| Bu, Bəhailik məqaləsinin müzakirə səhifəsidir. |
Məqalə prinsipləri
|
Bəhailik — kosmopolit dini-siyasi cərəyan. Yaxın Şərq, Qərbi Avropa ölkələrində, ABŞ-da, qismən də çar Rusiyasında yayılmışdı. Banisi Babın şagirdi, Bəhaulla ("Allahın Nuru") ləqəbi ilə məşhur olan Mirzə Hüseyn Əli idi. Babilik XIX əsrin ortalarında İranda — babi üsyanlarının məğlubiyyətindən sonra təqibdən qaçan babilərin təriqəti kimi yaranmışdı. Bəhailərin fikrincə, Allaha sitayişin mahiyyəti sənət, ticarət və s. ilə məşğul olmaqdadır. Babiliyin inqilabi-demokratik ünsürlərindən imtina edən babilərin əsas müddəaları Bəhaullanın Quranı və Babın bəyanını əvəz etmək məqsədi ilə yazdığı "Ən müqəddəs kitab"da verilmişdir. Xüsusi mülkiyyəti və ictimai bərabərsizliyi müdafiə edən, sinfi mübarizənin əleyhinə çıxan babilik milli sərhədləri, dövlət müstəqilliyini və suverenliyini inkar edir, elm ilə dini birləşdirməyi zəruri sayır. İran komprador burjuaziyasının mənafeyini müdafiə edən babilik insanları "qardaşlığa" səsləməklə təkcə "sinfi sülhü" deyil, həmçinin müstəmləkəçiliyə, imperializmə qarşı mübarizədən əl çəkməyi təlqin edirdi. Bu cəhətlərinə görə, babilik ABŞ, İngiltərə və Almaniya müstəmləkəçilərinin nəzərini çəlb etmiş, həmin ölkələrdə ictimai-etik təlim kimi yayılmışdır. Çar hökuməti bəhailərə himayəçi münasibət göstərirdi. Bəhaullanın varisi Əbdulbəha (1844—1921) babiliyi fəal təbliğ etdiyi üçün İngiltərə hökuməti ona ser titulu vermişdi. İkinci dünya müharibəsindən sonra bəhailər "vahid dünya dövləti" yaradılmasına çağırırdılar. babiliyin əsas mərkəzləri ABŞ-da və Almaniyadadır.
Əd.: Belyayev Y. A., Müsəlman təriqətləri, B.. 1958; Arşaruni A. M., Bexaizm, M., 1930; Şpajnikov Q. A., Reliqii stran Zapadnoi Azii, M., 1976.
ASE, 2-ci cild, s. 152 — Bu imzasız yazı vago (m • t) adlı istifadəçi tərəfindən əlavə edilib; 12:18, 25 İyun 2010 (UTC)
- Babiliklə Bahailik eyni din deyil? Eynidirsə məncə məqalələri birləşdirmək lazımdır.--Bakuemil 08:00, 8 Sentyabr 2010 (UTC)
Məqalənin adı "Bəhai dini"nə dəyişdirilə bilərmi? Bəhai dini bir dindir, təriqət deyil, ona görə "Bəhailik" ifadəsi yanlış təəssürat yaradır. --Javid1844 13:50, 23 Aprel 2016 (UTC)
- Xristianlığa da müsəlmanlar arasında "məsihilik" deyilir. Niyə düşünürsüz ki, "Bəhailik" təriqət təsəvvürü yaradır ?!.--Asparux Xan Bulqar (müzakirə) 09:15, 23 aprel 2016 (UTC)