belə qalsın. Zaman keçdikcə lüğətlərin sayı da artır. Müxtəlif cür sözlər əlavə edilir və ya çıxarılır. Hörmətlə--Eagle94 16:01, 17 fevral 2015 (UTC)Cavabla
• Mövzunun adından, açıqca artıq olan bir sözün çıxarılaraq, onun digər dillərdəki adlara uyğun hala salınmasına nəyin əngəl ola biləcəyini başa düşə bilməsəm də (inanmaq istərdim ki, bölüşmək istəməsəniz də, bunun məntiqli bir izahı vardır), Sizin qərarınıza hörmət etməyə borcluyam. Hər halda, məndən fərqli olaraq, siz zəhmət çəkmisiniz, məqalə yazmisiniz. Ancaq Sizi inandıra bilmədiyim üçün heyifsiləndiyimi də gizlətməyəcəyəm. Son xahişim: -Əyər mümkünsə mövzunun adını mübahisəli elan edək, bəlkə kimsə maraqlandı, müzakirəyə qoşuldu? Görərdik camaat nə deyir.

Yenə də diqqət ayırdığınız üçün çox sağ olun. Rasim (talk) 20:48, 17 fevral 2015 (UTC)Cavabla